Khenti-Amentiu
Khenti-Amentiu, (Khentiamentiu, Khenti-Amenti, Kenti-Amentiu...) adı Osiris ve Anubis için de kullanılan eski bir Mısır tanrısıdır. Adı "Batılılar Başkanı" ya da "Batılılar" anlamına gelir. Bu isimler ölüme referans yapar.[1]
Khenti-Amentiu, Yukarı Mısır'daki Abidos'ta kentinin ölülerinin başında nöbet tutan çakal başlı bir tanrı olarak tasvir ediliirdi. Khenti-Amentiu'nun varlığı Abydos'ta, belki de Erken Hanedanlık Dönemi'nin (yaklaşık MÖ 3100-2686) başlangıcındaki Mısır'ın birleşmesinden bile daha erken bir tarihte kanıtlanmıştır. Adı Birinci Hanedan firavunları Den ve Qa'a'nın nekropol silindir mühürlerinde yer alır ve seleflerinin her birine "Horus Khenti-Amentiu Narmer" ile başlayarak "Horus Khenti-Amentiu" adını verir. Bu tanrı için Abydos'ta hanedanlık öncesi dönemlere tarihlenen bir tapınak da kurulmuştur. Toby Wilkinson, bu erken aşamada bile, Khenti-Amentiu'nun adının Osiris'in bir lakabı olabileceğini öne sürüyor.[2]
Khenti-Amentiu, Osiris ve Anubis'in rolleri Geç Eski Krallık'ta (MÖ 2686-2181) önemli değişikliklere uğradı. Khenti-Amentiu unvanı Osiris ile daha açık bir şekilde bağlantılı hale geldi.[3]
Erken Hanedanlık Dönemi'nde Khenti-Amentiu'nun isminde görünen çakal hiyeroglifi, geleneksel olarak tanrının biçimini belirtmek için bir belirleyici olarak görülüyor, ancak Terence DuQuesne, çakal glifinin Anubis'in adını temsil ettiğini ve Khenti-Amentiu'nun aslında bir lakap veya Anubis'in tezahürü olduğunu söylüyor. Durum böyleyse, Khenti-Amentiu, Beşinci Hanedan'da, Osiris'in adının ilk ortaya çıkmasıyla hemen hemen aynı zamanda, bağımsız bir tanrı olarak görülmeye başlamış olması muhtemeldir. O zamandan kalma çoğu yazıt, Osiris ve Khenti-Amentiu'nun zaten yakından bağlantılı olduğunu gösteriyor. Harold M. Hays, bilinen en eski kopyası sadece Beşinci Hanedanlığın sonlarına tarihlenen Piramit Metinlerinin, Khenti-Amentiu başlığını Osiris'e değil Anubis'e uyguladığını ve Piramit Metinlerinin daha önceki bir dönemin inançlarını yansıttığını ileri sürdü.[3]
Birinci Ara Dönemden (MÖ 2181–2055 civarı) başlayarak, Khenti-Amentiu'nun Abydos'taki tapınağı açıkça Osiris'e adanmış ve onun en büyük kült merkezi haline gelmiştir.[2]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Wilkinson, Richard H. The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt. pp. 119, 187. Thames & Hudson. 2003. 0-500-05120-8
- ^ a b Wilkinson, Toby A. H. Early Dynastic Egypt. pp. 288, 292. Routledge, 1999. 0-203-20421-2 Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "Toby A. H. Wilkinson" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b Hays, Harold M., "The Death of the Democratisation of the Afterlife", in Strudwick, Nigel, and Strudwick, Helen, Old Kingdom: New Perspectives. Egyptian Art and Archaeology 2750–2150 BC. Proceedings of a Conference at the Fitzwilliam Museum Cambridge, May 2009. Oxbow Books, 2011. pp. 121–123