Kertenkele Birliği (ortaçağ)

Kertenkele Birliği veya Kertenkele Ligi (Almanca: Eidechsenbund; Lehçe: Związek Jaszczurczy) 1397'de Culmerland'da (Chełmno Arazisi) kurulan Prusyalı soylular ve şövalyelerden oluşan bir örgüttür. Her ne kadar gizli bir şekilde Culmerland'ın Töton Şövalyeleri'nden Polonya'ya transferini talep etse de beyan edilen amacı kanunsuzlukla mücadele etmektir.^[1]

Birlik, Nicolaus ve Johannes von Renys ile yeğenleri Friedrich ve Nikolaus von Kynthenow tarafından kurulmuştur. Adını kertenkele (Almanca: eyne eydechse) ambleminden almıştır ve nüfuzunu diğer illere genişletmiştir. 1410'daki Grunwald Muharebesi sırasında Nicholas von Renys, Töton Tarikatı adına Culmerland birliklerinin sancağını taşıdı, ancak sancağı zamanından önce indirdi, bu da geri çekilme sinyali olarak kabul edildi. Dönemin bazı tarihçileri, Heinrich von Treitschke'nin Das deutsche ordensland Preussen'in teziyle popüler hale getirdiği Şövalyelerin yenilgisine bunun katkıda bulunduğunu söyledi, ancak bunun tarihsel desteği yoktur. Von Reyns'in sancağı kasıtlı olarak erken indirmemiş olması ve bir taşıyıcı öldürüldüğünde sancağın gözden kaybolması veya düşmesi de mümkündür. Grunwald'daki yenilgilerinin ardından Teşkilat, Kertenkele Birliği'ni günah keçisi olarak kullanmaya çalıştı; Başkent Marienburg'un Polonya kuşatması altında olduğu sırada Kulm'dan gönderilen ve Tarikat'ın teslim olmasını tavsiye eden mesajların arkasında da Birliğin olduğuna inanılıyordu.^[1]

Renys, savaştan sonra Tarikat tarafından idam edildi ve Kertenkele Birliği'nin geri kalan üyelerinin Polonya'ya kaçmasına neden oldu.^[2] Birlik, Papa XII. Gregorius ve İmparator Sigismund tarafından yasa dışı ilan edildi ve daha sonra feshedildi. Bununla birlikte, 1454'te Töton Tarikatı Devleti'nin Polonya'ya ilhakını talep eden daha sonraki Prusya Konfederasyonu'nun temelini attı.