Kemant
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
 Etiyopya | 172,000 (Kimant dili bilen 1650 kişi) |
| Diller | |
| Din | |
Kemantlar Etiyopya'da küçük bir etnik grup olup, tarihsel ve etnik yakınlıklarından dolayı Beta Israel ile karıştırılmamalıdır.
1994 nüfus sayımına göre 172,000 kişiden oluşan Kemantlar[1] 2007 nüfus sayımında ayrı bir grup olarak ele alınmamışlardır.[2] Sadece 1625 kişi Kimant dilini konuşabilmektedir, bu yüzden bu dilin nesli tükenme riski altındadır. Genç neslin çoğu Amharca konuşur ve geleneksel dinlerini bırakıp Hristiyanlığı seçmişlerdir.
Kemantlarda Keber ve Yetanti kastları bulunur. Keber üstün kasttır. Kastlar kendi aralarında ekzogamist olup Kemant toplumu olarak endogamisttir.[3]
Din[değiştir | kaynağı değiştir]
Kemantların geleneksel olarak uyguladığı dinde Yahudilik ve Paganizm'den unsurlar bulunur bu yüzden bu dine genelde "Pagan-İbrani" dini denir. Amerikalı dinbilimci Frederic C. Gamst'a göre onların İbraniliği antik olup son iki bin yılda değişmemiştir. Yakın zamanda yapılan sosyolinguist çalışmalarda bu dinin tehlike altında olduğu çünkü "Pagan-İbrani" dinini uygulayanların Hristiyanlığa geçenlere kıyasla oranı %1 olduğu ortaya çıkmıştır.[4]
Dinlerinde Levililer kitabının 11. bölümüne yani Kaşerut kurallarına uyarlar. Yahudilik'te olduğu gibi hayvanların özel kurallara uyularak öldürülmesi gerekir (bkz. Şehita) Hayvan kurbanlar sunup degegna denen kutsal koruların bakımını yaparlar. İbadetleri açık havada, kole denen kutsal ağacın yanında yapılır ve ağaçta renkli kumaş parçaları bulunur. Bunun Torasal bir geleneğin devamı olduğu düşünülür:
ve
- ...Kadınlar orada Aşera için kumaş dokurlardı.[6]
Fakat Hristiyan çoğunluk tarafından gözlenmelerinin getirdiği hoşnutsuzluk sebebiyle Chelga'da bir ibadethane inşa ettirdiler.[7] Cumartesileri Şabat'a uyup ateş yakmazlar fakat bugün Yahudilikte olduğu gibi başka ne gibi yasakların olduğu kesin belli değildir.
Tanrılarına Adara (Tanrı), Yeadara (Tanrım) veya Mezgana (Tanrı'nın özel ismi) derler. Bu Tanrı her yerde, her şeye gücü yeten, her şeyi bilen, insan suretinde bir tanrıdır ve ona Kedus denen melekler veya kültürel kahramanlar aracılığıyla ulaşılabilir.[8]
Kemantların politik ve dini liderlerlik yapan başrahiplerine Amharca "koltuk" anlamına gelen Wambar denir. Her wambar Keber kastının belli soylarından seçilir. Karkar'daki wambar 1955'te öldüğünden son wambar Chelga'daki 1935 doğumlu Mulunah Marşa'dır. Her wambar Keber kastından yargı sisteminde kendisini temsil edecek afalik denen delegeler seçer. Afalikler ülkeyi dolaşıp anlaşmazlıkları çözer, kişilerin kanunlara uyup uymadığını gözetler, suçluları para cezasına çarptırır.[9] Her wambar her iki kasttan kutsal yemeğin farklı unsurlarından sorumlu olan birer sekreter seçer.[10]
İki ruhban sınıfı vardır, Keber'den gelenlere kamazana, daha düşük sınıf olan Yetanti'den gelenlere abayegariya denir. Her Kemant cemaatinde bu ikisinden birer tane bulunur; ikisi geleneksel kurbanların ve diğer dini işlemlerin yapılmasında birlikte çalışırlar. Örneğin, kurban kesileceği zaman abayegaria kurbanın bacaklarından tutar ve kamazana bıçağı kullanır.[10]
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Yazılı tarih kaynaklarının yetersizliğinden Kemantların kökeni tam olarak bilinmemektedir. Sözlü geleneğe göre Kemant'ın kurucusu Nuh'un torunu (Ham'ın oğlu) olan Kenan'ın torunu Anayer'dir. Yedi yıl süren kıtlık sonucunda Etiyopya'daki Tana Gölü'ne yerleşmiştir. Karısı ve çocuklarıyla seyahat ederken aynı istikemette giden Beta Israel'in kurucusuyla tanışmıştır.
Wambar Muluna Marşa'ya göre onlar aynı ülkedendir (Kenan):
| “ | Anayer karısı ve çocuklarıyla seyahat ederken karısı ve çocuklarıyla aynı istikamette giden Beta Israel'in kurucusuyla tanışmıştır. İki grup arasında evlilik antlaşması yapıldıysa da bu başarıya ulaşamamıştır. | „ |
—x, x | ||
Notlar ve Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ 1994 Population and Housing Census of Ethiopia: Results for Amhara Region, Vol. 1, part 1 18 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Table 2.7 (accessed 6 April 2009)
- ^ "Census 2007" 5 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., first draft, Table 5.
- ^ Gamst (1969), p.67
- ^ Leyew (2002), p. 8.
- ^ Yaratılış 21:33[ölü/kırık bağlantı]
- ^ 2 Krallar 23:7[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Gamst (1969), p. 27
- ^ Gamst (1969) pp. 34–37
- ^ Gamst (1969), p. 62
- ^ a b Gamst (1969), p.43
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Gamst, Frederic C. (1969) The Qemant. A Pagan-Hebraic Peasantry of Ethiopia. New York: Holt, Rinehart And Winston.
- Hancock, Graham (1992) The Sign and The Seal (pp. 241–249). New York: Touchstone Books.
- Leyew, Zelealem (2002) 'Sociolinguistic Survey Report of the Kemant (Qimant) Language of Ethiopia' (SILESR2002-031). online version 14 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (PDF)
- Leyew, Zelealem (2003) The Kemantney Language. Köln: Rudiger Koppe Verlag.