Kaya mezarı

Kızılkoyun Nekropolü, Balıklıgöl Platosu, Şanlıurfa

Gerdek Kaya, Frig Vadisi, Eskişehir

İskilip Kaya mezarları, İskilip

Dalyan Kaya (kral) mezarları, Dalyan, Ortaca

Kapılıkaya Anıtsal Kaya Mezarı(Çorum)

Kaya mezarları, statüsü yüksek kişiler için yapılmış, oyulmaya ve işlenmeye uygun kayalarda oluşturulmuş mezarlar.

Yapısı

İçinde birkaç mezar bulunan aile tipi mezarlarda girişler oluşturulmuştur. Dışlarında işlemeler ve aileye ait bilgiler bulunmaktadır.

Koruma

İçerisinde ölen kişilere ait değerli eşyalar da gömüldüğünden mezarlarda koruma amaçlı tuzak sistemlerine rastlanılmıştır.

Türkiye'de illere göre kaya mezarları

Adıyaman

• Perre Kaya Mezarları

Afyonkarahisar

• Köhnüş Vadisi (Göynüş Vadisi)
• Ayazin
• Üçler-Döğer
• Selimiye
• Hisar (Amourium)
• Dişli (Tavşantepe)

Amasya

• Kral kaya mezarları

Antalya

Likya kaya mezarları, Kaş

• Demre
• Kaş

Çanakkale

• Gökçeada Kaya Mezarı

Çankırı

• Ilgaz (İnköy)
• Sakaeli
• Beşdut

Çorum

• Alaca
• İskilip
• Laçin Kapılıkaya

Denizli

• Hierapolis Kaya Mezarları

Eskişehir

• Midas Anıtı (Yazılıkaya)
• Gerdek Kaya
• Aslanlı Kaya,Kümbet Vadisi
• Doğanlı Kale
• Şükranlı Kaya
• Hamam Kaya

Isparta

• Hoyran Kaya Mezarları (Yalvaç)

Kastamonu

• Sipahiler Kaya Mezarı
• Kalekapı Kaya Mezarı
• Doğanlar Kalesi
• Zımbıllı Tepe Höyüğü (Pompeipolis)
• Urgancı Kaya Mezarı
• Aygır Kalesi Kaya Mezarı
• Bademci Kaya Mezarı
• Hobu Kayası Mezarı

Konya

• Bozkır
• Kadınhanı

Malatya

• Akçadağ Kaya Mezarları
• Akçadağ Bağköy kaya mezarları
• Akçadağ Yaylımlı kaya mezarları

Muğla

• Telmessos (Fethiye) Kaya mezarları
• Kaunos (Dalyan) Kaya mezarları
• Pınara (Fethiye) Kaya mezarları
• Tlos (Fethiye) Kaya mezarları
• Telmissus (Bodrum) Kaya mezarları

Ordu

• Delikkaya Kaya Mezarları

Samsun

• Esenköy Kaya Mezarları

Vezirköprü İlçesine 12 km uzaklıkta yer alan Esenköydeki Zindankaya arkeolojik alanındadır. Kaya dıştan üç sütun olarak görünmektedir. İç kısımda iki oda ve iki oda önünde sütunlar arasında yer alan bir koridordan oluşmaktadır. Kaya mezar ön taraftan bakıldığında yaklaşık 5 metre yüksekliğindedir. 3 metreye kadar olan bölüm dik olup diğer kısımda dar bir merdivenle kaya mezarın içine girilir. Ön taraftan bakınca dimdik ve keskin bir kaya görünümünde olan mezar arka taraftan bakınca tümülüsü andırmaktadır. Demir çağının önemli eserlerindendir. Kaya mezar daha çok barınma amaçlı yapılmış iki odadan oluşan bir evi andırmaktadır.

• Asarkale Kaya Mezarlari

Bafra ilçesine 30 km uzaklıktadır. Paflagonya tipi bu üç kaya mezarı, Hellenistik Döneme (M.Ö. III.yy) tarihlenmektedir.

Sinop

• Terelek Kaya Mezarı (Durağan) Terelek Kral Mezarları Sinop ili Durağan ilçesi Kemerbahçe köyü sınırları içerisinde olup burası Durağan ilçe merkezine 12 km uzaklıktadır. Kaya mezarı yine Durağan ilçesinde bulunan Ambarkaya Kral Mezarlarından yaklaşık 100 sene daha yeni bir yapıdır. Tahminen MÖ 7. yüzyılda yapılmıştır. Ambarkaya mezarlarında herhangi bir kabartma figüre rastlamazken burada yapı tekniğinin biraz daha ilerlemesine bağlı olarak çeşitli figürler görürüz. Terelek Kral mezarları üç sütun üzerine inşa edilmiş olup sütunlar aşağıdan yukarıya doğru incelmektedir. Sütunların altı tonozludur. Yani sağlamlığı arttırmak için yuvarlak bir taban alanı oluşturulmuştur. Figürlerden en önemlisi ve en büyüğü bir insanın aslanla boğuşmasının tasvir edildiği kabartmadır.
• Ambar Kaya Mezarı (Durağan)
• Salar Köyü Kaya Mezarı (Boyabat)
• Arımkaya Tüneli ve Kaya Mezarı (Boyabat)

Şanlıurfa

Şanlıurfa'da büyük çoğunluğu Balıklıgöl Platosunda bulunan kaya mezarlar mevcuttur. Bunlar Kale Eteği Nekropolü, Kızılkoyun Nekropolü, Suriçi Nekropolü, Tektek Dağları Nekropolü adlarına sahiptir. Kaya mezarlardan oluşan bu nekropoller, M.S. 2. yüzyıla tarihlenen Helenistik ve Roma-Bizans izleri taşımaktadır. Nekropollerin büyük kısmı Balıklıgöl platosunda gecekonduların altında bulunmaktadır. Bu platoda gecekonduların altında 1.000-2.000 arası kaya mezar olduğu tahmin edilmektedir. Bunlardan sadece yaklaşık 100 tanesi üzerindeki gecekondular yıkılıp gün yüzüne çıkartılmıştır.

Ana madde: Kızılkoyun Nekropolü