Kategori tartışma:Osmanlı dönemi kiliseleri

Untitled

Osmanlı kilisesi kavramı ilginç bir kavram. Eğer Osmanlı mimarisi konusunda Türkiye'de ve Türkiye dışında yayınlanmış kaynaklara bakılırsa, böyle bir kavrama hiç rastlanmaz. İstanbul'da Osmanlı döneminde inşa edilmiş bir kiliseye Osmanlı yapısı gözüyle bakmak belki doğal gözükür ama Osmanlı ve kilise kelimelerini yanyana getirerek Osmanlı kilisesi tamlamasını oluşturmak çok kişiye doğal gözükmeyecektir. Sanırım bunun nedeni Osmanlı Devleti'nin İslama dayalı bir devlet olması, Osmanlı Devleti'ne adını veren Osmanlı hanedanından padişahların halife ünvanıyla bütün İslamiyetin liderleri konumunda bulunmaları, gayrimüslimlerin kilise inşa etmelerine ve kiliselerde ibadet etmelerine izin verilmekle birlikte, bu faaliyetlerin Osmanlı-İslam kültürünün dışında görülmelerine yol açmıştır. İstanbul gibi Osmanlı Devletinin göbeğinde inşa edilmiş bir yapının Osmanlı kilisesi olarak kabul edilmemesi biraz garip gözükebilir ama İslama dayalı bir hanedanın yanına kilise sözcüğünün getirilmesi de aynı derecede garip gözükmektedir. İTÜ Mimarlık bölümünden Dr. Zeynep Kuban 1999 yılında Considerations on the Definition Ottoman Architecture in the 19th Century başlıklı kaynakta Osmanlı kilisesi kavramının kullanılmasını önermiştir ama bu öneri hala tam anlamıyla kabul görmemiştir. Ben henüz geniş kabul görmemiş kavramların Vikipedi'de kullanılması konusunda biraz rahatsızlık duyuyorum. Diğer Vikipedistlerin bu konudaki fikirlerini merak ediyorum. ---Vikiyazar 17:14, 25 Ocak 2007 (UTC)

Katılıyorum, kategorinin adı Osmanlı dönemi kiliseleri olabilir/olmalı. Danbury 17:16, 25 Ocak 2007 (UTC)

Vikiyazarın fikirlerine aynen katılıyorum Osmanlı kiliseleri kavramına veya Osmanlı idaresindeki topraklarda Osmanlılar döneminde inşa edilmiş kiliseler için böyle bir tasnif yapıldığına şimdiye kadar hiç tesadüf etmedim. Üstelik bu kavram yaygın kullanılan bir kavram olmadığı için neyi ifade ettiği konusunda da bir belirginlik yoktur. Bu kavramla Osmanlılar döneminde Osmanlı idaresinde bulunan topraklarda inşa edilen kiliseler mi kastediliyor. Eğer bu kastediliyorsa isimlendirme yanlıştır ve bu listeye girecek çok sayıda kilise mevcuttur.

Kategori içinde bulunan tek madde olan St. Antuan Katolik kilisesi için en uygun kategori İstanbul'daki katolik kiliseleri olabilir. Fakat Osmanlı kiliseleri kategorisi hiç te uygun bir kategorilendirme değildir. Aslında Aya ile başlayan kiliseler Ortodoks St. ile başlayan kiliseler ise zaten katolik kilisesidir.

--Tarih 20:04, 25 Ocak 2007 (UTC)

Bu kategoriyi açarken oldukça düşündüm.İlk olarak Sadece İstanbul değil Osmanlı kategorisi içerisinde bulunması şart.İkinci olarak eğer Osmanlı dönemi kiliseleri olarak değiştirilecekse mesela Kategori:Osmanlı camileri'de standartlaştırma bakımından aynı şekilde değişmeli.Ayrıca belirtmeliyimki Osmanlı Devleti üzerine konuşuyoruz Osmanlı Hanedanlığı üzerine değil.Kiliseyi inşaa eden kişide Osmanlı Devleti'nde doğmuş İtalyan asıllı bir Osmanlıdır. [1] Konu bu bağlantıda kısa bir şekilde işlenmiş.Saygılar.--Mach 21:41, 25 Ocak 2007 (UTC)

Biraz düşününce şu sonucu çıkarttım:Eleştirileriniz ışığında Osmanlı yapıları kategorisni ikiye ayırmak gerekir Osmanlı hanedanları tarafından yaptırılanlar ve Osmanlı Devletin'de yaşayan insanlar tarafından yaptırılanlar.Sanırım sorun: Osmanlı deyince aklımıza ilk gelen ne? Sadece bir devlet mi yoksa tüm Osmanlı halkları mı? Osmanlı Devleti'ne atfettiğimiz tanım ne? Bu durumda tam açıklayıcı kelimelerle kategori oluşturulabilir fakat bu kategori isimlerinin çok uzun olması sorununu çıkartır.Osmanlı dönemi kiliseleri dersek standartlaşma açısından diğer tüm yapı kategorilerinide değiştirmemiz gerekecektir.--Mach 23:21, 25 Ocak 2007 (UTC)

Mach bu konunun ilginç yönlerini dikkat çekmiş. Bunlar hakkında benim görüşlerim şöyle:

1. Osmanlı yapıları kategorisini Osmanlı hanedanları tarafından yaptırılanlar ve Osmanlı Devleti'nde yaşayan insanlar tarafından yaptırılanlar şeklinde ikiye ayırmak bence gereksiz. St. Antuan Katolik kilisesi bence Osmanlı yapıları kategorisinde bırakılabilir. Ancak alt kategori olarak Kategori:Osmanlı kiliseleri'ne ulaşıldığında rahatsızlık duymaya başlıyorum. Kategori:Osmanlı dönemi kiliseleri mükemmel olmamakla beraber çok daha uygun görünüyor. Kategori:Osmanlı döneminde inşa edilen kiliseler biraz çok uzun ama daha da uygun. Kategori:Osmanlı camileri'nin standartlaştırma bakımından aynı şekilde değişmesi gerekmez. Osmanlı camileri kavramı son derece yaygın kullanılan, herkesin neyin kastedildiğini bildiği gayet uygun bir kavramdır. Osmanlı Devleti'nde Müslümanlar ve Hristiyanlar birbirinden tamamen değişik kurallara tabiydiler. Bir paralellik sözkonusu değildi. O yüzden standartlaştırma uğruna ne Osmanlı camileri kavramından vazgeçebiliriz, ne de Osmanlı kiliseleri kavramını kabul edebiliriz. Parallelik güzeldir ama her zaman gerçekleştirilmesi mümkün olmayan bir amaçtır.
2. "Osmanlı deyince ne anlarız?" sorusunu sormakla çok tartışılmış ve cevabı içinde kullanıldığı cümleye göre değişen, 600 yıl boyunca cevabı değişmiş bir soruyu sormuşsunuz. Ayrıca Osmanlı kavramının kullanılmasında çelişkiler her zaman mevcut olmaya devam etmiştir. Maalesef sorunuza tutarlı ve her konumda uygulanabilecek bir cevap vermek mümkün değildir. Sonuç olarak bence başında Osmanlı kelimesi olan tamlamaları tek tek kendi başlarına değerlendirmek zorundayız. Kulağa doğal gelen, alışılmış tamlamaları kullanalım, kulağa kötü gelenlerden sakınalım. Tutarlı olmak için kendimizi zorlamayalım. Biz Vikipedi'de tarihi yeni baştan yazamayız, ya da tarihe alışılmamış yeni bakış açıları getiremeyiz. Bu bizim yetki ve haddimizi aşar.
3. Osmanlı kavramı bazen Osmanlı hanedanı anlamına gelir. Bazen Osmanlı İmparatorluğu anlamına gelir. Bazen Osmanlı Devleti sınırları içinde yaşayan herkes anlamına gelir, bazen de Osmanlı Devleti içinde temelli olarak yerleşik kişiler (yani Levantenler hariç) anlamına gelir. Maalesef bazen de sadece Osmanlı Devleti'nde yaşayan Müslümanlar anlamına gelir. Eğer siz modern Yunan, Romen, Bulgar ve Sırp tarih kitaplarını okursanız o dönemdeki ırkdaşlarından sözederken Osmanlı tanımını hiç bir zaman kullanmadıklarını göreceksiniz. O tarih kitaplarına göre bu kişiler ya Sırptırlar, ya Yunanlıdırlar, ya da Bulgardırlar... Çünkü o ülkelerin açısından bu kişiler işgal altında yaşamış uluslardır. Osmanlılığı hiç bir zaman kabul etmemişlerdir. Tabii burada büyük miktarda sonradan yapılmış bir tarihsel revizyonizm söz konusu.
4. Bir de İstanbul'u bir yana bıralım, Sırbistan'da, Romanya'da, Makedonya'da vs. Osmanlı Devleti zamanında yapılmış kiliseler var. Bunları hangi kategoriye koyacağız? Bu kiliseler hiç bir zaman Osmanlı kilisesi sayılmaz çünkü Osmanlı Devleti'nin imkanlarıyla yaptırılmamışlardır. Ayrıca Osmanlı Devletinin bu topraklardaki kontrolü yere ve zamana göre değişmiştir. Bazı dönemlerde bu topraklar Osmanlı Devleti'nin bir parçası sayılmakla birlikte Osmanlı kültürü ve egemenliği son derece zayıf kalmıştır. Genelde bu kiliseler sadece Sırp kiliseleri, Yunan kiliseleri vs. olarak bilinir. Hiç kimse bunları Osmanlı kilisesi olarak düşünmez. O zaman İstanbul'dakilerin bunlardan ne farkı var? Kilise tamamen Osmanlı Devletinin olanakları kullanılmadan yapılmış. Kiliseyi inşa eden Levanten mimar doğma büyüme İstanbullu olmasına rağmen bir Osmanlı mimari tarzı değil, İtalyan mimarı tarzını uygulamış. Kilisenin inşaat masrafları Katolik toplumu tarafından karşılanmış. Sonuç olarak İstanbul'da yer alması dışında bu kilisenin Yunanistan'daki bir kiliseden farkı yok. İstanbul'un nüfüsunun o sıralarda sadece %40-%50 Müslüman olduğunu da unutmayalım. Kusura bakmayın. Sözü uzattım ama bu konu oldukça çetrefilli bir konu. Mach'ı bu hafta yaptığı sınıflandırma çalışmaları için tebrik ediyorum. Kategori:Osmanlı dönemi kiliseleri mükemmel olmamakla birlikte kabul ediyorum. Ya da eğer bu herkesi memnun etmezse bu çeşit kiliseler sadece Kategori:İstanbul'daki kiliseler'de bırakılabilir. ----Vikiyazar 15:46, 26 Ocak 2007 (UTC)

• Kategori standartlaşması konusunda takıntılı birisi olarak çekincem olsada Osmanlı dönemi kiliseleri olarak değiştirilmesini uzlaşma bakımından en iyi seçenek olarak görüyorum.--Mach 09:04, 27 Ocak 2007 (UTC)

Osmanlı dönemi kiliseleri

Yok. 78.190.230.117 00.34, 13 Ağustos 2022 (UTC)