Kars Antlaşması sayfasının kaynağını görüntüle

{{Antlaşma bilgi kutusu
| adı                = Kars Antlaşması
| uzun_adı           =
| resim              =1921 Treaty of Kars map.png
| resim_boyutu       = 300px
| altyazı            = Kars Antlaşması'nda (1921) Ankara Hükûmetinin kazançları (koyu kırmızı)
| çeşit              = [[Barış Antlaşması]]
| yazılma_tarihi     =
| imza_tarihi        = 13 Ekim 1921
| imza_yeri          = [[Kars]]
| onay_tarihi        =
| yürürlük_tarihi    =
| yürürlük_koşulu    =
| bitiş_tarihi       =
| imzacı_devletler   = 
| imzalayan          = 
| korunma_yeri       =
| yazı_dili          =
| yazı_dilleri       = 
| web_sitesi         = 
| vikikaynak         = Kars Antlaşması
|image_alt=|taraflar={{bayraksimge resim|Flag of the Ottoman Empire.svg|boyut=20px}} [[Ankara Hükûmeti]]<hr />{{bayraksimge resim|Flag of SSRA.svg}} [[Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti|Ermenistan SSC]] <br />{{bayraksimge resim|Flag of Azerbaijan SSR (1920-1921).svg}} [[Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti|Azerbaycan SSC]] <br />{{bayraksimge resim|Flag of Georgian SSR (1921-1922).svg}} [[Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti|Gürcistan SSC]]|diller=[[Rusça]], [[Fransızca]]}}
'''Kars Antlaşması''' ''({{dil|fr|Traite de Kars}})'', 13 Ekim 1921 tarihinde imzalanan ve [[Türkiye]] ile [[Güney Kafkasya]] ülkeleri [[Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]], [[Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]] ve [[Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]] arasındaki sınırların belirlendiği antlaşmadır.

[[Rusya]], 1917'den sonra [[Kafkasya]]'dan çekildi. Bölgede [[Azerbaycan]], [[Gürcistan]] ve [[Ermenistan]] bağımsızlığına kavuşmuş ve [[Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti]], [[Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti]], [[Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti]] adında üç devlet kurulmuştur. Fakat [[Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti]] iki yıl sonra Kafkasya'yı yeniden işgal etmiştir. Bölgedeki üç devlet [[Sovyetler Birliği]] ismini alan yeni Sovyet rejiminin idaresine girdi. [[Sakarya Meydan Muharebesi|Sakarya Muharebesinin]] Ankara Hükûmetinin zaferiyle sonuçlanmasından sonra Sovyet Rusya'nın aracılığıyla üç Sovyet Cumhuriyeti Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan ile [[Musa Kâzım Karabekir|Kâzım Karabekir]]'in temsil ettiği [[Türkiye Büyük Millet Meclisi|TBMM]] Hükûmeti arasında 13 Ekim 1921'de Kars Antlaşması imzalandı. Bu anӀaşmaya göre her üç Cumhuriyet, [[Moskova Antlaşması]]'nı kendileri için de geçerli sayıyordu. Böylece [[Türkiye]]'nin doğu sınırı kesinleşti ve [[Ermeni Sorunu]] da sona erdi.

Bir giriş bölümü, 20 madde ve eklerinden oluşmaktadır. Sözleşmenin geçerli şartı kabul edilmemiştir. Ancak, bazı bilgilere göre antlaşmanın hükümleri 25 yıllık geçerliliği olan ek protokolleri mevcuttur. Böylece, Azerbaycan'ın Nahçıvan bölgesinin hamilik hakkında 5. maddede ifade edilen şartı açıktır. Sovyetler Birliği'nin yıkılmasıyla beraber Ermenistan bu konuda farklı görüşler belirtmiş farklı makamlar Kars Antlaşması'nı kabul etmediklerini açıklamıştır.

[[Potsdam Konferansı]]'nın liderlerinin 6. toplantısında SSCB Dışişleri Halk Komiseri [[Vyaçeslav Molotov]]'un 22 Temmuz 1945 yılında Türk-Sovyet Dostluk ve Saldırmazlık Antlaşması'nın koşulları hakkında yapılmış açıklaması bu süre ile koşullandırılmıştır. Bu koşulları Kars, Artvin ve Ardahan hariç bölgelerin geri vermesi ve Karadeniz Boğazlar sorunları çözüm hükümleri kapsamaktadır.

== Konferans ve imza ==
Kars'ta yapılan konferansa [[Türkiye Büyük Millet Meclisi]] Hükûmeti'ni temsilen, baş delege olarak Doğu Cephesi Komutanı Ferik [[Kâzım Karabekir|Kâzım Karabekir Paşa]], delege olarak Burdur milletvekili [[Veli Saltıkgil|Veli Bey]], Ankara Hükûmeti'nin [[Azerbaycan]] temsilcisi [[Memduh Şevket Esendal|Memduh Şevket Bey]], [[Doğu Anadolu Bölgesi]] Demiryolları İnşaat Başmühendisi [[Ahmet Muhtar Cilli|Muhtar Bey]], Müşavir olarak [[Batum]] milletvekili [[Edip Dinç|Edip Bey]], Reji Umûmî Müfettişi Muvaffak Bey, Doğu Cephesi Kurmay Başkanı Kadri Bey, Kurmay Binbaşı Veysel Bey, Kurmay Binbaşı Talât Bey ve kâtip olarak dışişleri memurlarından Zühtü Bey, Osman Bey ve Cephe yaverleri Nazmi Bey ve Selahattin Bey katılmışlardır.

Antlaşma, Türkiye'yi temsil eden Kazım Karabekir Paşa, Veli Bey, Muhtar Bey, Memduh Şevket Bey, Sovyetler'i temsil eden [[Rusya]] Büyükelçisi [[Yakov Ganetsky]], [[Ermenistan]] Dışişleri Bakanı [[Aşkanaz Mravyan]] ve iç işleri bakanı [[Bogos Makinçiyan]] ile [[Azerbaycan]] Devlet Bakanı [[Behbud Şahtahtinski]] ve [[Gürcistan]] Savunma Bakanı [[Şalva Eliava]] ve Dışişleri bakanı [[Aleksandr Svanidze]]'nin katıldığı bir toplantıyla imzalandı.

== II. Dünya Savaşı ==
{{Ana|Sovyetlerin Türkiye üzerindeki toprak iddiaları}}
[[II. Dünya Savaşı]] sırasında ve sonrasında [[Sovyetlerin Türkiye üzerindeki toprak iddiaları]] devam etmiştir. Bu durum, Türkiye'nin hem savaşın son döneminde [[Müttefik Devletler]] yanında savaşa dahil olmasına, hem de birkaç yıl sonra [[NATO]]'ya üye olmasında rol oynayan unsurlardan biri oldu.

== Şimdiki durum ==
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği 1991'de dağıldıktan sonra bağımsız olan [[Ermenistan]] Kars Antlaşması'nı tanımadı.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=149254 |başlık=Radikal |erişimtarihi=23 Mayıs 2008 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20051110225244/http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=149254 |arşivtarihi=10 Kasım 2005 |ölüurl=hayır }}</ref> [[Taşnak]] Partisi Erivan Temsilcisi [[Kiro Manoyan]] ve Ermenistan Dışişleri Bakanı [[Vartan Oskanyan]], Kars Antlaşması'nın Sovyetler Birliği ile imzalandığını bağımsız Ermenistan tarafından imzalanmadığını öne sürerek bu sınırların geçerli olmadığını, daha farklı bölgeleri sınır belirlemiş [[Sevr Antlaşması]]'nı esas aldıklarını belirtti.<ref>[http://www.asam.org.tr/tr/yazidosyagoster.asp?ID=609 ASAM: Ermenistan - Türkiye İlişkileri toplantısı]{{Ölü bağlantı|tarih=Nisan 2020 }}</ref>

== Kaynakça ==
{{kaynakça}}

{{I. Dünya Savaşı antlaşmaları}}
{{Türk Kurtuluş Savaşı}}
{{I. Dünya Savaşı}}
{{Türkiye Cumhuriyeti'nin antlaşmaları}}

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Sovyetler Birliği antlaşmaları]]
[[Kategori:Ermenistan tarihi]]
[[Kategori:Azerbaycan tarihi]]
[[Kategori:Gürcistan tarihi]]
[[Kategori:Türk Kurtuluş Savaşı antlaşmaları]]
[[Kategori:Ülke dağılmaları]]
[[Kategori:Türkiye'nin antlaşmaları]]
[[Kategori:1921'de Türkiye]]
[[Kategori:1921'de antlaşmalar]]
[[Kategori:1921'de imzalanan antlaşmalar]]
[[Kategori:Gürcistan-Türkiye ilişkileri]]
[[Kategori:Rusya-Türkiye ilişkileri]]