Kardeş Ocağı
| Kardeş Ocağı | |
|---|---|
| Kuruluş | 1909 |
| Kuruluş yeri | Lefkoşa |
Kardeş Ocağı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde faaliyet gösteren bir sivil toplum örgütü. Lefkoşa'daki ilk sivil toplum örgütüdür ve Kıbrıslı Türklerin tarihinde rol oynamıştır.[1][2] Başkanlığını Orbay Kılıç yapmaktadır.[1][3]
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
İngiliz yönetimi döneminde, 1909 yılında kurulmuştur.[1][2] Kurulduğu günden beri Kıbrıslı Türklerin tarihinde önemli bir rol oynamıştır. Kurulduğu ilk tarihte adada hakimiyet süren İngiliz yönetimine karşı adada geliştirilen fikirlerin tartışıldığı yer olur. Her konuda fikrin tartışıldığı ve sonucunda kararların alındığı yer haline gelir.[2] Bu dönemde "Senato" olarak adlandırılır.
Kardeş Ocağı'nın kurulmasına giden süreç, adanın 1878 yılında 92.800 lira karşılığında İngilizlere kiralanması ile başlar. Ada kiralandıktan sonra yaklaşık 300 yıllık Osmanlı-Türk hakimiyeti sona erer. Bunun sonucunda da adadaki Türk kimliği arka plana itilmeye başlanır.[2] Adanın ileri gelen Türkleri sorunların konuşulacağı bir yerin mevcudiyetini amaçlamaktadır. Bu amaçla, İrik Derviş Efendi'nin de gayretleriyle İtimad Kıraathanesi kurulur. Varlığını uzun süre devam ettiremeyen bu oluşum bir süre sonra kapanır.[2]
Atatürk Meydanı'nda, Kıraathane-i Osmani (Osmanlı Kıraathanesi) kurulur. Bu oluşumun kurulmasında Beliğ Paşa etkin rol oynar. Bu oluşumun amacı, Türk halkının hakkını savunmaktır. Bu dönemde, aralarında topladıkları paralar ile 25 Aralık 1891 yılında ilk Türk gazetesi olan Zaman'ı çıkarırlar.[2] Bir süre varlığını sürdüren Kıraathane ve Gazete, ekonomik sebeplerle kapanmak zorunda kalır.[2]
Osmanlı İmparatorluğu'nda II. Meşrutiyet'in ilanı, adada da birtakım fikirlerin oluşmasında etkili olur. Bu süreçte, cemaatin ileri gelenleri, bugünkü İslam Bankası'nın hemen yanındaki bir binada Terakki Kulübü'nü kurarlar. Lefkoşa'da o dönemde mevcut iki görüş vardır: Birisi İngiliz hakimiyetinin Evkaf siyaseti destekçisi; diğeri ise karşıt. Terakki Kulübü'nü kuranlar, İngiliz Evkaf siyaseti destekçisidir; bu nedenle, İngiliz Evkaf siyaseti karşıtları Hürriyet adı altında başka bir kulüp kurarlar.[2]
Kıbrıs Kadısı Numan Efendi, cemaatin görüş ayrılığının halka zarar vereceğini, bu nedenle ortak bir paydada buluşulması gerektiğini ifade eden açıklamalarda bulunur. Bu açıklamalar, iki kulübün birleşmesinde etkili olur ve 1909 yılına gelindiğinde bu iki kulüp Hürriyet ve Terakki adı altında birleşir ve Kardeş Ocağı'nın temelleri atılmış olur.[2] 23 Temmuz 1909'da Hürriyet ve Terakki Kulübü açılır.[2]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c "Fellahoğlu, Kardeş Ocağı'nı kabul etti". Kıbrıs Postası. 1 Haziran 2013. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2019.
- ^ a b c d e f g h i j Siber, Sibel (20 Ocak 2013). "Tarihi Bir Kulüp İle Geçmişe Uzanmak". Haber Kıbrıs. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2019.
- ^ "Kardeş Ocağı başkanı Orbay Kılıç oldu". Kıbrıs Postası. 24 Ocak 2016. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2019.