Karabisianos
Karabisianoi (Yunanca: Καραβισιάνοι), orta 7. yüzyıldan erken 8. yüzyıla kadar Bizans donanması'nın dayanak noktasıdır. Kelime olarak Yunanca "gemiler" için karabos ya da karabis (Yunanca: κάραβος, καραβίς) ve "gemiler için insanlar, denizciler" anlamına gelmektedir. Karabisianos, Bizans İmparatorluğu'nun ilk sabit deniz kurumudur, denizde İslam'ın yayılışının önüne geçmek için kurulmuştur. 718-730 arası bir zaman kaldırılmış ve yerine bir dizi denizci thema kurulmuştur.
Tarihi ve rolü[değiştir | kaynağı değiştir]
Karabisianos, İslam'ın yayılışının önüne geçmek için 7. yüzyılın ikinci yarısında bir zaman kurulmuştur. Çeşitli tarihçiler, eski quaestura exercitus kalanlarından[1] ya da İlirya eyaletinin Geç Roma Ordusundan,[2] geliştiğini önermektedirler, fakat bu öneriler varsayımsal kalmaktadır.[3] Filonun kuruluş tarihi belirsizdir; bazı tarihçiler 655 yılında Zâtüssavârî Muharebesinde deniz mağlubiyeti sonrası[4][5] İmparator II. Konstans (641–668 arası hükümdar) tarafından 650ler ya da 660larda kurulduğunu[6] düşünürlerken diğerleri karşı gelemeyecek kadar ileri düzeye ulaşmış Arapların 672–678 yıllarında Konstantinopolis Kuşatmasından sonra kurulduğunu düşünürler.[7][8] Karabisianos kullanılan ilk kesin kaynak, yaklaşık 680 yılında Slavlar tarafından Selanik'in kuşatılması sırasındadır ve sonra İmparator II. Justinianos'ın (685–695 arası hükümdar) Papa Conon'a 687 yılında yazdığı mektuptur.[8][9]
Karabisianos, Bizans İmparatorluğu'nun deniz gücünü ilk defa geniş şekilde kalıcı bir şekilde ayakta tutmuştur.[9] Bundan önce, Akdeniz bir "Roma gölü" olarak, sadece sınırlı sayıda görece gücük savaş gemileri İmparatorluğun ana limanlarında ve nehir kıyıları boyunca devriye ve taşıma amaçlı ayakta tutuluyordu. Daha büyük Bizans filoları sadece belirli seferler için ad hoc bir araya getiriliyordu.[10] Karabisianos, geniş şekilde kara ordularının themaları ile aynı şekilde oluşturulmuştur: askerlerinden sonra isimlendirilen belirli askeri birliklerdi, stratēgos (stratēgos tōn karabōn/tōn plōimatōn) tarafından yönetiliyordu. Sıklıkla "Karabisian Thema" olarak adlandırılsalar da, bu adlandırma yanlıştı, Karabisianos askeri bir komuta olarak kaldı ve kara themaları gibi belirli toprak bölünmesi içermedi.[8][11] Stratēgos'un karargahının yeri bilinmemektedir fakat tahminler Rodos'tan[1] Keos[9] ve Sisam'a[5] değişmektedir. Karabisianos, çeşitli sebepler ile gerekli bir vilayet filosu olarak görülmüştür, Küçük Asya'nın Klikya'da Seleucia'dan Milet'e kadar güney sahillerini, Ege adalarını ve Yunanistan'da imparatorluk mülklerini savunmak, Konstantinopolis'te bulunan merkezi imparatorluk filosunun yanında hizmet etmek[5][8][12] için görevlendirilmiş ya da Bizans donanmasının etkin gücünün bütününü adeta saran bir komuta ve Karadeniz'den Afrika Eksarhlığı'na kadar hem savunma hem de saldırı kapasitesi ile aktifti.[13]
Karabisianos, İmparator II. Justinianos döneminde en geniş şekilde güçlenmiştir, imparator İmparatorluğun güney sahillerine birkaç bin Merdei kökenli insanı kürekçi ve denizci olarak istihdam etmiştir. Justinianos ayrıca "Hellas" ismiyle Yunanistan'ın güneyine farklı bir thema ve filo kurmuştur.[14] Karabisianos, başarısızlıkla sonuçlanmış 697–698 yıllarında gerçekleşmiş Kartaca'nın geri alınması seferinde ana bir rol oynamış ve amiral Apsimar (III. Tiberius) tahta geçiren isyana öncülük etmişlerdir.[15] Karabisianos'un stratēgos'unun adı en son 710/711 yılında zikredilmiştir ve ana takipçisinin, Kibirreoton Theması stratēgos'u, ismi 732 yılına kadar ise zikredilmemiştir.[9][16] Bu durum Karabisianos'un neden ve ne zaman kaldırıldığına dair iki farklı yoruma yol açmıştır. Birincisi, 717-718 tarihli Konstantinopolis'in Araplar tarafından kuşatmasından sonra, yaklaşık 719 yılında, geçmiş yıllardaki kötü performanslar ve III. Leon'ya (717–741 arası hükümdar) karşı yapılan isyana verdikleri destek nedeniyle kaldırıldığıdır.[17] İkincisi ise yaklaşık 727 yılı kadar geç bir zaman gene III. Leon'a karşı bir başka başarısız isyandan sonra kaldırıldığıdır.[18]
Karabisianos'un yerini ilk denizci thema (thema nautikon) Kibirreoton Theması genel olarak almıştır. Bu thema daha önce alt rütbeli droungarios tarafından yönetiliyor ve Küçük Asya'nın güneyini kapsıyordu. Diğer kıyı vilayetleri çeşitli büyüklüklerde ama daha küçük filolar droungarioi ve diğer subayların komutasında yerel savunma ile görevlendirilmişlerdi.[19]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Özel
- ^ a b Haldon 1999, s. 74.
- ^ Treadgold 1997, s. 73.
- ^ Ahrweiler 1966, s. 12.
- ^ Cosentino 2008, s. 602.
- ^ a b c Pryor & Jeffreys 2006, s. 25.
- ^ Treadgold 1997, ss. 315, 382
- ^ Ahrweiler 1966, ss. 22–23.
- ^ a b c d Nesbitt & Oikonomides 1994, s. 150.
- ^ a b c d Kazhdan 1991, ss. 1105–1106.
- ^ Ahrweiler 1966, ss. 19–20, 22; Cosentino 2008, ss. 578–583.
- ^ Ahrweiler 1966, ss. 24–25.
- ^ Treadgold 1997, s. 315.
- ^ Ahrweiler 1966, ss. 23–25.
- ^ Treadgold 1997, s. 332.
- ^ Treadgold 1997, ss. 337–338, 383.
- ^ Ahrweiler 1966, s. 26.
- ^ Ahrweiler 1966, ss. 26–31; Pryor & Jeffreys 2006, s. 32.
- ^ Treadgold 1997, s. 352; Whittow 1996, s. 167.
- ^ Ahrweiler 1966, ss. 50–51; Nesbitt & Oikonomides 1994, s. 151.
- Genel
- Ahrweiler, Hélène (1966). Byzance et la mer. La marine de guerre, la politique et les institutions maritimes de Byzance aux VIIe-XVe siècles (Fransızca). Paris: Presses universitaires de France. 1 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2019.
- Cosentino, Salvatore (Nisan 2008). "Constans II and the Byzantine Navy". Byzantinische Zeitschrift (İngilizce). 100 (2). ss. 577-603. doi:10.1515/BYZS.2008.577. ISSN 0007-7704.
- Haldon, John (1999). Warfare, State and Society in the Byzantine World, 565-1204 (İngilizce). Londra: UCL Press. ISBN 1-85728-495-X.
- Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
- Nesbitt, John W.; Oikonomides, Nikolaos, (Ed.) (1994). Catalogue of Byzantine Seals at Dumbarton Oaks and in the Fogg Museum of Art, Volume 2: South of the Balkans, the Islands, South of Asia Minor (İngilizce). Washington, DC: Dumbarton Oaks Research Library and Collection. ISBN 0-88402-226-9. 26 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2019.
- Pryor, John H.; Jeffreys, Elizabeth M. (2006). The Age of the ΔΡΟΜΩΝ: The Byzantine Navy ca. 500–1204 (İngilizce). Leiden and Boston: Brill Academic Publishers. ISBN 978-90-04-15197-0. 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2019.
- Treadgold, Warren (1997). A History of the Byzantine State and Society (İngilizce). Stanford, Kaliforniya: Stanford University Press. ISBN 0-8047-2630-2.
- Whittow, Mark (1996). The Making of Byzantium, 600–1025 (İngilizce). Berkeley and Los Angeles, California: University of California Press. ISBN 0-520-20496-4. 18 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2019.
Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Morrison, John; Gardiner, Robert (2004). The Age of the Galley: Mediterranean Oared Vessels since pre-Classical Times. Londra, United Kingdom: Conway Maritime Press. ISBN 978-0-85177-955-3. 25 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2015.