Kabuk böceği
Gezinti kısmına atla
Arama kısmına atla
| Kabuk böceği | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Dendroctonus ponderosae
| ||||||||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
|
Metne bakınız. |
Kabuk böceği, hortumlu böcekgiller (Curculionidae) familyasının Scolytinae alt familyasından kın kanatlı böceklerin ortak adı.
Daha önceleri kendi adına ayrı familyada (Scolytidae) sınıflandırılıyordu. Türlerin çoğu ağaç kabuğunda ya da odununda yaşar. Genellikle renkleri kahverengi ya da siyahtır. En önemli orman zararlıları bunlardır. Ağaçları kurutabilirler.
Boyları genellikle 0.5 cm nin altındadır, nadiren 1 cm yi geçerler. Türkiye'deki en iri türü 9 mm boyuyla dev soymuk böceğidir (Dendroctonus micans)
Zararı[değiştir | kaynağı değiştir]
Çok tehlikeli orman zararlıları arasında sayılmakla birlikte çoğu ikincil zararlıdır. Ancak yaşlı, yaralı, hastalıklı ve zayıf ağaçlara saldırırlar. Sağlıklı ağaca saldırmazlar; zira, bu sağlıklı ağaçlardan akacak reçine ve özsuda hemem boğulabilirler. Zararlarının salgın hâle geçmesine çok defa insan sebep olur. Rüzgârın dalları kırması ya da kesilen kısımların yerde bırakılması bu salgını çok kuvvetlendirir. Rüzgârın ve kışın ormanlarda oluşturduğu tahribata bağlı salgın kolay kolay önlenemez.
Türkiye'deki türler[değiştir | kaynağı değiştir]
- Scolytini Latreille 1807
- Scolytus Geoffroy 1762
- Scolytus amygdali Guerin-Meneville 1847 (Badem yazıcı böceği)
- Scolytus carpini (Ratzeburg 1837) (Gürgen yazıcı böceği)
- Scolytus ensifer Eichhoff 1881
- Scolytus intricatus (Ratzeburg 1837) (Meşe kabuk böceği)
- Scolytus kirschi Skalitzky 1876
- Scolytus mali (Bechstein & Scharfenberg 1805) (Elma yazıcı böceği)
- Scolytus multistriatus (Marsham 1802) (Küçük karaağaç kabuk böceği)
- Scolytus pygmaeus (Fabricius 1787)
- Scolytus ratzeburgi Janson 1856
- Scolytus rugulosus (Mueller 1818) (Meyve yazıcı böceği)
- Scolytus scolytus (Fabricius 1775) (Büyük karaağaç kabuk böceği)
- Scolytus Geoffroy 1762
- Phloeotribini Chapuis 1869
- Phloeotribus Latreille 1796
- Phloeotribus brevicollis (Kolenati 1846)
- Phloeotribus muricatus Eggers 1929
- Phloeotribus pistaciae Wichmann 1968
- Phloeotribus pseudocristatus Pfeffer 1972
- Phloeotribus pubifrons Guillebeau 1893
- Phloeotribus rhododactylis (Marsham 1802)
- Phloeotribus scarabaeoides (Bernard 1788)
- Phloeotribus Latreille 1796
- Hylastini LeConte 1876
- Hylastes Erichson 1836
- Hylastes angustatus (Herbst 1793)
- Hylastes ater (Fabricius 1792)
- Hylastes attenuatus Erichson 1836
- Hylastes batnensis Brisout de Barneville 1883
- Hylastes cunicularius Erichson 1836
- Hylastes linearis Erichson 1836
- Hylurgops LeConte 1876
- Hylurgops glabratus (Zetterstedt 1828)
- Hylurgops palliatus (Gyllenhal 1813)
- Hylurgus Latreille 1807
- Hylurgus ligniperda (Fabricius 1792)
- Hylurgus micklitzi Wachtl 1881
- Hylastes Erichson 1836
- Tomicini
- Tomicus Latreille 1802 (Ormanbahçıvanı)
- Tomicus minor (Hartig 1804) (Küçük ormanbahçıvanı)
- Tomicus piniperda (Linnaeus 1758) (Büyük ormanbahçıvanı)
- Dendroctonus Erichson 1836
- Dendroctonus micans (Kugelann 1794) (Dev soymuk böceği)
- Tomicus Latreille 1802 (Ormanbahçıvanı)
- Polygraphini Chapuis 1869
- Polygraphus Erichson 1836
- Polygraphus poligraphus (Linnaeus 1758)
- Carphoborus Eichhoff 1864
- Carphoborus minimus (Fabricius 1801)
- Carphoborus perrisi (Chapuis 1869)
- Carphoborus pini Eichhoff 1881
- Liparthrum Wollaston 1864
- Liparthrum arnoldi Semenov 1902
- Liparthrum bartschti Mühl. 1891
- Liparthrum genistae (Aubé 1862)
- Liparthrum laurivorus Schedl 1968
- Liparthrum nigrescens Wollaston 1865
- Hypoborus Erichson 1836
- Hypoborus ficus Erichson 1836
- Polygraphus Erichson 1836
- Hylesinini Erichson 1836
- Hylesinus Fabricius 1801
- Hylesinus crenatus (Fabricius 1787) (Büyük dişbudak kabuk böceği)
- Hylesinus oleiperda (Fabricius 1792) (Filizkıran)
- Chaetoptelius Fuchs 1912
- Chaetoptelius vestitus (Rey 1860)
- Pseudohylesinus Swaine 1917
- Pseudohylesinus nebulosus (LeConte 1859)
- Pteleobius Bedel 1888
- Pteleobius kraatzi (Eichoff 1864)
- Pteleobius vittatus (Fabricius 1787)
- Kissophagus Chapuis 1869
- Kissophagus hederae (Schmidt 1843)
- Kissophagus nüsslini Reitter 1913
- Leperesinus Reitter 1913
- Leperesinus varius (Fabricius 1775)
- Hylesinus Fabricius 1801
- Phloeosinini
- Phloeosinus Chapuis 1869
- Phloeosinus acatayi Schedl 1958 (Büyük sedir kabuk böceği)
- Phloeosinus armatus Reitter 1887 (Büyük servi kabuk böceği)
- Phloeosinus aubei Perris 1855 (Küçük servi kabuk böceği)
- Phloeosinus cedri Brisout de Barneville 1883
- Phloeosinus thujae (Perris 1855)
- Phloeosinus Chapuis 1869
- Crypturgini LeConte 1876
- Crypturgus Erichson 1836
- Crypturgus cinereus (Herbst 1793)
- Crypturgus mediterraneus Eichhoff 1869
- Crypturgus numidicus Ferrari 1867
- Crypturgus pusillus (Gyllenhal 1813)
- Dryocoetes Eichhoff 1864
- Dryocoetes alni (Georg 1856)
- Dryocoetes villosus (Fabricius 1792)
- Lymantor Lövendal 1889
- Lymantor coryli (Perris 1855)
- Neodryocoetes Eggers 1933
- Neodryocoetes oleanderi Schedl 1961
- Xylocleptes Ferrari 1867
- Xylocleptes bispinus (Duftschmidt 1825)
- Crypturgus Erichson 1836
- Cryphalini Lindemann 1876
- Cryphalus Erichson 1832
- Cryphalus abietis (Ratzeburg 1837)
- Cryphalus piceae (Ratzeburg 1837)
- Cryphalops Reitter 1889
- Cryphalops tiliae (Panzer 1793)
- Ernoporus Thomson 1859
- Ernoporus caucasicus Lindemann 1876
- Hypothenemus Westwood 1836
- Hypothenemus eruditus Westwood 1836
- Cryphalus Erichson 1832
- Pityophthorini
- Pityophthorus Eichhoff 1864
- Pityophthorus micrographus (Linnaeus 1758) (Küçük ladin kabuk böceği)
- Pityophthorus pityographus (Ratzeburg 1837)
- Pityophthorus pubescens (Marsham 1802)
- Pityophthorus Eichhoff 1864
Ipini Latreille 1807
- Taphrorychus Eichhoff 1878
- Taphrorychus bicolor (Herbst 1793)
- Taphrorychus hirtellus (Eichhoff 1879)
- Taphrorychus ramicola (Reitter 1894)
- Taphrorychus villifrons (Dufour 1843)
- Pityogenes Bedel,1888
- Pityogenes bidentatus (Herbst 1783)
- Pityogenes bistridentatus (Eichhoff 1878)
- Pityogenes calcaratus (Eichhoff 1878)
- Pityogenes chalcographus (Linnaeus 1761)
- Pityogenes irkutensis Eggers 1910
- Pityogenes pennidens Reitter 1889
- Pityogenes quadridens (Hartig 1834)
- Pityokteines Fuchs 1911
- Pityokteines curvidens (Germar 1824)
- Pityokteines spinidens (Reitter 1894)
- Pityokteines vorontzovi (Jacobson 1895)
- Orthotomicus Ferrari 1867
- Orthotomicus erosus (Wollaston 1857) (Akdeniz çam kabuk böceği)
- Orthotomicus laricis (Fabricius 1792)
- Orthotomicus longicollis (Gyllenhal 1827)
- Orthotomicus pinivora Schedl 1961
- Orthotomicus proximus (Eichhoff 1868)
- Orthotomicus suturalis (Gyllenhal 1827)
- Ips De Geer 1775
- Ips acuminatus (Gyllenhal 1827)
- Ips amitinus (Eischhoff 1872)
- Ips mannsfeldi (Wachtl 1879)
- Ips sexdentatus (Boerner 1776)
- Ips typographus (Linnaeus 1758) (Sekiz dişli kabuk böceği)
- Taphrorychus Eichhoff 1878
- Xyleborini LeConte 1876
- Xyleborus Eichhoff 1864
- Xyleborus dispar (Fabricius 1792)
- Xyleborus dryographus (Ratzeburg 1837)
- Xyleborus eurygraphus (Ratzeburg 1837)
- Xyleborus monographus (Fabricius 1792)
- Xyleborus pfeili (Ratzeburg 1837)
- Xyleborus saxeseni (Ratzeburg 1837)
- Xyleborus xylographus (Say 1826)
- Xyleborus Eichhoff 1864
- Xyloterini Lindemann 1876
- Xyloterus Erichson 1836 (Trypodendron Stephens 1830)
- Trypodendron domesticum (Linnaeus 1758)
- Trypodendron lineatum (Olivier 1795)
- Trypodendron signatum (Fabricius 1792)
- Xyloterus Erichson 1836 (Trypodendron Stephens 1830)
Düşmanları[değiştir | kaynağı değiştir]
Türkiye'de Rhizophagus Grandis, Aulonium ruficorne, Corticeus fraxini, Thanasimus formicarius, Raphidia ophiopsis, Rhizophagus depressus ve Temnochila coerulea en yaygın avcı türlerdir.Belirli zamanlarda Avcı böcek üretimi 53 adet laboratuvarda yürütülmekte olup, 2012 yılında 4 farklı cinsten 539 bin 678 adet avcı böcek üretilerek ormanlara salınmıştır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Prof. Dr. Ali Demirsoy (1992), Yaşamın Temel Kuralları (Entomoloji)
- Oğuzhan Sarıkaya and Mustafa Avcı (2009), Predators of Scolytinae (Coleoptera: Curculionidae) species of the coniferous forests in the Western Mediterranean Region, Turkey, Türk. entomol. derg., 2009, 33 (4): 253-264
