Japonya'nın Mançurya'yı istilası sayfasının kaynağını görüntüle

{{Savaş bilgi kutusu
| çatışma    = 
| parçası    = [[İkinci Çin-Japon Savaşı]]
| resim      = Japanese troops entering Tsitsihar.jpg
| başlık     = Japon askerleri [[Shenyang|Mukden]] sokaklarında,18 Eylül 1931
| tarih      = 18 Eylül 1931 – 27 Şubat 1932<br>({{Yıl, ay, hafta ve güne göre zaman|ay1=09|gün1=18|yıl1=1931|ay2=02|gün2=27|yıl2=1932}})
| yer        = [[Mançurya]], [[Çin Cumhuriyeti (1912-1949)|Çin Cumhuriyeti]]
| sonuç      = Japon zaferi<br>[[Tanggu Ateşkes Anlaşması]]
| savaşan1   = {{Bayraksimge|Empire of Japan}}  [[Japon İmparatorluğu]]
* {{Bayraksimge|Manchukuo}} [[Mançukuo]]
| savaşan2   = [[Dosya:Flag_of_the_Republic_of_China.svg|25px]] [[Shenyang|Mukden]]
| komutan1   = [[Dosya:War flag of the Imperial Japanese Army.svg|22x20px|border]] [[Şigeru Honjo]] <br> [[Dosya:War flag of the Imperial Japanese Army.svg|22x20px|border]] [[Jiro Tamon]] <br> [[Dosya:War flag of the Imperial Japanese Army.svg|22x20px|border]] [[Hideki Tojo]]<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/598171/Tojo-Hideki |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=24 Temmuz 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20150508211452/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/598171/Tojo-Hideki |arşivtarihi=8 Mayıs 2015 |ölüurl=hayır }}</ref> <br> [[Dosya:War flag of the Imperial Japanese Army.svg|22x20px|border]] [[Senjūrō Hayashi|Senjuro Hayaşi]] <br> {{Bayraksimge|Manchukuo}} [[Çang Haypeng]]
| komutan2  = [[Dosya:Republic of China Army Flag.svg|22px|border]] [[Çang Hueliang]] <br> [[Dosya:Republic of China Army Flag.svg|22px|border]] [[Ma Çanşan]] <br> [[Dosya:Republic of China Army Flag.svg|22px|border]] [[Feng Çanhay]] <br> [[Dosya:Republic of China Army Flag.svg|22px|border]] [[Ting Çao]]
| güç1     = 30,000&nbsp;– 60,450 kişi
| güç2     = 160,000 kişi
| kayıp1 = ?
| kayıp2 = ?
}}
{{II. Dünya Savaşı'nı tetikleyen olaylar}}
'''Japonya'nın Mançurya istilası'''; 18 Eylül 1931'de, [[Japon İmparatorluğu]]'nun [[Kuantung Ordusu]]'nun, [[Mukden Olayı]]'ndan hemen sonra başlayan işgal harekâtı. Japonlar, bölgede [[Mançukuo]] adında bir kukla devlet kurarak, işgali [[II. Dünya Savaşı]] sonuna kadar sürdürdüler.

==Askeri harekât==
Temmuz 1931'de [[Vanpaoşan Olayı]] ile başlayan Çin-Japon ihtilafı, 18 Eylül 1931'de yaşanan [[Mukden Olayı]] ile zirve yaptı. Mukden Olayı ile aynı gün, [[İmparatorluk Karargahı]], [[Kuantung Ordusu]]'na, olayı daha fazla büyütmeme ve daha geniş bir alana yaymama konusunda talimat verdi. Karargahtan gelen bu talimata rağmen, [[Kuantung Ordusu]] [[Başkomutan]]ı [[Şigeru Honjo]], emrindeki kuvvetlere, [[Güney Mançurya Demiryolu]] hattında tüm yönlere doğru  operasyonları genişletme emri verdi. Korgeneral [[Jiro Tamon]]'un emriyle II. Tümen'e bağlı birlikler, 730 mil uzunluğunda demiryolu hattı boyunca ilerleyerek, birkaç gün içinde [[Anshan]], [[Hayçeng]], [[Kayyuan]], [[Tieling]], [[Fuşun]], [[Siping]], [[Çangçun]], [[Huadian|Kuançengtzu]], [[Yingkou]], [[Dandong|Antung]] ve [[Benxi|Penhsihu]] şehirlerini ele geçidi.

Aynı şekilde, 19 Eylül'de General Honjo'nun talebi doğrultusunda Kore'deki [[Joseon Krallığı|Joseon]] Ordusu komutanı General [[Senjūrō Hayashi]], emrindeki 20. Piyade Tümeni'nin güçlerini bölerek, 39. Karma  Tugay'ı oluşturdu. Aynı gün [[Hirohito|İmparatorun]] izni olmadan bu tugay da Mançurya'ya doğru yola çıktı. Japon kuvvetleri, 20-25 Eylül tarihleri arasındaki beş günlük kısa süre içinde, [[Hsiungyueh]], [[Çangtu]], [[Liaoyang]], [[Tungliao]], [[Tiaonan]], [[Kirin]], [[Chiaoho]], [[Huangkutun]] ve [[Hsin-min]]'i aldı. Böylelikle [[Liaoning]] and [[Kirin]] eyaletleri kontrol altına alınırken, Kore ile ilişkiyi sağlayan ana demiryolu hattı da güvence altına alınmış oluyordu.

Tokyo, Ordunun merkezi hükûmetten emir almadan, kendi başına hareket etmesi haberi karşısında şoke oldu. Sivil hükûmet, askerlerin bu [[Gekokujo|emir tanımaz, asi tutumlarından]] dolayı bir kaosa sürüklendi. Ancak birbiri ardına gelen zafer haberleriyle, sivil yönetim askerlere karşı iyice zayıf duruma düşmüştü. Hatta zafer haberlerinden sonra, hükûmet tarafından bölgeye üç [[tümen]] asker daha gönderilmesi kararlaştırıldı.

Anılan dönemde, hükûmetin oluşturulması için ordu ve donanmadan da kabinede üye bulunması, anayasal bir zorunluluktu. Askerler kolaylıkla hükûmet üstünde hakimiyet oluşturabilmekteydi. Askerlerin desteği olmadan, hükûmetin ayakta kalması imkânsızdı.

==Çin'den kopuş==
Liaoning Bölgesel Hükûmeti, [[Shenyang|Mukden]]'den kaçtıktan sonra yerine, [[Liaoning]] eyaletinin [[Çin Cumhuriyeti (1912-1949)|Çin Cumhuriyeti]]'nden ayrılacağını ilan eden bir "Halkların Korunması Komitesi" getirildi. Diğer ayrılıkçı hareketler, Japon işgali altındaki [[Kirin]]'de "[[Mançukua İmparatorluk Ordusu|Yeni Kirin Ordusu]] Generali [[Xi Qia]], [[Harbin]]'de ise ve General [[Zhang Jinghui]] tarafından örgütlendi. Ekim ayının başında, [[Liaoning]]'in kuzeyindeki [[Taonan]] kentinde General [[Jang Haypeng]], Japon Ordusu'nun yüklü miktarda askeri yardımı karşılığında, Çin'den ayrıldığını ilan etti.

13 Ekim'de General [[Jang Haypeng]], General [[Xu Jinglong]] komutasındaki [[Mançukua İmparatorluk Ordusu|Hsingan Islah Ordusu]]'nun üç alayına, kuzeye doğru giderek, [[Heilongjiang]] eyaletinin başkenti [[Qiqihar]]'ı ele geçirmesi emri verdi. Kentteki bazı unsurlar kenti barış içinde teslim etmeyi önerdi. General Jang, bu teklifi kabul etmek üzere şehre doğru ihtiyatla ilerledi. İlerleyen birlikler, General [[Dou Lianfang]]'ın direnişiyle karşılaştı. Çıkan şiddetli çatışma sonucunda, kuzey kıyısını koruyan birlikler ağır kayıplar vererek kaçtı. Bu savaş sırasında Nenjiang demiryolu köprüsü, General [[Ma Janşan]]'a sadık birlikler tarafından dinamitlenerek, kullanım dışı bırakıldı.

==Japon işgaline direniş==
{{Ana|Nenjiang Köprüsü Müdafaası|Jiangqiao Savaşı}}
[[Nen Nehri]]'ndeki köprünün tamirini bahane olarak kullanan Japonlar, Kasım ayı başlarında Japon birliklerinin himayesinde bir onarım ekibi sevk etti. [[Kuomintang]] hükûmetinin, Japon istilasına karşı direniş gösterilmemesi yönündeki emirlerine karşı çıkan, [[Heilongjiang]] Bölge valisi, Müslüman General [[Ma Janşan]]'la, isyancı Japon askerler arasında çatışma başladı.

Nenjiang Köprüsü'nü tutmayı başaramasa da, gösterdiği direniş, yurt içi ve yurt dışı basında büyük yankı uyandırdı ve ulusal kahraman haline geldi. Olayın bu derecede duyulması [[Japon Karşıtı Gönüllüler Ordusu]]'na katılımı da arttırdı.

Tamir edilen köprü, Japon kuvvetlerinin ve zırhlı trenlerinin ilerlemesine imkân sağladı. Çoğunluğunu [[Japon İmparatorluk Kara Kuvvetleri]]'nin 8. Tümen'ine bağlı, 4. Karma Tugay askerlerinin oluşturduğu destek kuvvetleri, Kasım ayında bölgeye gönderildi.

5 Kasım tarihinden itibaren, 400 askeri ölen, 300 askeri de yaralanan General Janşan, bu kayıplarına rağmen, 15 Kasım 1931 tarihinde Japonların teslim 
ol çağrısını kabul etmedi ve [[Qiqihar]] şehrini teslime yanaşmadı. 17 Kasım tarihinde dondurucu bir havada, General [[Jirō Tamon]] 3,500 askerle bir saldırı başlattı ve 19 Kasım tarihinde General Janşan'ı Qiqihar'dan söküp attı.

==Mançurya'nın güneyindeki askeri faaliyet==
{{Ana|Chinchow Operation}}
1931 yılının Aralık ayının sonlarına doğru, General [[Şigeru Honjo]], 10,000 askerini bombardıman birlikleri refakatinde, zırhlı trenler içinde, Mukden'den [[Jinzhou|Chinchow]]'a sevk etti. Birlikler [[Jinzhou|Chinchow]]'a {{Dönüştürme|30|km}} yaklaşmışken, Japon Savaş Bakanı General [[Jirō Minami]] tarafından operasyon iptal edilerek, birliklere geri çekilme emri verdi. Zira [[Milletler Cemiyeti]]'nin, [[Asıl Çin]] (China Proper) ile Mançurya arasında, tarafsız bir tampon bölgesi oluşturulması önerisi, küçük değişikliklerle Japon Başbakan [[Wakatsuki Reijiro]]'nun sivil hükûmetince kabul edilmişti. Anlaşmazlığın çözümü için [[Tokyo]]'da bir Çin-Japon barış görüşmesi de planlanmaktaydı.

Görüşmelerde, taraflar bir uzlaşma sağlayamadı, kısa bir süre sonra da Wakatsuki hükûmeti iktidarını kaybetti. Yeni hükûmet [[Inukai Tsuyoshi]] başbakanlığında kuruldu. [[Kuomintang]] hükûmetiyle yapılan görüşmelerde bir uzlaşma sağlanmadı. Bunun üzerine yeni kurulan hükûmet, Mançurya'daki askeri yığınağını ve tahkimatını arttırma yoluna gitti. Aralık ayında  20. Piyade Tümeni'nin kalanı ile 38. Karma Tugay Kore'den, 8. Karma Tugay da Japonya'dan, Mançurya'ya sevk edildi. Yeni birliklerin katılımıyla, [[Kuantung Ordusu]]'nun gücü 60,450 kişiye ulaştı. Japon Ordusu 21 Aralık'ta, Mançurya'da Liaoning ve Kirin bölgelerindeki, gittikçe şiddetlenmekte olan  yerel Çin direniş hareketini bertaraf etmek için geniş çapta işgal hareketi başlatacağını ("eşkiyayı tasfiye") ilan etti.

28 Aralıkta, [[Nanjing]] hükûmetinin tüm üyeleri istifa ettikten sonra Çin'de yeni bir hükûmet kuruldu. İstifanın ardından askeri komuta kademesi de bir karmaşa içine düştü. Ordu mem kendisinin hem de ülkesinin uluslararası itibarını zedeleyecek bir karar alarak, [[Çin Seddi]]'nin güneyindeki [[Hebei]] eyaletine geri çekildi.<ref>Christopher Thorne, ''The Limits of Foreign Policy''. New York: Capricorn, 1973. p. 329.</ref> 3 Ocak 1932 tarihinde, Japon birlikler, Çinlilerin boşalttığı [[Jinzhou|Chinchow]] kentini, tek bir el ateş etmeden ve en ufak bir direnişle karşılaşmadan ele geçirdi. Bir gün sonra da [[Shanhaiguan Bölgesi]] ele geçirildi ve böylelikle Japonya'nın güney Mançurya'daki askerî harekâtı tamamlanmış oluyordu.

==Kuzey Mançurya'nın işgali==
{{Ana|Harbin savunması}}
Güney bölgelerin güvence altına alınmasıyla, işgali tamamlamak üzere, Japonlar bakışlarını kuzeye yönlendirdi. Japonlar Ma Janşan ve [[Ting Çao]]'nun taraf değiştirmesi için görüşmeler yapmaktaydı. Bu görüşmelerin başarısızlıkla sonuçlanmasından sonra, Ocak ayı başlarında, Albay [[Kenji Doihara]], iş birlikçi General Qia Xi'den, birliklerini hareket ettirerek [[Harbin]]'i ele geçirmek için izin istedi.

Kuzey Mançurya'da bulunan son düzenli Çin birlikleri, General Ting Çao tarafından sevk ve idare edilmekteydi. General Çao, General Xi'ye karşı Harbin'i başarıyla savunmaktaydı. Ancak Japonya'dan destek olarak gönderilen, General [[Jiro Tamon]] komutasındaki 2. Tümen'in devreye girmesiyle durum değişti. Japonlar, 4 Şubat 1937'de Harbin'i ele geçirdi.

Şubat ayı sonuna kadar alternatifleri değerlendiren Ma, yeni kurulan [[Mançukuo]] hükûmetine katılarak, Heilongjiang bölge valisi ve Savaş Bakanı olarak dahil oldu.

27 Şubat 1932 tarihinde, [[Ting Chao]] Çin direnişini ve düşmanlığına son verecek ateşkes önerisinde bulundu. Ancak Mançurya'daki Japon işgaline karşı gerilla savaşı yıllarca devam edecekti.

==Japonya'daki atmosfer==
Doğal kaynaklar açısından son derece zengin bir arazi olan Mançurya'nın fethi, Japonya'yı [[1929 Dünya Ekonomik Bunalımı|Büyük Buhran]]'ın etkilerinden kurtaran ve halkın desteğini pekiştiren bir "can simidi" olarak görülüyordu.<ref>Young, Louise ''Japan's Total Empire: Manchuria and the Culture of Wartime Imperialism, Los Angeles: University of California Press, 1998 pages 83-93.</ref> Amerikalı tarihçi Louise Young, savaş çılgınlığına tutulan Japonya'da, 1931'den 1933'e kadar devam eden bu savaşa, halkın büyük bir desteği bulunduğunu söylüyordu.<ref>Young, Louise ''Japan's Total Empire: Manchuria and the Culture of Wartime Imperialism'', Los Angeles: University of California Press, 1998 page 90.</ref> "Can simidi" metaforu, Mançurya'nın Japon ekonomisinin işleyebilmesi için son derece elzem olması yüzünden kullanılmıştır. Bu sebeple de buranın ele geçirilmesi halk arasında coşkuyla karşılanmıştır. Bölgenin elden çıkma olasılığı karşısında da, halk son derece sert tepki vermiştir.<ref>Young, Louise ''Japan's Total Empire: Manchuria and the Culture of Wartime Imperialism'', Los Angeles: University of California Press, 1998 page 95.</ref> Bu dönemde Japon basını üzerinde, sonraki dönemlerde olduğu kadar büyük bir baskı olmadığını ifade eden Young, isteseler editörlerin savaş karşıtı duygu yaratan atmosfer oluşturmak için yazılar yayınlayabileceklerini, ancak bunun tam tersini tercih ettiklerini belirtmektedir.<ref name="Young, Louise page 85">Young, Louise ''Japan's Total Empire: Manchuria and the Culture of Wartime Imperialism'', Los Angeles: University of California Press, 1998 page 85.</ref> Japon liberal dergisi ''[[Kaizō]]''<nowiki/>'da gazeteci Gotō Shinobu, [[Kuantong Ordusu]]'nu hem Japon, hem de Çin hükûmetlerine karşı darbe yapmak suçu işlediğini yazmıştı.<ref name="Young, Louise page 85"/> [[Ana akım medya]]da ''Kaizō'' benzeri yayınlar azınlıktaydı. [[Asahi Shimbun|Asahi]] gibi gazeteler, savaş karşıtlığının satışları azalttığını fark etmişler ve militarist bir çizgi takip etmişlerdi.<ref name="Young, Louise page 85"/> 1904'te [[Rus-Japon Savaşı]] öncesi yazdığı savaş karşıtı, savaşın anlamsızlığını anlatan ve Japon Ordusu'nda savaşan kardeşi için yazdığı "Kardeşim yaşamdan vazgeçmeyin" adlı şiiri ile tanınan, Japonya'nın en meşhur pasifist şairi [[Akiko Yosano]] bile, topluma hakim olan savaş çılgınlığının etkisi altında kalmış;<ref name="Young, Louise page 84">Young, Louise ''Japan's Total Empire: Manchuria and the Culture of Wartime Imperialism'', Los Angeles: University of California Press, 1998 page 84.</ref> Kuantung Ordusu'nu, uzlaşmacı, korkak tavırları bir kenara bırakarak, ''[[buşido]]''ya davet ediyor ve İmparator uğruna savaşta hayatını feda etmenin, bir Japon erkeği için en onurlu davranış olacağını söylüyordu.<ref name="Young, Louise page 84"/>
 
==Dış etkiler==
Batı medyası, sivillerin bombalanması, bombardımandan sağ kurtulanların üzerine ateş açılması gibi, vahşet haberleri yapıyorlardı.<ref name="herries161">Meirion and Susie Harries, ''Soldiers of the Sun: The Rise and Fall of the Imperial Japanese Army'' p 161 {{ISBN|0-394-56935-0}}</ref> Bu tip haberler, Batı'da, [[II. Dünya Savaşı]] sonuna kadar devam edecek bir Japon karşıtlığı oluşmasında etkili olmuştu.<ref name="herries161"/>

[[Lytton Komisyonu]] tarafından, işgalle ilgili olarak hazırlanan raporda, Çin'in Japonya'yı bir ölçüde provoke ettiği ve Çin'in Mançurya üzerindeki egemenliği konusunda şüpheler olduğu belirtilmiş olmasına rağmen, raporun kabul edilemez olduğunu duyuran Japonya, gittikçe etkisi daha da azalmakta olan [[Milletler Cemiyeti]]'nden çekildiğini açıkladı. Bu karar Japonya'yı uluslararası platformda izolasyona itecekti.<ref>Meirion and Susie Harries, ''Soldiers of the Sun: The Rise and Fall of the Imperial Japanese Army'' p 163 {{ISBN|0-394-56935-0}}</ref>

Mançurya krizi karşısında Milletler Cemiyeti'nin başarısızlığı, bu kurumun gücünü iyice azaltarak, işlevinin sorgulanmasına da yol açtı. Japonya gibi güçlü bir ulus, diğer ülkelere karşı agresif bir politika izlemeye karar verdiyse, [[Milletler cemiyeti]]'nin buna karşı yapacak bir şeyi olmadığı ortaya çıkmıştı. Bu durumdan haberdar olan  [[Adolf Hitler]] ve [[Benito Mussolini]] gibi liderler, çok geçmeden komşularına saldırarak, aynı yöntemi uygulayacaklardı.<ref name="benwalsh247">Ben Walsh, ''GCSE Modern World History - second edition'' 2001, p 247</ref>

==Ayrıca bakınız==
*[[İkinci Çin-Japon Savaşı]]
*[[Çan Kay Şek]]
*[[Kuomintang]]
*[[Çin Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri]]
*[[Ulusal Devrimci Ordu]]

==Kaynakça==
{{kaynakça|2}}

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Çin-Japon Savaşı]]
[[Kategori:1931'de çatışmalar]]
[[Kategori:1932'de çatışmalar]]
[[Kategori:İkinci Çin-Japon Savaşı'nda muharebeler]]
[[Kategori:1931'de Çin]]
[[Kategori:1932'de Çin]]
[[Kategori:Mançurya tarihi]]
[[Kategori:1931'de Japonya]]
[[Kategori:1932'de Japonya]]
[[Kategori:İki savaş arası dönem]]
[[Kategori:Çin'de Japon karşıtlığı]]
[[Kategori:Japonya tarihi]]
[[Kategori:Çin tarihi]]