Ichiyō Higuchi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Ichiyo Higuchi sayfasından yönlendirildi)
Ichiyō Higuchi
Kendi dilinde adı樋口一葉
DoğumNatsuko Higuchi
2 Mayıs 1872(1872-05-02)
Tokyo, Japon İmparatorluğu
Ölüm23 Kasım 1896 (24 yaşında)
Tokyo, Japon İmparatorluğu
Defin yeriYanaka Mezarlığı, Tokyo
MahlasIchiyō Higuchi
MeslekYazar
DönemMeiji

Natsuko Higuchi (Japonca: 樋口 夏子, 2 Mayıs 1872 - 23 Kasım 1896) ya da mahlasıyla Higuchi Ichiyō (樋口 一葉), Meiji Dönemindeki Japon bir yazardı. Kısa öyküler ve şiir konusunda uzmanlaşmış, Japonya'nın ilk kadın profesyonel modern edebiyat yazarıydı ve aynı zamanda bir günlük yazarıydı. 5000 Japon yeni banknotunda portresi bulunmaktadır.

Biyografisi[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

Higuchi, 2 Mayıs 1872'de Tokyo'da bir samuray olan Noriyoshi Higuchi ve Ayame "Taki" Furuya'nın dördüncü çocuğu ve ikinci kızı[1] olarak dünyaya geldi.[2][3] Resmî belgelerde adı Natsuko Higuchi olarak geçse de, kendisinden sıklıkla Natsu Higuchi (樋口 奈津, Higuchi Natsu) olarak söz ediyordu.[4] Ailesi, yakınlardaki Yamanashi Prefektörlüğündeki bir köylü topluluğundandı.[5] Ancak babası 1867'de samuray statüsünü almayı başarmıştı.[6] Meiji Restorasyonu ile samuray kastı kaldırılmadan önce bu pozisyonda yalnızca kısa bir süreliğine keyif almış olmasına rağmen, bir samuray ailesinde büyümek onun için geliştirici bir deneyimdi.[7]

1886'da Utako Nakajima'nın işlettiği özel bir okul olan Haginoya'da waka şiiri okumaya başladı.[6][8] Orada şiir ve Japon edebiyatı üzerine dersler aldı. Bu okulda öğretilen şiir, Heian Döneminin muhafazakar saray şairlerinin şiiriydi.[8] Büyük çoğunluğu üst sınıftan gelen diğer öğrenciler arasında kendini aşağılık ve itici hissediyordu.[9]

Yazma tutkusu, ilk kez 1891 yılında ciddi bir şekilde günlük tutmaya başladığında ortaya çıktı. Sosyal aşağılık duygusu, çekingenliği ve ailesinin giderek artan yoksulluğu nedeniyle günlüğü, onun kendini gösterebileceği yerdi. Günlükleri aynı zamanda nesnelliğini öne çıkarabildiği bir yerdi ve edebi sanat hakkındaki görüşlerinin yanı sıra başkalarının onun çalışmaları hakkındaki görüşlerini de içeriyordu.[10]

Yazar olma çabaları[değiştir | kaynağı değiştir]

1889'da, en büyük erkek kardeşinin[11] ölümünden iki yıl sonra babası öldü.[12] Babasının başarısız bir iş girişimi sonrasında mali durumu sıkıntılıydı.[12] Nişanlısı Saburō Shibuya (daha sonra savcı, yargıç ve Akita Preferktörlük valisi oldu) kısa süre sonra nişanını bozdu.[11] Öğretmeninin teklifi üzerine çırak olarak Haginoya'ya taşındı, ancak aşırı miktarda ev işi olarak gördüğü işlerden memnun olmadığı için birkaç ay sonra ayrıldı.[13] Annesi ve küçük kız kardeşi Kuniko ile birlikte kadınların dikiş ve çamaşır işleriyle gelir elde ettiği Hongō bölgesine taşındı.[14][15] Sınıf arkadaşı Kaho Miyake'nin Yabu no uguisu (Türkçe: "Korudaki Çalı ötleğeni", 1888) adlı bir roman yazdığını ve bol miktarda telif hakkı aldığını gören Higuchi, ailesini geçindirmek için romancı olmaya karar verdi.[10][16]

Kurgu yazmaya yönelik ilk çabaları kısa öykü biçimindeydi. 1891'de, editörlerle bağlantı kurmasına yardımcı olacağını düşündüğü, gelecekteki danışmanı Tōsui Nakarai ile tanıştı. 31 yaşında, çapkın olarak üne sahip olduğunu bilmediğinden ona aşık oldu. Genel halkı memnun etmeyi amaçlayan popüler edebiyat yazdığını ve hiçbir şekilde ciddi edebiyatla ilişkilendirilmeyi istemediğini bilmiyordu. Akıl hocası sevgisine karşılık vermedi ve ona küçük bir kız kardeş gibi davrandı. Bu başarısız ilişki Higuchi'nin kurgusunda tekrarlanan bir tema haline gelecekti.[17]

Mart 1892'de Musashino dergisinin ilk sayısında Higuchi Ichiyō takma adıyla yayınlanan Yamizakura (Alacakaranlıkta Çiçekler) öyküsüyle edebiyata ilk adımını attı.[18] Bu ilk döneme (1892-1894) ait öyküler, Heian şiirinin aşırı etkisinden muzdaripti.[19] Higuchi, klasik edebiyat eğitimini sergileme zorunluluğu hissetti. Ancak konular zayıftı, karakter gelişimi çok azdı ve özellikle günlüğüne aynı anda yazdıklarıyla karşılaştırıldığında aşırı duygusallıkla doluydu. Bunun üzerine tarzı hızla gelişti. Kendine özgü temalarından birkaçı ortaya çıkardı: anne babasını kaybetmiş yalnız, güzel, genç bir kadın, onu terk eden (ve arka planda kalan) yakışıklı bir adam ve yalnız ve çaresiz bir paçavra arasındaki üçgen ilişki. Higuchi'nin tekrarladığı bir diğer tema da Meiji orta sınıfının hırsı ve zulmüydü.[20]

Umoregi ("Belirsizlikte") hikâyesi Higuchi'nin profesyonel bir yazar olacağının sinyalini veriyordu. Umoregi, Kasım ve Aralık 1892'de,[21] saygın bir dergi olan Miyako no hana'da yazmaya başladıktan yalnızca dokuz ay sonra yayımlandı. Çalışmaları fark edildi ve gelecek vadeden yeni bir yazar olarak tanındı.[22]

Son yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

Memleketi Jiunji'deki Koshu Jiun-ji Tapınağı'ndaki Higuchi Ichiyō Anıtı

1893'te Higuchi, annesi ve kız kardeşi orta sınıf evlerini terk edip fakir bir mahalleye taşındılar ve orada başarısız olacak bir kırtasiye dükkanı açtılar. Yeni evleri Tokyo'nun kırmızı ışık bölgesi Yoshiwara'ya beş dakikalık yürüme mesafesindeydi. Bu mahallede yaşama deneyimi, daha sonraki öykülerinden birçoğuna, özellikle de Takekurabe'ye (Türkçe: Kıyaslanmak) ilham kaynağı olacaktı.[23]

Olgunluk dönemine (1894-1896) ait hikâyeler, yalnızca kırmızı ışık bölgesi yakınında yaşama deneyimi ve kadınların durumuyla ilgili daha fazla endişe ile değil,[24] aynı zamanda 17. yüzyıldaki bir yazar olan Ihara Saikaku'nun etkisiyle de damgasını vurdu. Higuchi'nin farklılığı, büyük ölçüde aşağılık karakterleri değerli edebi konular olarak kabul etmesinden kaynaklanıyordu.[25] Eserlerine eklediği şey, acıya ve duyarlılığa dair özel bir farkındalıktı.

Son öyküleriyle ünü Tokyo edebiyat camiasına yayıldı. Geleneksel tarzı nedeniyle övgüyle karşılandı ve geçmişi çağrıştırmasının bir yansıması olarak "eski Meiji'nin son kadını" olarak anıldı.[26] Mütevazı evinde, kendisinden iş birliği isteyen diğer yazarlar, şairlik öğrencileri, hayranlar, eleştirmenler ve editörler tarafından ziyaret edildi. Sürekli kesintiler ve sık sık baş ağrıları nedeniyle yazmayı bıraktı. Babası ve en büyük erkek kardeşinin kendisinden önce olduğu gibi o da vereme yakalandı.[27] 23 Kasım 1896'da 24 yaşındayken öldü.[28] Tokyo, Suginami'deki Tsukiji Hongan-ji Wadabori Mezarlığı'na gömüldü.

Seçili eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Higuchi öldüğünde arkasında 21 kısa öykü, yaklaşık 4.000 şiir (bunların düzyazısından daha düşük kalitede olduğu kabul edilir), çok sayıda makale ve çok ciltli bir günlük bıraktı.[29] Yıl, ilk yayın tarihini ifade eder.[30]

  • 1892: Yamizakura (闇桜, Alacakaranlıkta Çiçekler)
  • 1892: Wakarejimo (別れ霜, Elveda Ayaz)
  • 1892: Tamadasuki (玉襷, Taşlı Kol Bandı)
  • 1892: Samidare (五月雨, Erken Yaz Yağmuru veya Mayıs Yağmuru)
  • 1892: Kyōzukue (経づくえ, Sutra Yazımı)
  • 1892: Umoregi (うもれ木, Belirsizlikte)
  • 1893: Akatsuki zukuyo (暁月夜, Şafak Mehtaplı Gece)
  • 1893: Yuki no hi (雪の日, Karlı Bir Gün)
  • 1893: Koto no ne (琴の音, Koto'nun Sesi)
  • 1894: Hanagomori (花ごもり, İlkbaharda Bulutlar)
  • 1894: Yamiyo (やみ夜, Karanlık Bir Gecede Karşılaşmalar)
  • 1894: Ōtsugomori (大つごもり, Yılın Son Gününde)
  • 1895: Takekurabe (たけくらべ, Kıyaslanmak, Büyümek veya Çocuk Oyunu)
  • 1895: Noki moru tsuki (軒もる月, Saçak Ayı)
  • 1895: Yuku kumo (ゆく雲, Geçen Bulutlar)
  • 1895: Utsusemi (うつせみ, Geçici)
  • 1895: Nigorie (にごりえ, Sorunlu Sular, Çamurlu Sular veya Oluklarda)
  • 1895: Jūsan'ya (十三夜, On Üçüncü Gece)
  • 1896: Kono ko (この子, Bu çocuk)
  • 1896: Wakaremichi (わかれ道, Yolların Ayrılması)
  • 1896: Ware kara (われから, Benden)

Hatırası[değiştir | kaynağı değiştir]

Higuchi'nin, 1 Kasım 2004'te basılan 5.000 yenlik banknottaki portresi

Higuchi'nin portresi, 2004 sonbaharı itibarıyla 5000 Japon yeni banknotunda yer almaktadır. Bu da 1881'de İmparatoriçe Jingū ve 2000'de Murasaki Shikibu'dan sonra bir Japon banknotundaki üçüncü kadın olmasına neden oldu.

Ōtsugomori, Nigorie, Jūsan'ya ve Takekurabe adlı öyküleri defalarca An Inlet of Muddy Water (1953) gibi film ve televizyon dizilerine uyarlandı.

Higuchi'nin hayatına dayanan bir film olan Higuchi Ichiyō, 1939'da Isuzu Yamada'nın başrol oynadığı ve Kyotaro Namiki'nin yönettiği bir film olarak gösterime girdi.[31] Higuchi aynı zamanda Hisashi Inoue'nin Zutsuu katakori Higuchi Ichiyō adlı tiyatro oyununun da baş kahramanıydı ve ilk kez 1984'te sahnelendi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Danly, Robert Lyons; Ichiyō, Higuchi (1981). In the shade of spring leaves: the life and writings of Higuchi Ichiyo, a woman of letters in Meiji Japan. New Haven London: Yale Univ. Press. s. 11. ISBN 978-0-300-02614-6. 
  2. ^ Danly, Robert Lyons; Ichiyō, Higuchi (1981). In the shade of spring leaves: the life and writings of Higuchi Ichiyo, a woman of letters in Meiji Japan. New Haven London: Yale Univ. Press. s. 7. ISBN 978-0-300-02614-6. 
  3. ^ 三訂版,世界大百科事典内言及, 精選版 日本国語大辞典,デジタル大辞泉,日本大百科全書(ニッポニカ),朝日日本歴史人物事典,改訂新版 世界大百科事典,百科事典マイペディア,山川 日本史小辞典 改訂新版,ブリタニカ国際大百科事典 小項目事典,デジタル版 日本人名大辞典+Plus,旺文社日本史事典. "樋口一葉(ひぐちいちよう)とは？ 意味や使い方". コトバンク (Japonca). 8 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2024. 
  4. ^ 沢田章子 (25 Ocak 2005). 一葉伝: 樋口夏子の生涯 (Japonca). 新日本出版社. s. 10. ISBN 978-4-406-03131-8. 8 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2024. 
  5. ^ texte, Comité franco-japonais de Tokio Auteur du (1 Ocak 1936). "France-Japon : bulletin mensuel d'information". Gallica (Fransızca). s. 40. 11 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2024. 
  6. ^ a b Danly, Robert Lyons; Higuchi, Ichiyō (1981). In the shade of spring leaves: the life and writings of Higuchi Ichiyō, a woman of letters in Meiji Japan. New Haven: Yale University Press. s. 9. ISBN 978-0-300-02614-6. 
  7. ^ Copeland, Rebecca L.; Ortabasi, Melek, (Ed.) (2006). The modern Murasaki: writing by women of Meiji Japan. Asia perspectives. New York: Columbia University Press. s. 129. ISBN 978-0-231-13774-4. OCLC 70060976. 
  8. ^ a b Danly, Robert Lyons; Higuchi, Ichiyō (1981). In the shade of spring leaves: the life and writings of Higuchi Ichiyō, a woman of letters in Meiji Japan. New Haven: Yale University Press. ss. 15-16. ISBN 978-0-300-02614-6. 
  9. ^ Danly, Robert Lyons; Ichiyō, Higuchi (1981). In the shade of spring leaves: the life and writings of Higuchi Ichiyo, a woman of letters in Meiji Japan. New Haven London: Yale Univ. Press. ss. 16-18. ISBN 978-0-300-02614-6. 
  10. ^ a b Tanaka, Yukiko (2000). Women writers of Meiji and Taishō Japan. Jefferson (N.C.): McFarland & Co. s. 64. ISBN 978-0-7864-0852-8. 
  11. ^ a b Danly, Robert Lyons; Higuchi, Ichiyō (1981). In the shade of spring leaves: the life and writings of Higuchi Ichiyō, a woman of letters in Meiji Japan. New Haven: Yale University Press. s. 21. ISBN 978-0-300-02614-6. 
  12. ^ a b Danly, Robert Lyons; Ichiyō, Higuchi (1981). In the shade of spring leaves: the life and writings of Higuchi Ichiyo, a woman of letters in Meiji Japan. New Haven London: Yale Univ. Press. ss. 22-24. ISBN 978-0-300-02614-6. 
  13. ^ Danly, Robert Lyons; Higuchi, Ichiyō (1981). In the shade of spring leaves: the life and writings of Higuchi Ichiyō, a woman of letters in Meiji Japan. New Haven: Yale University Press. ss. 26-27. ISBN 978-0-300-02614-6. 
  14. ^ Danly, Robert Lyons; Higuchi, Ichiyō (1981). In the shade of spring leaves: the life and writings of Higuchi Ichiyō, a woman of letters in Meiji Japan. New Haven: Yale University Press. ss. 27-28. ISBN 978-0-300-02614-6. 
  15. ^ Copeland, Rebecca; Ortabasi, Melek (2006). The modern Murasaki: writing by women of Meiji Japan. Asia perspectives. New York: Columbia University Press. s. 130. ISBN 978-0-231-13774-4. 
  16. ^ Danly, Robert Lyons; Ichiyō, Higuchi (1981). In the shade of spring leaves: the life and writings of Higuchi Ichiyo, a woman of letters in Meiji Japan. New Haven London: Yale Univ. Press. ss. 28-29. ISBN 978-0-300-02614-6. 
  17. ^ "A STUDY OF HIGUCHI ICHIYO (VOLUMES I AND II) - ProQuest". www.proquest.com. s. 50. 8 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2024. 
  18. ^ Danly, Robert Lyons; Ichiyō, Higuchi (1981). In the shade of spring leaves: the life and writings of Higuchi Ichiyo, a woman of letters in Meiji Japan. New Haven London: Yale Univ. Press. s. 52. ISBN 978-0-300-02614-6. 
  19. ^ Danly, Robert Lyons; Ichiyō, Higuchi (1981). In the shade of spring leaves: the life and writings of Higuchi Ichiyo, a woman of letters in Meiji Japan. New Haven London: Yale Univ. Press. s. 60. ISBN 978-0-300-02614-6. 
  20. ^ Danly, Robert Lyons; Higuchi, Ichiyō (1981). In the shade of spring leaves: the life and writings of Higuchi Ichiyō, a woman of letters in Meiji Japan. New Haven: Yale University Press. s. 82. ISBN 978-0-300-02614-6. 
  21. ^ Danly, Robert Lyons; Higuchi, Ichiyō (1981). In the shade of spring leaves: the life and writings of Higuchi Ichiyō, a woman of letters in Meiji Japan. New Haven: Yale University Press. s. 75. ISBN 978-0-300-02614-6. 
  22. ^ Tanaka, Yukiko (2000). Women writers of Meiji and Taishō Japan: their lives, works, and critical reception, 1868-1926. Jefferson, N.C: McFarland & Co. s. 62. ISBN 978-0-7864-0852-8. 
  23. ^ Keene, Donald (1994). Modern Japanese literature: from 1868 to the present day an anthology. New York: Grove Press. s. 70. ISBN 978-0-8021-5095-0. 
  24. ^ Winston, Leslie (2004). "Female Subject, Interrupted in Higuchi Ichiyō's "The Thirteenth Night"". Japanese Language and Literature. 38 (1): 6. doi:10.2307/4141270. ISSN 1536-7827. 10 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2024. 
  25. ^ Danly, Robert Lyons; Ichiyō, Higuchi (1981). In the shade of spring leaves: the life and writings of Higuchi Ichiyo, a woman of letters in Meiji Japan. New Haven London: Yale Univ. Press. s. 109. ISBN 978-0-300-02614-6. 
  26. ^ Tanaka, Yukiko (2000). Women writers of Meiji and Taishō Japan. Jefferson (N.C.): McFarland & Co. s. 63. ISBN 978-0-7864-0852-8. 
  27. ^ Danly, Robert Lyons; Ichiyō, Higuchi (1981). In the shade of spring leaves: the life and writings of Higuchi Ichiyo, a woman of letters in Meiji Japan. New Haven London: Yale Univ. Press. s. 161. ISBN 978-0-300-02614-6. 
  28. ^ Copeland, Rebecca; Ortabasi, Melek (2006). The modern Murasaki: writing by women of Meiji Japan. Asia perspectives. New York: Columbia University Press. s. 131. ISBN 978-0-231-13774-4. 
  29. ^ Danly, Robert Lyons; Higuchi, Ichiyō (1981). In the shade of spring leaves: the life and writings of Higuchi Ichiyō, a woman of letters in Meiji Japan. New Haven: Yale University Press. ss. 7-8. ISBN 978-0-300-02614-6. 
  30. ^ Danly, Robert Lyons; Ichiyō, Higuchi (1981). In the shade of spring leaves: the life and writings of Higuchi Ichiyo, a woman of letters in Meiji Japan. New Haven London: Yale Univ. Press. ss. 333-334. ISBN 978-0-300-02614-6. 
  31. ^ IV, Stuart Galbraith (16 Mayıs 2008). The Toho Studios Story: A History and Complete Filmography (İngilizce). Scarecrow Press. s. 30. ISBN 978-1-4616-7374-3. 8 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2024. 

Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ichiyō_Higuchi&oldid=32372829" sayfasından alınmıştır