Huldah Kapıları
İbranice: שערי חולדה (Sha'arei Hulda) | |
 Hulda Kapılarının doğu seti (Herodian ve sonrası) bugünkü haliyle. | |
 | |
| Diğer ad(lar) | El-Bâbu'l-Müselles (Üçgen kapı) |
|---|---|
| Ad kökeni | "Huldah", İbranice'de "köstebek" veya "fare" anlamına gelir |
| Genel bilgiler | |
| Durum | Kullanım dışı |
| Tür | Kapı/geçit |
| Konum | Kudüs surlarının güney duvarı |
| Şehir | Kudüs |
| Ülke |  İsrail |
| Koordinatlar | 31°46′33″K 35°14′12″D / 31.77583°K 35.23667°D |
| Adını aldığı | Mişnah'daki Tapınak Tepesi'nin tanımından |
| Teknik ayrıntılar | |
| Malzeme | Tuğla |
| Resmî site | |
Huldah Kapıları ya da asıl adıyla El-Bâbu'l-Müselles olan kapıya Üçgen Kapı da denilmektedir. Kudüs surlarının güney duvarında bulunur ve günümüzde kullanıma kapalı tuğla ile örülü dört kapıdan birisidir. Her birinin üzerinde bir yay bulunan üç kapıdan oluşmaktadır.[1]
"Huldah kapıları" adını Mişnah'daki Tapınak Tepesi'nin tanımından alınmıştır (Midot Risalesi 1:3).[2] İsim için iki olası etimoloji verilmiştir: "Huldah", İbranicede "köstebek" veya "fare" anlamına gelir ve bu kapılardan çıkan tüneller, bu hayvanların kullandığı delikleri veya tünelleri akla getirir. Alternatif bir halk etimolojisinde ismin kaynağı olarak, Birinci Tapınak peygamberi Huldah'ın[3][4] tapınağın bu bölgesinde yaşadığı ve gerçekten de mezarının[5] bazıları tarafından buraya yerleştirildiği söylenir.
Bilim adamları arasında kabul edilen görüş, Mişnah'ın tanımının Haşmonayim Hanedanı döneminde Tapınak Dağı'nın kutsallaştırılmış alanına atıfta bulunduğu yönündedir. Bu nedenle, mevcut güney duvarında bulunan kapılara "Huldah" demek bir anakronizm (zaman-bozum) olacaktır, zira bu duvarın tabanı Hirodes'in Tapınak Tepesi'nin Haşmonayim Hanedanı sonrası inşa edilen uzantısının bir parçasıdır.
Arkeoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Charles Warren[6] tarafından 19. yüzyılda bölgede yapılan kazılarda, üçlü kapının altında, bazıları duvarın altına ve Dağın güney kenarının ötesine uzanan düzensiz bir dizi geçit keşfedildi. Bu geçitlerin amacı ve yaşı bilinmiyor ve bölgedeki siyasi değişkenlik nedeniyle daha yeni arkeologların araştırma yapmasına izin verilmiştir.
Herodian döneminin hem Çift hem de Üçlü Kapıları, bir giriş kapısı ve ardından yer altı tonozlu rampalar aracılığıyla Tapınak Dağı yürüyüş yoluna erişime izin veriyordu.[7] Her ikisi de Orta Çağ'dan beri kapalıdır ve Emeviler döneminde ve daha sonraki imar ve onarım çalışmaları sırasında yer altı erişim yolları kısmen veya tamamen yeniden inşa edilmiştir.[7]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Musa İsmail Basit, Hamza Zîb Mustafa, Gassân Musa Muhîbiş &Said Süleyman Kîk (Temmuz 2018). Kudüs Tarihi. Nida Yayıncılık. s. 19.
- ^ Encyclopædia Judaica (ed. 1972), cilt 15, sayfa 963-4
- ^ 2 Kgs 22:14-20
- ^ Encyclopædia Judaica (ed. 1972), cilt 8, s. 1063
- ^ Encyclopædia Judaica (ed. 1972), cilt 9, s. 1553 (Tos. Neg. 6:2)
- ^ Encyclopædia Judaica (ed. 1972), vol. 9, p. 1525
- ^ a b Jerome Murphy-O'Connor (2008). The Holy Land: An Oxford Archaeological Guide from Earliest Times to 1700. Oxford Archaeological Guides. Oxford: Oxford University Press. ss. 104, 113. ISBN 978-0-19-923666-4. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2019.