Hinamatsuri
| Hinamatsuri | |
|---|---|
 Hina Oyuncak Bebek Platformu | |
| Diğer adı | Japon Oyuncak Bebek Festivali |
| Ülke | Japon |
| Türü | Dini |
| Tarih | 3 Mart |
| Bağlantılı günler | Shangsi Festivali, Samjinnal |
Hinamatsuri (雛祭り Oyuncak Bebek Festivali) kız çocuklarının sağlıklı büyümesi için Japonya'da yapılan bir festivaldir.
Kutlanma Zamanı
[değiştir | kaynağı değiştir]Eskiden Japon Takvimi'nin (Ay-Güneş Takvimi) 3. ayının 3. gününde yapılırmış. Meiji Dönemi'nin 6. yılında (1873 yılı) yapılan takvim reformundan sonra miladi takvime göre 3 Mart'ta kutlanmaya başlanmıştır. Yine de bazı yerlerde (özellikle Tōhoku ve Hokuriku gibi soğuk yerlerde) yeni takvime göre 3 Nisan'da kutlanır. Eski takvime göre şeftali çiçeklerinin açtığı vakte denk geldiği için "Şeftali Festivali" olarak da anılır.
Etkinlikler
[değiştir | kaynağı değiştir]“Hinamatsuri” festivalinden önce, kız çocuğu olan aileler, oyuncakçı dükkânlarından oyuncaklar satın alıp kızlarına hediye eder. Ayrıca kız çocuklarına kimono giydirilir ve süslü, püsküllü, sırmalı kuşaklar takılır. Anneler de süslü giyinerek kız evlatlarını akraba ve ahbapları ziyarete götürür ve onları büyük canlı bebekler gibi dolaştırırlar. Evlerde temizlik yapılır; fildişi, sedef ve tunçtan yapılmış süslemelerle ev donatılır; misafirlere ikram etmek üzere şeker, kuru meyveler ve çay hazırlanır. Kuşaktan kuşağa saklanmış bebekler ve bazı bebeklere mahsus mutfak takımları ve malzemeleri sergilenir. Hinamatsuri bitince bebekler temizlenip kaldırılır.
Yıpranan veya bozulan bebekler şinto veya budist tapınaklarına götürülür. Tapınaklarda yılda bir düzenlenen Kuyō ritüelinde bebekler yakılır. Onlarla oynamış kişilerin sağlıklı büyümelerine yardımcı oldukları için şükran iletilir.[1]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Hinamatsuri'nin başlangıcı hakkında kesin bir bilgi olmamakla birlikte kökeni hakkında birden fazla teori bulunmaktadır. Heian Dönemi'ne ait kayıtlarda, Kyōto'da soylu aile kızlarının bhinaningyo denilen oyuncak bebeklerle oynadığı bulunmuştur. İlk başlarda bu bebeklerle oynamak, kız çocuklarını eğlendiren bir etkinlik olarak görülürken, zamanla bir ritüel olarak kabul edilmiştir. Heian Dönemi'nde kâğıttan yapılma bebekleri nehre bırakarak oynanan Nagashibina da bulunmaktaydı.
Edo Dönemi'ne gelindiğinde kız çocuklarının oyunu olmanın yanı sıra ülkenin her yerinde yapılan bir ritüel haline de gelmiştir. Oyunun ismi Tenshō Yılları'ndan sonra HinaAsobi'den (Oyuncak Bebek Oyunu) Hina Matsuri'ye (Oyuncak Bebek Festivali) çevrilmiştir. Bu zamandan sonra da her yıl Mart ayında kutlanmaya başlanmıştır.
Hinaningyo (Hina Bebekleri)
[değiştir | kaynağı değiştir]Hinaningyo (hina bebekleri) adı verilen, festival zamanı sergilenen bebeklere, saray mensuplarının kıyafetleri giydirilir. Bebeklerin kimisi imparator ya da imparatoriçeyi, kimisi ise çeşitli saray hizmetlilerini temsil eder. Başlangıçta sadece bir çift kadın ve erkek bebekten ibaret olan Hina bebekleri, zamanla 3, sonra 5 veya 7 katlı olarak hazırlanan sergileme platformunda sergilenir olmuştur.[2] Beveğin hangi saray görevlisini temsil ettiğine göre, platformun neresinde sergilendiği değişir.
Oyuncak Bebek Tipleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Dairibina (内裏雛) : Imparator ve imparatoriçe bebeklerine verilen addır.
- Sanninkanjyo (三人官女) : Sarayda imparatoriçeye yardımcı olan harem hizmetlilerini temsil eder. İçlerinden sadece birinin dişleri siyah olmakla birlikte hiçbirinin kaşı yoktur.
- Goninbayashi (五人囃子) . Beş Nō müzisyenini temsil eder. Sağdan itibaren Şarkıcı(Utai), Flütçü(Fue), Küçük darbuka(Kotsuzumi), Büyük darbuka(Ootsuzumi) ve Davul(Taiko). Ya da Nō sanatçısı yerine yedi Gagaku(Şinto tapınaklarında çalınan bir kadim müzik türü) sanatçısı koyulabilir. Bunlar sağdan itibaren Silindir Davul(Kakko), Dikey Kös(Kaendaiko), Üflemeli org(Shō), Kaval(Hichiriki), Yokobue(Yan Flüt) olarak sıralanır.
- Suijin (随身) (Vezirler). Sağ vezir ve sol vezirden oluşur. Sağ tarafta yaşlı bir insan gibi temsil edilen Sol Vezir var. Sol tarafta ise Sağ Vezir bulunmaktadır. Sağ Vezir daha genç olarak temsil edilir. İkisi de askeri kıyafetler giyer. Ok ve yay bulundururlar.
- Shichō (仕丁). 3 kişilik bir yardımcı gruptur. Hepsi güneş şemsiyesi taşır. İmparatorun ayakkabısını tutma görevleri vardır. Sağdan itibaren sırayla Şemsiye, Ayakkabılık, Büyük Şemsiye(Daikasa) bulunur. Biri sinirli gözükür, biri ağlar diğeri ise güler. Üçünün isimleri de yazılı bulunur.
Yerleşim
[değiştir | kaynağı değiştir]
Sanninkanjyo'nun (Harem hizmetlileri) altında bulunan yardımcılara "Tomozoroi" denir. İmparator ve imparatoriçenin yerleri genellikle sarayda oldukları gibi sıralanır.[3][4] Eskiden Japonya'da sol taraf daha üst seviye sayılıyordu. Bu yüzden Vezirlerden yaşlı olan Sol Vesir, İmparator'un sol tarafına koyulur. (Bizim sağımız). Bu arada Sakura ağaçları da İmparator'un sol tarafında bulunurdu. Meiji İmparatoru'nun zamanında sol daha itibarlıydı, bu yüzden imparator solda bulunurdu. Fakat Meiji Dönemi'nden sonra batılılaşan Japonya'da imparator sağ tarafa konulmaya başlandı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Ulu, Cafer; Kahraman, Cahit (2015-03-23). "20. YÜZYILIN BAŞINDA TÜRK AYDINLARININ JAPONYA'YA BAKIŞI VE "MUSAVVER JAPON ÇOCUKLARI" KİTABI". HUMANITAS - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi. 1 (2): 235–249. ISSN 2147-088X.
- ^ "JAPONYA HAKKINDA | Japonya Büyükelçiliği, Türkiye". www.tr.emb-japan.go.jp. Erişim tarihi: 2025-07-15.
- ^ 2008-02-20 ～ 2008-03-18 arasında yapılan ankete göre yüzde 70。
- ^ e-machitown'a göre。Yüzde 63ü saraydaki şekliyle sıralıyor, yüzde 18'i tersini yapıyor.
