Halk Mahkemesi (Almanya)

Halk Mahkemesi (Almanca: Volksgerichtshof), Nazi Almanyası'nda kurulan bir özel mahkemeydi.

Mahkeme, 1934 yılında Nazi lideri Adolf Hitler'in emri üzerine, Reichstag yangını üzerine açılan davanın sonuçsuz kalması üzerine kuruldu. Mahkeme, Üçüncü Reich'a karşı ihanet suçları içeren siyasi suçlar üzerinde yargı yetkisine sahipti. Bu suçlar mahkeme tarafından ülkenin savunma kabiliyetinin parçalanması olarak görüldü ve buna uygun olarak cezalandırıldı. Çok sayıda davada ölüm cezası verildi.

Yargıç-Başkan Roland Freisler, Halk Mahkemelerinde, başta 20 Temmuz suikast girişimi olarak bilinen Adolf Hitler'i öldürme planını gerçekleştirmeye çalışan kişiler için açılan davada birçok idam cezası verdi. Mahkeme tarafından suçlu bulunanlardan çoğu, Berlin'deki Plötzensee Cezaevi'nde idam edildi. Bunun dışında Roland Freisler, Sophie Scholl ve kardeşi Hans Scholl başta olmak üzere diğer White Rose aktivistlerine açılan davada delil sunulmasına izin vermeden bir saatten az bir sürede davayı sonuçlandırdı ve hepsine idam cezası verdi.

Yargılanma şekli[değiştir | kaynağı değiştir]

Halk Mahkemesindeki davalar, birkaç istisna dışında, kararlar duruşmalardan önceden alınıyordu. Hatta bu yüzden bazı davalar on beş dakika sürüyordu. Masumiyet karinesi prensibi olmadığı gibi sanıklar kendilerini yeterince temsil edemiyor ve bir avukata danışamıyordu. Davalıların, avukatlarıyla davadan önce görüşmesine neredeyse hiç izin verilmedi.

Mahkemede savcı olmasına rağmen, soruları genellikle soran hakim olurdu. Davalıların, isnat edilen suçlarla ilgili cevap vermelerine izin verilmezdi. Hakim, sürekli olarak davalıya hakaretler ederdi.

İncelemenin ardından, avukatlara herhangi bir açıklama veya soru olup olmadığını sorulur. Ama avukatlar sadece bir formalite icabı vardı ve avukatlar hiç konuşmaya yapmazdı. Hakim, daha sonra sanıklardan açıklama ister. Ancak sanık, açıklama yapmaya çalıştığı zaman hakim, sanığa daha fazla hakaret ediyor ve sanığa bağırıyordu. Hemen hemen çoğu davada insanlar "suçlu" bulunuyor ve cezalar veriliyordu.

Aslında Stalingrad Savaşı öncesinde, siyasi suçlardan dolayı yargılanan insanlara verilen kararlarda suçlu bulunanlar düşüktü. Hatta bazı durumlarda avukatlar, sanıklarını daha rahat savunabiliyordu. Ancak, bu tür davaların yaklaşık üçte ikisinde, Gestapo duruşmaları takip ediyor ve serbest bırakılanları yeniden tutuklayıp toplama kampına gönderiyordu. Stalingrad Savaşı'ndaki yenilgiden sonra, Alman hükûmetinde ve halk arasında yenilgi korkusu artmıştı. Halk Mahkemesi ise bu korkuları dile getirip, halkın zafere olan "inancını" kırmaya çalışan insanları acımasız bir şekilde cezalandırıyordu.

20 Temmuz suikast girişiminin yargılanması[değiştir | kaynağı değiştir]

Halkın Mahkemesindeki en tanınmış dava, 20 Temmuz suikast girişimi hakkında açılan davaydı. Dava 7 Ağustos 1944'te başladı. Duruşmalar, Ellassholzstrasse'deki Berlin Oda Mahkemesi'nde görülüyordu. Ernst Kaltenbrunner ve seçilmiş memurlar, parti memurları, askeri subaylar ve gazeteciler dahil olmak üzere yaklaşık 300 seyirci duruşmayı izliyordu. Bir film kamerası davayı götürülüyordu. Freisler, Sovyet başsavcısı olan Andrey Vyshinsky gibi sanıklara yüksek sesle ve şiddet içeren istismar konuşmaları yaptı. O kadar bağırıyordu ki kameramanlar, yüksek sesin kameraya zarar verdiğini o yüzden biraz daha alçak sesle konuşması için onu uyarmak zorunda kalmıştı. Mahkeme görüntüleri o zamanlar yayınlanmadı.

Sanıklardan Erwin von Witzleben, Erich Hoepner, Paul von Hase, Peter Yorck von Wartenburg, Helmuth Stieff, Robert Bernardis, Friedrich Klausing ve Albrecht von Hagen, davada ilk yargılananlardı. Sanıklar perişan haldeydi. Kıyafetleri pisti, kemer takmak veya pantolonlar için askılık takmak yasaktı. Polis memurları, sanıkları kelepçeli olarak duruşmaya getirdi.

Sanıklar, duruşmada bulunmayan avukatlarına danışamadı. Hiçbir sanığa mahkemeye hitap etme izni verilmedi ve Freisler bunu yapmak için herhangi bir girişimde bulunmadı. Her biri idama mahkûm edildi ve idam kararları kısa bir süre sonra Plötzensee Cezaevi'nde yapıldı.

Bu davanın ardından başka bir dava 10 Ağustos'ta yapıldı. Suçlananlar; Erich Fellgiebel, Alfred Kranzfelder, Fritz-Dietlof von der Schulenburg, Georg Hansen ve Berthold Schenk Graf von Stauffenberg'dir.

15 Ağustos'ta Wolf-Heinrich Graf von Helldorf, Egbert Hayessen, Hans Bernd von Haeften ve Adam von Trott zu Solz, Freisler tarafından idama mahkûm edildi.

30 Ağustos'ta Caesar von Hofacker, Hans Otfried von Linstow, Albay-General Carl-Heinrich von Stülpnagel ve Eberhard Finckh mahkemeye sevk edildi ve ölüm cezasına çarptırıldı.

Halk Mahkemesinin bombalanması[değiştir | kaynağı değiştir]

3 Şubat 1945'te USAAF Sekizinci Hava Kuvvetlerine ait bombardıman uçakları Berlin'de bulunan Reich Şansölyeliği, Gestapo genel merkezi ve Parti Başkanlığı da dahil olmak üzere hükûmet ve Nazi Partisi binalarını vurdu. Freisler, saldırı gerçekleştirilmeden önce Halk Mahkemesinin Cumartesi günü oturumunu yapıyordu. Bir rapora göre, Freisler bombardıman başlayınca aceleyle mahkemeyi erteledi ve o gün tutukluların bir sığınma evine alınmasını emretti. Kendisi ise o günün ve 20 Temmuz suikast girişiminde bulunan Fabian von Schlabrendorff'un dosyalarını toplamak için durdu. Freisler, binanın içindeyken uçaklar, binaya bomba bıraktı. Freisler'in vücudu, bir duvar sütununun altına ezildi ve öldü. Başka bir rapora göre, Freisler, bombardıman başlayınca avukat barınaklarına kaçmaya başladı. Kaçmaya çalışırken bir avukat tarafından öldürüldü.

Freisler'in ölümünden sonra hakim Schlabrendorff, hakimlerin başkanı olarak seçildi.

Halk Mahkemesi tarafından ölüme mahkûm edilen önemli insanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

1942 - Helmuth Hübener, 17 yaşındayken Halk Mahkemesinde yargılandı ve idam edildi.
1942 - Maria Restituta Kafka, Katolik rahibe ve cerrahi hemşiredir. Rejim aleyhtarı broşürler dağıtmaktan suçlu bulunmuş ve idam edilmiştir.
1943 - Otto ve Elise Hampel, Berlin'de sivil itaatsizlik uygulamış, bu yüzden yakalanmış, Freisler tarafından yargılanmış ve idam edilmişti. Hans Fallada 1947'de bu çifti konu alan bir eser yayınlamıştır.
1943 - Beyaz Gül direniş hareketi üyeleri: Sophie Scholl, Hans Scholl, Alex Schmorell, Willi Graf, Christoph Probst ve Kurt Huber.
1943 - Julius Fuocík, gazeteci, Çekoslovakya Komünist Partisi lideri ve anti-Nazi direnişinin ön planında bir liderdi. 25 Ağustos 1943'te Berlin'de siyasi faaliyetleriyle bağlantılı olarak vatan hainliği suçuyla itham edildi. İki hafta sonra 8 Eylül 1943'te suçlu bulunup idam edildi.
1943 - Karlrobert Kreiten, Alman piyanistiydi. Nazi sempatizanı Ellen Ott-Monecke, Kreiten'in Adolf Hitler'i ve onun savaş politikaları hakkındaki olumsuz sözlerinini Gestapo'ya iletti. Kreiten, Freisler başkanlığında Halk Mahkemesinde yargılandı. Dostları ve ailesi onun hayatını kurtarmaya çalışsa da idam cezasına çarptırıldı. Aile, alınan karar hakkında resmi olarak bilgilendirilmedi. Daha sonra cezaevinde 185 mahkûmla birlikte idam edildiğini öğrendiler.
1943 - Max Sievers, komünistlerin önde gelen isimlerindendir. Naziler iktidara geldikten sonra Belçika'ya kaçtı. Ancak Almanlar ülkeyi işgal etti. Sievers Almanlara karşı mücadele etti. Bunun üzerine yargılandı ve ölüm cezasına çarptırıldı. 17 Şubat 1944'te giyotinle idam edildi.
1944 - Max Josef Metzger, Alman bir Katolik rahipti. Metzger, 1938'de Katolik ve Protestanlar'ı bir araya getirmek için ekümenik bir hareket kurdu. Pasif direnişçi olan Metzger, Freisler tarafından yargılandı. Freisler onun hakkında "yok etmelidir" diyerek idam cezası verdi.
1944 - Erwin von Witzleben, bir Alman Mareşalidir. Witzleben, Hitler'i öldürmek için 20 Temmuz suikast girişiminde bulunan bir komutandı. Darbe başarılı olsaydı Wehrmacht'ın Başkomutanı olacaktı. Witzleben, darbe kuvvetlerinin komutanlığını üstlenmek üzere 20 Temmuz'da Berlin'e geldi. Darbe başarılı olmayınca ertesi gün tutuklandı. 8 Ağustos'ta Halk Meclisi'nde yargılandı. Witzleben, aynı gün Plötzensee Cezaevi'nde asıldı.
1944 - Johanna Hanna Kirchner, Almanya Sosyal Demokrat Partisi (Sozialdemokratische Partei Deutschlands, SPD) üyesi olduğu için idam edildi.
1944 - Yarbay Caesar von Hofacker, Nazi Almanyası'nda bir direniş grubunun üyesiydi. Hofacker'ın amacı Hitler'i devirmekti. Bu yüzden idam edildi.
1944 - Carl Friedrich Goerdeler, muhafazakâr Alman siyasetçi, ekonomist, memur ve 20 Temmuz suikast girişiminden sonra yeni hükûmetin Şansölyesi olarak planlanan Nazi rejiminin muhalifidir. 1944 yılında idam edildi.
1944 - Otto Kiep, direnişe karışan Reich Basın Bürosu (Reichspresseamts) Şefi. 20 Temmuz'da Hitler'e suikast girişiminde bulunan askerlerin taşıdıkları listede adı yazdığı için tutuklandı sonra da idam edildi.
1944 - Elisabeth von Thadden, Nazi karşıtı Alman direnişçi gruplarıyla ilişkili olduğu için idam edildi.
1944 - Julius Leber, SPD'ye üye, Alman politikacı ve Nazi rejimine karşı Alman direniş üyesi. Muhalif tutumundan dolayı idam edilmiştir.
1944 - Johannes Popitz, Prusya maliye bakanı ve Nazi Almanyası'na Karşı Alman Direniş üyesidir. Muhalif tutumundan dolayı idam edilmiştir.
1945 - Helmuth James Graf von Moltke, Alman hukukçu, Adolf Hitler'e muhalefetin üyesi ve Kreisau Dairesi muhalif grubun kurucu üyesidir. Muhalif tutumundan dolayı idam edilmiştir.
1945 - Klaus Bonhoeffer ve Rüdiger Schleicher, Alman direnişcilerdir. Muhalif oldukları için idam edilmiştir.
1945 - Erwin Planck, politikacı, iş adamı, direnişçi ve fizikçi Max Planck'ın oğlu. Planck, 20 Temmuz'daki suikast girişiminde rolü vardı. 1945 yılında idam edildi.
1945 - Arthur Nebe, SS görevlisi olarak devlet tarafından emredilen katliamları denetledi. 20 Temmuz suikast girişiminde bulunan bir komplocuydu. Suikast girişiminin ardımdan Wannsee'deki bir adada saklandı. 21 Mart 1945'te Nebe, piyano teli ile asıldı.

Halk Mahkemesi Hakimleri Başkanları[değiştir | kaynağı değiştir]

Fritz Rehn: 13 Temmuz - 18 Eylül 1934
Otto Georg Thierack: 1936 - Ağustos 1942
Roland Freisler: 20 Ağustos 1942 - 3 Şubat 1945
Harry Haffner: 12 Mart - 24 Nisan 1945

Savaş sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

Halk Mahkemelerinde görev alan hakimler ve savcılar, Doğu Almanya'daki adliyelerde görev yapamadı. Ancak bazı hakimler ve savcılar, Batı Almanya'da, Halk Mahkemesindeki eylemlerinden dolayı sorumlu tutulmadı. Bu hakimler ve savcılar adliyede çalışma hakkı kazandılar. Eylemlerinden sorumlu tutuklananların sayısı yaklaşık 570'tir. Nitekim, bu hakimler ve savcıların önemli bir kısmı Batı Almanya'da kariyer yaptı. Bunlardan bazıları şunlardır:

Paul Reimers: Ravensburg bölge mahkemesinde yargıç,
Hans-Dietrich Arndt: Koblenz bölge mahkemesinde baş yargıç,
Robert Bandel: Kiel'de baş yargıç
Karl-Hermann Bellwinkel: Bielefeld'in ilk bölge avukatı
Erich Carmine: Nuremberg'de hakim
Christian Dede: Hannover bölge mahkemesinin müdürü
Johannes Frankenberg: Münchnstadt'da hakim
Andreas Fricke: Braunschweig'de yargıç
Konrad Höher: Köln'de bölge savcısı

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]