Hafif bilişsel bozukluk
Hafif bilişsel bozukluk, bireyin yaşına ve eğitimine göre beklenenin ötesinde, ancak günlük yaşamdaki aktiviteleri engelleyecek kadar önemli olmayan bilişsel bozuklukları içeren nörobilişsel bir hastalıktır.[1] Hafif bilişsel bozukluk, normal yaşlanma ile demans, özellikle Alzheimer hastalığı arasında bir geçiş aşaması olarak ortaya çıkabilir.[2] Hem hafıza hem de hafıza dışı bozuklukları içerir.[3] Bozukluğun nedeni, önlenmesi ve tedavisi hala belirsizliğini korumaktadır; teşhis konulan kişilerin yaklaşık yüzde 50'sinde beş yıl içinde Alzheimer hastalığı gelişir. Tanı aynı zamanda diğer demans türleri için de erken bir gösterge görevi görebilir, ancak HBB stabil kalabilir veya düzelebilir.[4]
Hafif bilişsel bozukluk, DSM-5 ve ICD-11'de hafif nörobilişsel bozukluk olarak yeniden listelenmiştir;[5][6]
Nedenler[değiştir | kaynağı değiştir]
Hafif bilişsel bozukluk, Alzheimer hastalığının veya diğer demans türlerinin erken evrelerinde tetiklenen beyindeki değişikliklerden kaynaklanabilir.[7] HBB'nin kesin nedenleri bilinmemektedir. HBB'nin bir bozukluk olarak tanımlanıp tanımlanmayacağı bile tartışmalıdır.[8]
Hem demans hem de HBB'nin risk faktörleri aynı kabul edilir: bunlar yaşlanma, demansın genetik nedeni ve kardiyovasküler hastalıktır.[9]
HBB'li bireylerin nükleer ve mitokondriyal beyin DNA'larında oksidatif hasar artmıştır.[10]
Teşhis[değiştir | kaynağı değiştir]
HBB tanısı ciddi bir klinik karar gerektirir[11] ve klinik gözlem, nörogörüntüleme[12] kan testleri ve nöropsikolojik testleri içeren kapsamlı bir klinik değerlendirme, alternatif bir tanıyı dışlamak için en iyisidir. Aşağıdaki durumlarda HBB tanısı konur:[13]
- Hafıza bozukluğunun kanıtı
- Genel bilişsel ve işlevsel yeteneklerin korunması
- Teşhis edilmiş demansın olmaması
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Mild cognitive impairment: clinical characterization and outcome". Arch. Neurol. 56 (3): 303-8. 1999. doi:10.1001/archneur.56.3.303. PMID 10190820.
- ^ "Mild cognitive impairment: is it Alzheimer's disease or not?". J. Alzheimers Dis. 7 (3): 241-5. June 2005. doi:10.3233/jad-2005-7307. PMID 16006668.
- ^ "White matter microstructural abnormalities in amnestic mild cognitive impairment: A meta-analysis of whole-brain and ROI-based studies". Neurosci Biobehav Rev. 83: 405-416. December 2017. doi:10.1016/j.neubiorev.2017.10.026. PMID 29092777.
- ^ "Practice guideline update summary: Mild cognitive impairment – Report of the Guideline Development, Dissemination, and Implementation Subcommittee of the American Academy of Neurology". Neurology. Special article. 90 (3): 126-135. January 2018. doi:10.1212/WNL.0000000000004826. PMC 5772157 $2. PMID 29282327.
In patients with MCI, exercise training (6 months) is likely to improve cognitive measures and cognitive training may improve cognitive measures. ... Clinicians should recommend regular exercise (Level B). ... Recommendation: For patients diagnosed with MCI, clinicians should recommend regular exercise (twice/week) as part of an overall approach to management (Level B).
- ^ "ICD-11 - Mortality and Morbidity Statistics". icd.who.int. 1 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2023.
- ^ "Event Information - Overview". www.rcpsych.ac.uk Royal College of Psychiatrists. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2021.
- ^ "Mild cognitive impairment (MCI)". Mayo Clinic. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.
- ^ Page, Amy T.; Etherton‐Beer, Christopher D. (June 2021). "Mild cognitive impairment: To diagnose or not to diagnose". Australasian Journal on Ageing. 40 (2): 111-115. doi:10.1111/ajag.12913. ISSN 1440-6381. PMID 33604998. 14 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2023. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Mild Cognitive Impairment". Alzheimer's Association. 14 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2017.
- ^ "Increased oxidative damage in nuclear and mitochondrial DNA in mild cognitive impairment". J. Neurochem. 96 (3): 825-32. February 2006. doi:10.1111/j.1471-4159.2005.03615.x. PMID 16405502.
- ^ "Mild cognitive impairment can be distinguished from Alzheimer disease and normal aging for clinical trials". Arch. Neurol. 61 (1): 59-66. 2004. doi:10.1001/archneur.61.1.59. PMID 14732621.
- ^ "18F-FDG PET for the early diagnosis of Alzheimer's disease dementia and other dementias in people with mild cognitive impairment (MCI)". Cochrane Database Syst Rev. 1 (1): CD010632. January 2015. doi:10.1002/14651858.CD010632.pub2. PMC 7081123 $2. PMID 25629415.
- ^ "Mild cognitive impairment represents early-stage Alzheimer disease". Arch. Neurol. 58 (3): 397-405. March 2001. doi:10.1001/archneur.58.3.397. PMID 11255443.