Girharrin Höyüğü
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Girharrin Höyüğü |
| il: | Mardin |
| İlçe: | Artuklu |
| Köy: | Ortaköy |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | Yapılaşma (yoğun)[1] |
| Tescil durumu: | Tescilli[1] |
| Tescil No ve derece: | 1631 / 1 |
| Tescil tarihi: | 21.03.1995 |
| Araştırma yöntemi: | Yüzey araştırması |
Girharrin Höyüğü, Mardin il merkezinin 11 km. güney-güneydoğusunda, Mardin - Nusaybin karayolunun hemen batısında, eski adı Girharrin olan Ortaköy Köyü'nün ortasında yer alan bir höyüktür. Bazı kaynaklarda Gülharrin olarak geçmektedir. Tepe, teraslarıyla birlikte 400 x 300 metre boyutlarında ve 40 metre yüksekliktedir. Navala Kutte Vadisi'nde yer alan ve Riji Deresi'nin batı tarafında olan höyük, bu vadinin kuzeydoğu yönünde doğal bir geçit sağlamaktadır.[2] Asur Ticaret Kolonileri Çağı'nda Kültepe Karum'a uzanan ve Kral Yolu (Harran Şarri) olarak bilinen ana ticaret hattının yerleşimden geçtiği bilinmektedir.[3] Tepenin ve köyün eski adı olan Girharrin'in, gir (tepe) ve harrin (yol) sözcüklerine dayandığı ileri sürülmektedir. Diğer yandan Asur belgelerinde adı Huzirina olarak geçen kentin burası olduğu düşünülmektedir.[2]
Araştırmalar[değiştir | kaynağı değiştir]
Girnavaz Höyüğü kazı ekibine Mardin Müzesi Müdürlüğü'nce höyük hakkında bilgi verilmesi üzerine ekip tarafından 1988-89 yıllarında höyükte sistemli ve yoğun bir yüzey araştırması yapılmıştır. Buluntular Yrd. Doç. Dr. Eyyüp Ay tarafından incelenmiş[2] ve Girharrin Höyüğü Arkeolojik Değerlendirmesi adı altında yayımlanmıştır.[4]
Tabakalanma[değiştir | kaynağı değiştir]
Yüzey araştırmalarında elde edilen buluntular MÖ 1. – 3. binyıllara tarihlendirilmektedir. Halaf ve Geç Uruk çanak çömleği de ele geçmiştir. Az sayıda olmakla birlikte, İslam Dönemi çanak çömlek parçaları, geç dönem yerleşmeleri konusunda bir fikir vermektedir.[2] Bu haliyle Höyük'ün Erken Kalkolitik Çağ ve Geç Kalkolitik Çağ'a tarihlendiği söylenebilir. Ayrıca metalik mal grubu buluntuları dolayısıyla Erken Tunç Çağı II. evrede de iskan gördüğü anlaşılmaktadır.[2]
Buluntular[değiştir | kaynağı değiştir]
Çanak çömlek buluntuları içinde % 18'lik kısım metalik mal olarak bilinen mal grubudur. Çömlekçi çarkında yapılmış, çark izleri doğal bir süsleme olarak bırakılmış olan bu mal grubunda kullanılan hamur, öğütülmüş ince bazalt, mika, ince elenmiş çok küçük taşçık, saman katkılı gibi çeşitlemeler göstermektedir. Tek bir örnek dışında astarsızdırlar. Çömlek, bardak, kase ve pedastal kaide biçimleri görülür. Söz konusu metalik kaplar Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde, Arslantepe, Oylum, Girvanaz ile Harran - Kızıltepe batısındaki Zergan Çayı Vadisi'nde yer alan büyük höyüklerde görülmektedir. Metalik mal grubu Er Hanedan Dönemi II ve III dönemlerine tarihlenmektedir.[2]
Çokça ele geçen diğer mal grubu Ninive V olarak bilinen mal grubudur. Bu mal grubu, toplam çanak çömlek buluntularının % 7'sini oluşturmaktadır. Büyük bölümü yine çark yapımı olmakla birlikte el yapımı olanları da vardır. Boya, yiv ve çizi bezemelidirler. Hamurlarına ince mika, kum ve kireç zerrecikleri katılmıştır. Renk olarak yeşil, yeşilimsi krem, krem, bejimsi krem ve sarımsı bej görülür. Bu mal grubunda da bardak, kase, sığ çömlek ve çömlek formları vardır.[2]
Değerlendirme ve tarihlendirme[değiştir | kaynağı değiştir]
Höyükteki yerleşim, Sümer Er Hanedan Dönemi II ve IIIa gibi tarihlendirilmektedir.[5] Er Hanedan Dönemi, Erken Tunç Çağı II. evre olarak tarihlendirilmektedir.[6] Kuzey Mezopotamya ve Kuzey Suriye kültür çerçevesinde değerlendirilmektedir.[2]
Tahribat durumu[değiştir | kaynağı değiştir]
Höyük eteklerinden önemli ölçüde toprak çekile gelmektedir. Yapılaşma, höyüğün üzerine doğru yayılmaktadır. Sonuç itibarıyla höyük yok edilmek üzeredir.[7]
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "TAY – Yerleşme Ayrıntıları". 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2012.
- ^ a b c d e f g h "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 16 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2012.
- ^ Eyyüp Ay, Eskiçağ Mezopotamyasında Madenin Kullanımı ve Ticaretine Dair Bir Projeksiyon[ölü/kırık bağlantı] Sh.: 15
- ^ Gaziantep Üniversitesi
- ^ Bora Uysal, Ninive 5 Kültürü'nün Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki Yayılımı Sh.: 63
- ^ "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları - Girnavaz". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2012.
- ^ "TAY – Tahribat Raporu – Güneydoğu Dosyası". 30 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2012.