Gemi yakıtları

Denizcilik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Gemi yakıtları, geminin ilerlemesini sağlayan güç ile ihtiyacı olan elektrik ve ısı enerjisini üretmek için yakıt yakan makinelerde kullanılan katı, sıvı veya gaz halde bulunan yakıtlardır.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarih boyunca, deniz araçları, insanların bir yerden başka bir yere gitmesine, yük taşımasına veya savaşmasına yardımcı olmuştur. Zamanla hız ve güç ihtiyacı artmış, kürek veya rüzgar gücü yetersiz olmuştur. Teknolojik ilerlemeler ile daha büyük, dayanıklı, yüksek kapasiteli ve hızlı gemiler inşa edilmiş ve makineler ile donatılmıştır.

Bu makineler önce buhar gücü ile dönen bir çark ya da pervaneyi döndürüyor bu şekilde gereken hareket sağlanıyordu. Bu gemi makinelerinin ilk zamanlarda katı yakıt olarak odun ve kömür kullanılmıştır.

İlerleyen dönemde petrolün insan hayatında daha çok yer alması ile petrol türevi yakıtlar (fuel oil, diesel oil, benzin, motorin) kullanan buhar makineleri, içten yanmalı makineler ve türbinler kullanılmaya başlanmıştır.

Yine teknolojinin zamanla ilerlemesi yeni yakıt türlerinin ve yeni tip makinelerin kullanımını arttırmış, böylece hidrojen, doğal gaz ya da sıvılaştırılmış petrol gazı yakıt olarak kullanılmaya başlamıştır.

Günümüzde sıvı yakıt kullanımı yaygın olmakla beraber, gaz yakıtlı makinelerin de kullanımı yaygınlaşmaktadır.

Yakıt Türleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Katı Yakıtlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Sıvı Yakıtlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Petrol Ürünü Yakıtlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Çoğunlukla petrolün rafine edilmesi ile elde edilen yakıtlardır. Artık (residual) ve damıtık (distilled) ürün olarak iki kategoride sınıflandırılır.

İçeriğinde doğal olarak gelen kükürt (sülfür) oranına göre de ayrı sınıflandırmaya tabi tutulur. Yanma sonucu oluşan kükürt gazlarından dolayı,uluslararası ve ulusal otoritelerin belirlediği kurallar çerçevesinde belirlenmiş olan bölgelere göre yakıtın kükürt içeriğine göre kullanımı kısıtlanabilir veya uygun ekipman ile kullanımına müsaade edilir.

Gemilerde kullanımına izin verilen yakıtların kükürt içerikleri
Kükürt Sınıfı (Türkçe)	Kükürt Sınıfı (İngilizce)	İzin verilen en yüksek kükürt Oranı (kütlesel %)	Kısaltama
Yüksek kükürtlü	High Sulphur	3.50	HS
Çok düşük kükürtlü	Very Low Sulphur	0.50	VLS
Aşırı düşük kükürtlü	Ultra Low Sulphur	0.10	ULS

Damıtık Yakıtlar (Distillate Fuels)[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu yakıtlar, petrolün rafinerilerdeki ayrıştırma kulesinde işlenmesi esnasında, üst seviyede kalan, nispeten hafif, kısa karbon zincirli, açık renkli, artık yakıtlara göre temiz sayılabilecek olan yakıtlardır. En bilineni benzin ve motorindir. Çoğunlukla küçük makineli hız ve performans aranan gezinti ve sürat teknelerinde tercih edilmektedir.

Büyük makineli, gücün hıza göre daha önemli olduğu ticari gemilerde, kara araçlarında kullanılan motorine göre biraz daha düşük kalitede ve maliyette olan, marine diesel oil (MDO) ve marine gas oil (MGO) olarak bilinen yakıt tipleri kullanılmaktadır.

Damıtık Yakıtlar ^[1] (Marine distillate fuels)
Parameter	Birim	Limit	DMX	DMA	DMB	DMC
Yoğunluk 15 °C	kg/m³	Max	-	890.0	900.0	920.0
Viskozite at 40 °C	mm²/s	Max	5.5	6.0	11.0	14.0
Viskozite at 40 °C	mm²/s	Min	1.4	1.5	-	-
Su oranı (hacimsel)	% (V/V)	Max	-	-	0.3	0.3
Kükürt oranı (kütlesel)	% (m/m)	Max	1.0	1.5	2.0	2.0
Alüminyum + Silikon	mg/kg	Max	-	-	-	25
Parlama noktası³	°C	Min	43	60	60	60
Akma noktası (yaz)	°C	Max	-	0	6	6
Akma noktası (kış)	°C	Max	-	-6	0	0
Cloud point	°C	Max	-16	-	-	-
Setan Sayısı		Min	45	40	35	-

Artık Yakıtlar (Residual Fuels)[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu yakıtlar ise rafineride petrolün işlenmesinde sona kalan sıvı kısım olup çok yoğun ve koyu renkli bir fiziksel görünüme sahip kimyasal olarak da uzun karbon zincirli yapıdadır. Bu özelliklerinden dolayı düşük sıcaklıklarda donma eğilimi gösterir ve viskozitesi (akışkanlık direnci) yüksektir. Kullanımı esnasında ısıtılması ve uygun koşullara getirilmesi gerekmektedir.

Ağır ve hafif olmak üzere iki ana kategoride değerlendirilir.

Artık yakıtlar (Residual Fuels) ^[1]
			Hafif Yakıtlar (Light Fuel Oils)			Ağır Yakıtlar (Heavy Fuel Oils)
Parametre	Birim	Limit	RMA 30	RMB 30	RMD 80	RME 180	RMF 180	RMG 380	RMH 380	RMK 380	RMH 700	RMK 700
Yoğunluk 15 °C	kg/m³	Max	960.0	975.0	980.0	991.0	991.0	991.0	991.0	1010.0	991.0	1010.0
Viskozite 50 °C	mm²/s	Max	30.0	30.0	80.0	180.0	180.0	380.0	380.0	380.0	700.0	700.0
Su oranı	% V/V	Max	0.5	0.5	0.5	0.5	0.5	0.5	0.5	0.5	0.5	0.5
Kükürt¹	% (m/m)	Max	3.5	3.5	3.5	3.5	3.5	3.5	3.5	3.5	3.5	3.5
Alüminyum + Silikon²	mg/kg	Max	80	80	80	80	80	80	80	80	80	80
Parlama noktası³	°C	Min	60	60	60	60	60	60	60	60	60	60
Akma noktası (yaz)	°C	Max	6	24	30	30	30	30	30	30	30	30
Akma noktası (kış)	°C	Max	0	24	30	30	30	30	30	30	30	30