Galiçya Özerklik Tüzüğü (1936)
Galiçya Özerklik Tüzüğü (1936), 1936 yılında Galiçya'nın İspanya bünyesinde özerklik kazanması için oluşturulan tüzük. İspanya Meclisinde oylamaya sunularak kabul edildi. İspanya İç Savaşı'nın (1936-1939) başlaması ile birlikte askıya alındı. Savaşı kazanan Frankocular tarafından tamamen yürürlükten kaldırıldı. Franco iktidarının sona ermesinden sonra 1981 yılında yeniden oluşturulan özerklik tüzüğüne emsal oldu.
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
Yirminci yüzyılın başlarında Galiçyalı siyasetçiler İspanya ile Galiçya arasındaki ilişkilere önem vermekteydiler. Onların fikrine göre Galiçya'nın özerkliği ileride bağımsızlığı getirecekti. İkinci İspanya Cumhuriyeti döneminde (1931-1939) bazı entelektüel insanlar, İspanya'da yaşayan diğer halklarla birlikte özerklikten yararlanabilmek için İspanya'yı federal devlete çevirmeyi teklif ettiler.[1] Bu fikirden ilham alınarak 1931 Aralık ayında Galiçya Partisi kuruldu. Eski Galiçya ve Modern Galiçya milliyetçiliği fikirlerinin yer aldığı kararları hazırladılar.
Belgenin hazırlanması[değiştir | kaynağı değiştir]
1931 yılında, İkinci İspanya Cumhuriyeti'nin kuruluşundan kısa bir süre sonra, Seminario de Estudos Galegos (Galiçya Araştırmaları Semineri) özerklik statüsü için erken taslak sundu. Bunlar şöyledir:
- Madde Galiçya, İspanya Federal Cumhuriyeti içinde özerk bir devlettir.
- Madde Galiçyaca: Devletin resmi dil Galiçyaca ve İspanyolca'dır.
- Madde Galiçya toprakları A Coruña, Lugo, Pontevedra ve Ourense eski illerini kapsar.
- Madde Herhangi komşu bölge onların nüfusunun üçte ikisi tarafından onaylanması durumunda Galiçya'ya katılabilir (...)
- Madde Galiçya vatandaşlığı:
- a) Galiçya topraklarında Galiçyalı ebeveynlerden doğan herkes
- b) Yurt dışında doğmuş olsa bile, babası veya annesi Galiçyalı olan herkes(...)
- c) Galiçya'da ikamet eden herkes[2]
1932 yılında Santiago de Compostela valisi Raymundo Lopez Pol Galiçyalıları metin hakkında konuşmak için görüşmeye davet etti. İlk görüşme Kompostelada 3 Haziran'da yapıldı. Manuel Luqris, Alexander Bove ve Salvador Kabeza de Leon'dan oluşan değişiklik komitesi oluşturuldu. Tüzük 49 maddeden oluşuyor ve altı bölüme ayrılıyordu: 1) Giriş, 2) Bölgesel güçler, 3) Bölgenin potansiyeli, 4) Vergi ve gelir, 5) Genel ilkeler, 6) Geçici hazırlıklar. İspanya'nın federal devlete dönüşmesi halinde Galiçya da özerklik kazanacaktı.[3] Ülkenin resmi dilleri Galiçyaca ve İspanyolca dilleri olacaktı. Galiçya Başkanlığı görevinin kurulması planlanıyordu.[4]
Onayı[değiştir | kaynağı değiştir]
17-19 Aralık 1932 tarihlerinde son hazırlanan kararlar oylamaya sunuldu. Belediye temsilcilerinin %77'si, genel nüfusun ise %84,7'si "evet" dedi. Ancak siyasi istikrarsızlık tüzüğün İspanya hükûmeti tarafından tasdik edilmesini geciktirdi. Halk Cephesinin 1936 yılındaki zaferinden sonra da Galiçyalılar projelerinin projelerinin devamını getirmek istediler. Hatta bu amaçla birçok Galiçya Partisi üyesi Halk Cephesi partisine geçti. 1936 yılında yapılan son referandumda da kararlar olumlu görüş aldı.
Referandum 26 Temmuz 1936 yılında yapılmıştır. Nüfusun %74,56'sı (o dönem için büyük gösterge) referanduma katılmıştır. 993.351 kişi tüzüğe "evet", 6.161 kişi "hayır" demiştir.[5] 15 Temmuz 1936'da Galiçya Partisi Sekreteri Qomez Roman ve İspanya hükûmetinin üyesi Kastelao tüzüğü onayladı. Fakat iç savaş süreci geciktirdi. Cumhuriyet parlamentosu bu dönemde Katalonya'ya taşınmak zorunda kaldı. Son olarak, kararlar bir de 28 Şubat 1938'de tartışıldı. Resmi olarak 1945 yılında Meksika da tüzüğü inceleledi. Fakat bu sembolik bir jest idi ve Galiçya kurulmadı.
Mirası[değiştir | kaynağı değiştir]
Tüzük hayata geçirilmese de, gelecekte Galiçya'nın kurulması için önemli bir rol oynadı. 1977'de Francisco rejiminin sona ermesi, 1978 yılında yeni anayasanın kabul edilmesinin ardından 1981 yılında eski esasnamenin dayalı yeni kararları hazırlanmış, İspanya hükûmeti tarafından kabul edilmiştir. 1981 yılında Galiçya İspanya bünyesinde özerklik kazanmıştır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Bu madde w:az:Qalisiya Muxtariyyət Əsasnaməsi (1936) maddesinden kısmen veya tamamen çevrilmiştir.
- ^ Castelao (1944): Sempre en Galiza, among others
- ^ A Autonomía galega (1846–1981), pp. 228–229, Consellería da Presidencia (Xunta de Galicia), Santiago de Compostela, 1986.
- ^ Hooper (1986)
- ^ Enciclopedia Galega Universal, Ir Indo Edicións.
- ^ According to Hooper (1986:246): "the turnout was almost 75 per cent and of those who voted more than 99 per cent voted 'yes'"
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- 'Galiçya Özerklik Tüzüğü 1936, 1981 5 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Galiçya Meclisi, 2011. ISBN 978-84-7836-095-6
- Tüzük hakkında 27 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.