Peksimet
Peksimet askeri amaçlarla üretilmiş hamurun nem miktarının en az düzeye indirilmesiyle dayanıklılığı artırılan yiyecek türüdür. Uzun yıllar bayatlamadan dayanabilen ve genellikle savaş, kıtlık gibi durumlarda tüketilen ekmek çeşididir. Etimolojik olarak Yunan kökenli olduğu düşünülse de[1] pek ve simit kelimelerinin birleşiminden oluşmuş olması da mümkündür. Türkiye'de genellikle İzmir başta olmak üzere Ege Bölgesi'nde sıkça tüketilir, Erzincan gibi Doğu yörelerinde de farklı şekilleri bulunmaktadır.[kaynak belirtilmeli]
Yörelere Göre Çeşitleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Safranbolu Kıtırı[değiştir | kaynağı değiştir]
Safranbolu Kıtırı; ekmeklik buğday unu, gıda amaçlı kullanılan buğday kepeği, ayçiçek yağı, su, yumurta, ceviz içi, fındık içi, badem içi, beyaz toz şeker, kabartma tozu, safran ve tarçından üretilen unlu bir mamüldür. Üretimde baharat olarak kullanılan safran; Crocus sativus L. (Iridaceace) türüne giren bitkilerin stigmalarının turuncu-kırmızı renkli uç kısmının yağ ve balmumu içermeyecek şekilde tekniğe uygun olarak kurutulması ile üretilir. Safranbolu ilçesine de adını veren baharat olarak kullanılan safran; Safranbolu Kıtırına kendine has tat ve sarı rengini verir. Ayrıca Safranbolu Kıtırı üretiminde istenilen gevrekliğin sağlanması adına gıda amaçlı buğday kepeği kullanılması, pişirme, kurutma süresi ve ustalık becerisi son derece önemlidir.
Safranbolu Kıtırı Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[2]
Mesudiye Kuru Ekmeği / Mesudiye Goliti[değiştir | kaynağı değiştir]
Ordu ili Mesudiye ilçesinde yapılmaktadır. Mesudiye Kuru Ekmeği / Mesudiye Goliti malzemeleri ekmeklik buğday unu, kuru maya (Saccharomyces cerevisiae), tuz ve sudur. Halka şeklindedir. Mesudiye Kuru Ekmeği / Mesudiye Goliti 21.11.2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[3]
Siirt Kuru Ekmeği[değiştir | kaynağı değiştir]
Siirt Kuru Ekmeği (İğbeys Keek) Halka şeklinde, toprak tandırda pişirilerek hazırlanan bir çeşit peksimettir. Siirt Kuru Ekmeği 03.07.2023 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[4]
Uşak Peksimeti[değiştir | kaynağı değiştir]
Uşak usulü haşhaşlı peksimet; un, tuz, şeker, su ve mayanın karışımıyla elde edilen hamurun sıvı yağ ile açılıp arasına konan haşhaş ezmesinin belli bir forma sokularak, susamla buluşturulmasıyla yapılır, arasına konulan haşhaş ezmesi oluşurken haşhaş taşta dövülerek ezilir ve bu işlem sırasında ortaya çıkan haşhaş yağı da ayrı bir lezzet katar. Gül Peksimeti olarak da bilinir.[5][6]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "peksimet". Nişanyan Sözlük. 13 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ "Coğrafi İşaret Platformu". Coğrafi İşaret Platformu. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2024.
- ^ "Mesudiye Kuru Ekmeği / Mesudiye Goliti". Türk Patent ve Marka Kurumu. 10 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2022.
- ^ "Siirt Kuru Ekmeği". Türk Patent ve Marka Kurumu. 22 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2023.
- ^ "Haşhaş ezmeli anne usulü Uşak peksimeti". Uşak Haberler.
- ^ "Gül Peksimeti". usak.ktb.gov.tr.
 | Ekmek ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
