Güzel Helen (opera)
 | |
| Özgün isim | La Belle Helene |
|---|---|
| Müzik | Jacques Offenbach |
| Libretto | Henri Meilhac ve Ludovic Halévy |
| Gala | & Aralık, 1864 |
| İlk gösterim yeri | Théâtre des Variétés, Paris |
| Oyuncular |
|
Güzel Helen (La belle Hélène) Jacques Offenbach tarafından bestelenmiş üç perdelik bir opéra bouffe veya operet eseridir. Eserin librettosu orijinal olarak Fransızca Henri Meilhac ve Ludovic Halevy tarafından yazılmıştır. Prömiyer sahnelenmesi 17 Aralık 1864'te Paris'teki Théâtre des Variétés'de yapılmıştır. Bu operet, Truva Savaşı'na neden olan Truva Kralı'nin oğlu olan Paris'in güzel Helen'i kaçırmasını alaylı ve gülünç olarak parodisini yapmaktadır.
İlk sahnelenmesi
Operetin ilk temsilinde başrolleri Helen olarak Hortense Schneider ve Paris olarak José Dupuis oynamaktaydı.
Güzel Helen seyirciler ve tiyatro kritikleri tarafından hemen sevildi ve (bazı kaynaklara göre) o zamana kadar Paris sahnelerinde görülmemiş bir şekilde 700 defa temsil edildi. Kısa bir zaman içinde diğer Avrupa tiyatroları ve opera evlerinde de prömiyer yapımlar takip etti: örnegin Viyana (1865), Berlin (1866), Şikago (1867), New York (1871).
Roller
| Rol | Ses tipi | Prömiyerde roller, 17 Aralık 1864 Orkestra şefi: - ) |
|---|---|---|
| Helen, Isparta Kraliçesi ve Menelaos'un karısı | soprano | Hortense Schneider |
| Paris, Truva Kralı Priamos'un oğlu | tenor | José Dupuis |
| Menelaos, Isparta kralı ve Helene'in kocası | tenor | Kopp |
| Agamemnon, Kralların kralı | bariton | Henri Couder |
| Kalkhas, Jupiter tanrısı yüksek rahibi | bas | Pierre-Eugène Grenier |
| Akhilleus, Phthiotis Kralı | tenor | Alexandre Guyon |
| Oreste, Agamemnon'un oğlu | mezzo-soprano veya tenor | Léa Silly |
| Telamon oğlu Aias I, Salamis Kralı | tenor | Edouard Hamburger |
| Oilee oğlu Aias II, Loride Kralı | bariton | M. Andof |
| Philocom, Kalckas'in oda hizmetkarı | Konuşma rolü | M. Videix |
| Euthyclès, bir demirci-nalbant | Konuşma rolüü | M. Royer |
| Parthénis, bir hayat kadını | soprano | Mlle. Alice |
| Lœna, bir hayat kadını | mezzo-soprano | Mlle. Gabrielle |
| Bacchis, Helen'in oda hizmetkarı | soprano | Mlle. C. Renault |
| Isparta'da prensler, muhafızlar, halk, köleler vb. | ||
Konu özeti
- Mekan: Isparta ve deniz kenarı
- Zaman: Truva savaşı'ndan hemen önce.
I. Perde
Truva Kralı Priamos'un oğlu olan Paris elindeki, tanrıça Venüs'ün Jupiter tapınak başrahibi olan Kalkhas'a gönderdiği, bir mektupla sahneye girer. Venüs mektubunda başrahibe emir vererek, Juno, Minerva ve kendisi arasında olan bir güzellik yarışmasında kendisini en güzel tanrıça seçen Paris'e bir mükafat olarak söz verdiği Helen'in Paris'e aşık olmasını sağlamasını istemektedir.
Paris bir çoban kılığına bürünerek, bir okul hocası gibi davranan Barbu, bu, bu (sakallı ve sarhoş) Agamemnon idaresi altında yapılan ve eski mitik Grek kralları konulu bir gülünç bulmaca yarışmasını kazanır. Bundan sonra da Paris kendi kimliğini açıklar. Herkes onun tanrıçalar güzellik yarışmasında Venus'e elma vererek onun yarışı kazanmasına neden olduğundan haberdardır. Helen bu L'homme à la pomme (elmalı adamı) kendine gönderenin (Fransızca iki anlamlı Fatalite sözcüğüyle) "kısmet veya ölüm" olduğunu anlar. Helen, bitli hodük bir Akhilleus ve beceriksiz iki Aias tarafından nefretle yapılan itirazlara rağmen Turuvalı prense galibiyet tacını giydirir. Paris Menelaos tarafından şu şekilde bir şölene davet edilir: L'époux de la reine, poux de la reine, poux de la reine (Kraliçenin eşi; kraliçenin biti, kraliçenin biti). Paris Kalkhas'a yüksek bahşiş vererek Philocomus'un gökgürültüsü yaratan gongunu çalmasını ve Manelaos'un ivedikle Girit'e gitmesini kehanet etmesini sağlamıştır. Hemen sonra koro tekrar tekrar şu sevinçli şarkıyı söylemeye koyulur:Va, suis, Ménélas / La voix du destin / Qui te mène, hélas! / Au pays crétain! (Git hemen Menelaos/Kaderin sesi/Ne yazık ki/ Git ulaş Girit ülkesine). Böylece perde kapanır.
II. Perde
Güya dürüst bir başrahip olan Kalkhas'ın kumar oynarken hile yapan bir kişi olduğu ortaya konulup Grek saraylılarının hayatlarının ve davranışlarının bir parodisi yapılır. Sonra, Paris gizlice geceleyin Helen'e gelir. Helen kaderinin ne olacağını bilmekle beraber, Paris'in aşk isteklerine protesto eder görülür. Bu sefer Paris bir aldatıcı strateji kullanmaya başlar. Helen'in yanından ayrılır, ama o uyurken geri dönerek güya rüya gibi ona görünır. Helen'i bundan sonra ne olacakların sadece bir rüya olacağına inandırır ve onunla sevişmeye başlar. Helen bütün olanları bir rüya zannedip razı olur. İkisi birbirinini kolları içinde yatmakta iken hiç beklenmedik bir şekilde Menelaos gelir ve karısı ile sevgilisinin bir arada olduklarını görür. Helen ayağa kalkıp "La fatalite, la fatalite" diye şarkıyla bağırarak olanların hep kocasının kabahatinden ortaya çıktığını iddia eder: Helen'e gore iyi bir koca ne zaman karısının yanına geleceğini ne zaman gelmeyeceğini bilmelidir. Paris Menelaos'a bir skandal çıkarmaması ve çıkarırsa herkesin zararlı çıkacağı hakkında konuşmaya geçer. Menelaos bunları dinlemez ve diğer kralların hepsini bu odaya çağırır. Hepsi Paris'i itham ederler ve nereden geldiyse oraya geri gitmesine israr ederler. Paris oradan eli boş ayrılır ama geri dönmeye ve o zaman bu sefer başladışı işi başarı ile tamamlacağına and içer.
III. Perde
Krallar ve maiyetlerindekiler yaz mevsimi için Naupalia'ya gidip yerleşmişlerdir. Bir Venüs tapınağı rahibi bir gemi ile gelir ve kendine Helen'i Cythera'y götürme görevi verildiğini söyler. Orada Helen'nin yaptıklarına ceza olarak 1000 tane dana kurban etmesi gerekmektedir. Menelaos da rahibe ile birlikte Helen'e refaket etmek ister fakat Helen onun bu isteğini kabul etmez. Tanrıçayı gücendirip inciten kendi olduğunu ve cezayı kendinin çekmesi gerektiğini savunur. Helen bu rahibin kılık değiştirmiş olan Paris olduğunu tanımıştır. Helen sahte rahiple yalnız olarak gemiye biner ve birlikte yelken açıp oradan ayrılırlar. Gerisi Truva Savaşı tarihidir.
Ünlü müziksel parçalar
- 'Amours divins' (Helen)
- 'Au mont Ida' (Paris)
Seçilmiş disk ses ve video kayıtları
| Yil | Roller (Helen, Paris, Menelaos, Agamennon, Kalkhas ) |
Orkestra sefi Operaevi ve Orkestra |
Marka |
|---|---|---|---|
| 1978 | Jane Rhodes, Rémy Corazza, Jacques Martin, Jules Bastin Michel Trempont |
Alain Lombard Orchestra Filharmonique de Strasbourg ve Opéra National du Rhin korosu |
Barclay/Accord |
| 1985 | Jessye Norman, John Aller, Charles Burles, Gabriel Bacquier, Jean-Philippe Lafont |
Michel Plasson Capitole de Toulouse National koro ve orkestrasi |
EMI Classics. |
| 2000 | Felicity Lott, Yann Beuron, Michel Sénéchal, Laurent Naouri, François Le Roux |
Marc Minkowski Chœur et orchestre des Musiciens du Louvre - |
Virgin Classics |
Kostümler galerisi
-
Paris giysisi - Hazırlayan:Draner (1864) -
Helen giysisi - Hazırlayan:Draner (1876) -
Akhilleus giysisi - Hazırlayan:Draner (1864) -
Agamemnon giysisi - Hazırlayan:Draner (1864) -
Menelaos giysisi - Hazırlayan:Draner (1864)
Dipnotlar
Ayrıca bakınız
Dış kaynaklar
- Müzik eserleri notaları: IMSLP (International Music Score Library Project - Uluslararası Müzik Notaları Projesi)
- Jacques Offenbach Alman websitesi(Erişme:10.11.2009)
- Jacob, Walter (ed.),(1944) La opera, Buenos Aires:Claridad(İspanyolca)
- Jambou, Louis (ed.), (1994) Dictionnaire chronologique de l'Opéra de 1597 à nos jours, Le Livre de Poche 7861 (Fransızca)
- Delamarche, Claire (ed.), (2006) L'Opéra pour les Nuls, Paris:Éditions Générales First (Fransızca)
- Melnitz, Leo ed., (1921) The Opera Goer's Complete Guide, (İngilizce)
- Sadie, Stanley ed., The New Grove Dictionary of Opera, London 1992 (İngilizce)
- Holden, Amanda ed., (2005) The Penguin Concise Guide to Opera, Londra:Penguin Books (İngilizce)
- MP4 Veoh sitesinde La Belle Helene operasinin tumu (Erisme:11.11.2009)
.jpg)