Kablo güdümlü füze
 | Bu madde tümüyle ya da çoğunluğuyla tek kaynağa dayanıyor. (Mayıs 2023) |
Kablo güdümlü füze, hedefini bulmak için gerekli koordinatları kablo yardımıyla alan bir güdümlü füze sınıfıdır. Operatör füzeyi ateşlediği andan, füze hedefini vuruncaya kadar geçen sürede füzenin rotasındaki düzeltmeler kablo yardımıyla iletilir. Uçuş esnasında kablo makara düzeneğinden açılarak uzar. Bu sistem en çok tanksavar füzelerinde kullanılmaktadır. Bu sistemin en kötü özelliği azami menzilinin kablonun uzunluğu ile sınırlı olmasıdır.
En uzun kablo güdümlü füze menzili 4 kilometredir. Örneğin TOW füzesi 3750 metre ve araçtan fırlatılan İngiliz Swingfire füzesi 4000 metre azami menzile sahiptirler.[1]
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu sistemin başlangıcı 1425-1435 yılları arasında Ming İmparatoru Xuande dönemine dayanır. Aslında çok basit bir havai fişek düzeneği olan bu sistem o dönemdeki düşük teknoloji sahibi düşmana karşı çok yıkıcı bir etki ediyordu.
Elektrikli kablo güdümlü ilk düzenekler II. Dünya Savaşı sırasında Alman ordusu tarafından üretildi. Aslında Almanlar güdümlü füzelerinde çoğunlukla radyo sinyallerinden yararlanıyordu. Fakat İngilizlerin radyo frekans karıştırıcıları geliştirmeleri üzerine 1944 yılında çok hızlı bir şekilde bu sistemler üzerinde araştırmalar başlatıldı. İlk kablo güdümlü füze Henschel firması tarafından geliştirilen Hs 293B gemisavar füzesiydi. Diğer örnekler içerisine X-4 uçaksavar füzesi ve aynı modelin tanksavar sürümü olan X-7 füzesini söyleyebiliriz.
Savaşan hemen sonra X-7 modeli birçok askeri tasarımcıya ilham kaynağı oldu. 1950'li yılların başlarında bazı deneme modelleri üretildi.(bakınız Malkara füzesi) 1950 li yılların sonları ve 1960 lı yılların başlarında bu füzenin geniş çaplı üretimi yapıldı. 1973 yılıdaki Yom Kippur Savaşı sırasında İsraile ait birçok tank AT-3 Sagger füzeleri ile imha edildi. Kablolu güdüm sistemleri küçük füze sistemlerinde uzun zaman yoğun bir şekilde kullanıldı. Bununla beraber yeni lazer ve ışın güdümlü sistemlerin ortaya çıkması ile uçaksavar ve tanksavar füzelerinde bu sistemler kullanılmaya başlandı. (bakınız Amerikan Hellfire ve Rus AT-14 Kornet füzeleri).
Bazı Torpidolarda kablolu güdüm sistemleri kullanmaktadır. Örneğin İsveç yapımı MK2000, yüksek mukavemetli plastik polimer kablo ile yönetilmektedir.
Geçmişi[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu liste kablo güdümlü füzelerin geçmişini göstermektedir.
- 1430 İpli Roket Ming İmparatoru Xuande’ye bağlı askeri birlikler tarafından
- 1945 X-4 missile Nazi Almanyası tarafından üretildi.
- 1955 SS.10 Fransa Ordusu hizmetine girdi.
- 1956 Vickers Vigilant
- 1957 ENTAC Fransız Ordusu hizmetine girdi.
- 1958 Malkara missile İngiliz ve Avustralya Orduları servisine girdi.
- 1960 AT-1 Snapper / 3M6 Shmel SSCB servisine girdi.
- 1960 Swingfire
- 1963 AT-3 Sagger / 9M14 Malyutka SSCB servisine girdi.
- 1968 Blowpipe karadan havaya füze servise girdi
- 1970 BGM-71 TOW ABD Ordusu hizmetine girdi.
- 1972 MILAN Fransız Ordusu tarafından servise alındı.
- 1976 AT-6 Spiral / 9K113 Shturm Kızıl Ordu envanterine girdi.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2008.