Fuzûlî (heykel)
 | |
| Koordinatlar | 40°22′32″K 49°49′55″D / 40.37556°K 49.83194°D |
|---|---|
| Konum | Bakü, Azerbaycan |
| Yükseklik | 12 m |
| Adandığı | Muhammed Fuzuli |
Muhammed Fuzuli heykeli — Azerbaycan Devlet Akademik Milli Dram Tiyatrosunın önünde bulunan "Fuzûlî" abidesi (1962, Bakü). Ünlü Azerbaycanlı heykeltıraraşlar Ömer Eldarov ve Tokay Memmedov'un 1962 yılında birlikte yaptıkları plastik sanat eserlerindendir. Divan şairi Fuzûlînin anısına dikilmiştir.
Bu çalışma için heykeltıraşlar Tokay Mammadov ve Ömer Eldarov, SSCB Sanat Akademisi'nden gümüş madalya aldı.
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]1958'de, Orta Çağ Azerbaycan şairi Muhammed Fuzûlî'nin ölümünün 400. yıldönümü vesilesiyle, şaire anıt oluşturulması için bir yarışma ilan edildi.[1] O zaman, Tokay Mammadov ve Ömer Eldarov tarafından Sankt-Peterburg Devlet Sanat, Heykel ve Mimarlık Enstitüsü'nde birlikte çalışan mimar Haji Muktarov ile birlikte geliştirilen proje yarışmanın galibi. Fuzulinin heykeli üzerinde çalışmadan önce hem Tokay Mammadov hem de Ömer Eldarov "şiirsel" temayı ele aldı.[2] Bir süre önce Mammadov, Nizâmî-i Gencevî'nin bir portresi üzerinde çalışmıştı. Azerbaycan heykelindeki ilk ahşap parçası olan bu portre, Azerbaycan Edebiyatı Nizami Gencevi Müzesi'nde tutulmaktadır.
Ömer Eldarov, 19. yüzyılın Azerbaycan şiirinin kızı, XX. Yüzyılın 50'lerinde Karabağ Han'ın kızı Hurşidbanu Natevanın mermer bir portresi olarak çalışıyor.[3] Azerbaycan halkının yazarı Yüce Sovyet Başkanlığı başkanı Mirza Ibrahimov'un önerisi üzerine Ömer Eldarov, bronz bir Natevan heykeli için çalışma emri aldı.[4] Mammadov, heykelin gelişimini hatırladığında, bu sözleri söylemiştir. “ İlk işlerimden biri bir Fuzuli heykeli idi. Sonra gençtik ve çalışmak için paraya ihtiyacımız vardı. Ömer Eldarov benimle Leningrad'da da çalıştı. Fizuli heykeli yarışmasında projemiz birinci oldu. Ömer'e dedim, benimle gel, yardım et. Şehirlerde dolaştık, taşlar aradık ve bulduk.”
Anıtın açılışı 1963'te gerçekleşti.[5]
Açıklaması
[değiştir | kaynağı değiştir]Muhammed Fuzuli heykeli, granit kaide üzerinde yükselen bronz bir heykel ve önünde bir çeşmeden oluşur.
Heykel
[değiştir | kaynağı değiştir]Heykel 12 metre yüksekliğindedir.[6] Şairin yüzünün çizgileri, alnı ve kaşları arasındaki hassas kırışıklıklar, heyecan ve heyecanla yaşadığı anları göstermektedir.[7]
Fuzûlî'nin sanatsal imajı ilk olarak başka bir Azerbaycan heykeltıraş Fuad Abdurrahmanov tarafından yaratıldı. Heykellerden birinin, Azerbaycan Edebiyatının Nizami Ganjavi Müzesi'nin cephesi çalışırken Fizuli heykeli olması gerekiyordu ve Fuad Abdurrahmanov'un projesi kazanıyor. 1939'da müze binası için sanatçı tarafından yaratılan Fuzuli'nin imajı, daha sonra şairin portresi olarak kabul edildi ve daha sonra insanlar tarafından kabul edildi. Fuzuli'nin heykellerini tasarlarken, heykeltıraşlar F.Abdurrahmanov tarafından oluşturulan görüntünün genel yapbozuna bağlı kaldılar.[8] Heykelin ortak yazarı Omar Eldarov da açılış töreni sırasında Mammadov'a şükranlarını iletti. Her iki eserde de Fuzuli heykeli, kahramanın psişik alemi, ruh dünyası ve ana konumu olan iç konumu nedeniyle çok başarılı bir ürün olarak kabul edilir. Çünkü heykele baktığımızda, sanki iç dünyasında seyahat eden bir bilgelik gezgini gibiyiz. Seyahat ederken tüm sonsuzluk görünür durumda gibi görünüyor. Kanepeyi bir elinde, diğer elinde çenesinde tutan şair, geçmişten günümüze, şimdiki zaman ve geleceğe uzun bir yolculuk yapmaktadır. Onun yolculuğu bir düşünce yolculuğu ve sonsuza dek sürecek. Yazarlar üzüntüyü ve üzüntüyü büyük bir felsefe ile sentezleyebildiler. Baktığınız her yerde, görüşünü kaybetmez. Uzaktan farklı bir izlenim yaratır, ancak çok yakındır. Sağdan bakıldığında, ayrı noktaları ve soldan ayrı noktaları işaret eder. Ancak heykel ve heykel arasındaki farka rağmen, heykel tek bir kompozisyona tabidir. Buradaki her küçük detay, bu kompozisyonla, heykeldeki Fuzuli ruhuyla uyumludur. Bu uyumun temelinde ulusal nefret ve Doğu ahlakı var.
Kaide
[değiştir | kaynağı değiştir]Duruştaki gizemli ağır yükün ağırlığı altında, hafif bir bükülme ile geniş bir bileziğe sahip, vücudu üzerinde ince bir örtü olan bir adam ayağa kalktı. Açıkça çizilmiş damarları olan sağ el yüze veya kafa karışıklığına yaslanır. Başka bir kitap alırken başka bir kitap var. Alçaltılmış başın alt sırtında üzüntü hissetmek. Kaşlar arasındaki derin bukleler, düşünürün alnını geçen kırışıklıklar - olanların ağrısı, zihnin algılanması, yaşam imgesinin duygusal yoğunluğunu ve endişesini arttırır. Görev özünde, anıtın ayrı bir mimari kısmı, anıtın genel rolüne eşit bir katılımcıdır. Fuzuli'nin oldukça zarif lirik olan şiirsel karakterlerini tasvir eden granit formunda tam olarak gösterilmiştir. Daha sonraki yıllarında Tokay Mammadov, kaidenin ayrılmaz heykeli fikrini geliştirdi ve bu gelişme Köroğlu heykelinde açıkça görülüyor.
Kabulü
[değiştir | kaynağı değiştir]Fuzuli heykeli 1963'te SSCB Sanat Akademisi tarafından gümüş madalya ile ödüllendirildi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Şeyxov, Yusif (2013). Tokay Məmmədov ( Sərvət silsiləsi). Bakü: Şərq-Qərb.
- ^ Şeyxov, Yusif (2013). Tokay Məmmədov (Sərvət silsiləsi). Bakü: Şərq-Qərb. s. 19.
- ^ Gülrəna, Qacar (2013). Ömər Eldarov (Sərvət silsiləsi). Bakü: Şərq-Qərb. s. 17.
- ^ Gülrəna, Qacar (2013). Ömər Eldarov (Sərvət silsiləsi). Bakü: Şərq-Qərb. s. 18.
- ^ Gülrəna, Qacar (2013). Ömər Eldarov (Sərvət silsiləsi). Bakü: Şərq-Qərb. s. 19.
- ^ ""Məhəmməd Füzuli": hüznü daşa belə yazdılar". 21 Ekim 2013. 22 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2020.
- ^ "Heykəltəraşlığımızın canlı klassiki". Xalq qəzeti. 20 Aralık 2017. 17 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ "Nizami və Füzulinin görkəmi nəyə əsasən müəyyən edilib?". Xalq qəzeti. 31 Mayıs 2017. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.