Esad Gölü
| Esad Gölü بحيرة الأسد | |
|---|---|
 | |
| Havza | |
| Konum | Rakka |
| Wikimedia Commons | |
Esad Gölü (Arapça: بحيرة الأسد, Buhayrat Esad), Suriye'nin Rakka Valiliği'nde Fırat Nehri üzerindeki bir baraj gölüdür. 1974 yılında Tabka Barajı'nın inşaatı tamamlandığında oluşturulmuştur. Göl, Suriye'nin en büyük gölüdür. Geniş bir kanal ağı, Fırat'ın her iki tarafındaki toprakları sulamak için Esad Gölü'nden su kullanır. Göl ayrıca Halep şehrine içme suyu sağlamakta ve balıkçılık endüstrisine destek vermektedir. Gölün kıyıları zamanla önemli ekolojik bölgelere dönüşmüştür.
Proje geçmişi[değiştir | kaynağı değiştir]
Fırat'ın Suriye kesiminde bir baraj için ilk planlar 1927'ye kadar uzanıyordu, ancak bu plan o yıllarda gerçekleştirilemedi. 1957'de Sovyetler Birliği ile Fırat'ta bir barajın inşası için teknik ve mali yardım için bir anlaşmaya varıldı, 1960'ta da Batı Almanya ile bir mali anlaşma imzalandı. Projeyi finanse etmek için başka bir anlaşma da 1965 yılında Sovyetler Birliği ile imzalandı.[1] Proje, bir hidroelektrik santrali ve Fırat'ın her iki tarafında 640.000 hektar (2.500 sq mi) araziyi sulayabilen geniş bir sulama ağının inşasını içeriyordu.[2][3] Barajın inşaatı 1968-1973 yılları arasında sürdü ve 1974 yılında açıldı. Proje, Hafız Esad'ın modernizasyon politikaları ve tarım reformları kapsamında yapıldı.[4] 1975'te Irak, Fırat'ın akışının kabul edilebilir bir seviyenin altına düştüğünden şikayet etti ve Tabka barajını bombalamakla tehdit etti; Suudi Arabistan ve Sovyetler Birliği'nin arabuluculuğu ile anlaşmazlık çözüldü.[5]
Özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]
Esad Gölü, 610 kilometrekarelik (240 sq mi) bir yüzey alanıyla Suriye'deki en büyük göldür.[6] Baraj ilk açıldığında hedef, Esad Gölü'nün etrafındaki toprakları tam verimle sulamaktı ancak topraktaki yüksek alçı içeriği, toprak tuzluluğu, suyu dağıtan kanalların çökmesi ve çiftçilerin ıslah edilmiş alanlara yeniden yerleşme isteksizliği yüzünden sadece 60.000 hektarlık alan sulanabildi. 2000 yılında, sulanan yüzey 124.000 hektara yükseldi, bu da öngörülen 640.000 hektarın yüzde 19'udur. Göl ayrıca balıkçılık endüstrisini de desteklemektedir.[7]
Gölün Batı kıyısı yıllar geçtikçe bir bataklık alanına dönüşmüştür. Güneydoğu kıyısında ki bazı alanlar Halep çamı ve Fırat kavağı gibi yaprak dökmeyen ağaçlarla yeniden ağaçlandırılmıştır. Esad Gölü göçmen kuşlar için önemli bir kışlama yeridir ve 2004'ten önce hükûmet, göle erişim yollarını azaltarak belirli kıyı bölgelerini avcılardan korumak için önlemler almıştır. Gölün üstündeki Cezirat el-Thawra adası bir doğa koruma alanı olarak belirlenmiştir.[8]
Suriye İç Savaşı sırasında Esad Gölü'ndeki su seviyeleri önemli ölçüde düştü. Bu düşüşün Tabka Barajı'nın düzenli bir şekilde çalışamamasından kaynaklandığı düşünülmektedir.[9]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Le barrage de Tabqa et l'amenagement du bassin de l'Euphrate en Syrie", Revue de Géographie de Lyon (Fransızca), 49 (4), 1974, ss. 343-354, doi:10.3406/geoca.1974.1658, ISSN 1960-601X
- ^ Rivers of discord: international water disputes in the Middle East, New York: Palgrave Macmillan, 1997, ISBN 978-0-312-16522-2
- ^ Summary Report of the Workshop, New Approaches to Water Management in Central Asia, United Nations University/ICARDA, 2000, ss. 208-22, 28 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 23 Mayıs 2021
- ^ Political Leaders of the Contemporary Middle East and North Africa: A Biographical Dictionary. Greenwood Publishing Group. 1990. ISBN 978-0-313-26213-5.
- ^ "The Euphrates–Tigris basin: An overview and opportunities for cooperation under international law", Arid Lands Newsletter, 44, 1998, ISSN 1092-5481, 6 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 23 Mayıs 2021
- ^ "Hydrologic impacts of engineering projects on the Tigris–Euphrates system and its marshlands", Journal of Hydrology, 353 (1), 2008, ss. 59-75, doi:10.1016/j.jhydrol.2008.01.029, ISSN 0022-1694
- ^ "National Aquaculture Sector Overview. Syrian Arab Republic. National Aquaculture Sector Overview Fact Sheets", FAO Fisheries and Aquaculture Department, FAO, 2006, 4 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 15 Aralık 2009
- ^ A Winter Survey of Syrian Wetlands. Final Report of the Syrian Wetland Expedition, January – February 2004, Londra: privately published, 2005, OCLC 150245788
- ^ "ISIS And Assad Waging A 'Water War,' Draining Key Lake That May Make A Bad Situation Even Worse". International Business Times. 7 Temmuz 2014. 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2017.