Ernst Jandl

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Ernst Jandl (1 Ağustos 1925, Viyana - 9 Haziran 2000, Viyana), Avusturyalı şair, yazar ve çevirmendir.

Jandl'ın şiirlerindeki fark, öncelikle kendi deneysel şiirini geleneksel somut şiir içinde kullanması ve bu tarzını görsel şiir ve ses şiir gibi yapılarla geliştirmiş olmasıdır. Bunlara örnek olarak en bilinir iki şiiri schtzngrmm veya falamaleikum örnek gösterilir. Jandl'ın çalışmaları her zaman dil ile ses tarafından belirlenen bir oyun gibidir, bu oyunun bir sonucu olarak siyasal şiire de önemli örnekler vermiştir; Viyana: Heldenplatz ve zertretener mann blues (Türkçesi: ezilen mavili adam) gibi.

Daha geç dönem eserlerinde komedi unsurlarına yer vermesinin yanı sıra, birçok eserinde biçim ve içerik olarak klasik melankoli hali görülebilir ama yine de şiirlerinde tipik Jandl zekâsı bulunur. Ayrıca düz yazıları da bulunan Jandl, çeşitli radyo oyunları ve iki tiyatro yazmış ve İngilizce yazarların çevrilerini de yapmıştır.

Gertrude Stein ve Robert Creeley'in The Island ve John Cage'in Silence adlı eserlerini çevirmiştir.

Jandl'ın okumaları popülaritesini çok arttırmıştır. Birçok okuma kaydının yanı sıra, kendi alanında müzisyenlerle sanatsal işbirliğinde bulunmuş, bu birlikteliklerin sonucunda birçok caz eserinde etkisi bulunmuştur.

İlk deneysel şiirlerini 1952 yılında "Neue Wege" (Türkçesi: yeni yol) adlı gazetede yayımlamıştı fakat şiirlerinin neredeyse tamamı kültürel bir provokasyon çalışması olduğundan uzun bir süre deneysel şiirlerini yayımlamak isteyen bir yayımcı bulamadı. 1960'ların ortalarından itibaren memleketi Avusturya ve Almanca konuşulan bölgede ilk edebi başarısını yakalayarak kendi zamanında tanınma şansını yakalayarak onurlu ve büyük şairlerden biri olarak Jandl kariyeri oluştu.

Sağlık sebeplerinden dolayı erken emeklilik zamanına kadar kendi mesleği olan öğretmenlik yaparak çalıştı. Jandl, şair Friederike Mayröcker birlikte yaşadı. Wiener Gruppe (Viyana Grubu)'un destekçisi ve öncülerinden biri oldu. Avusturya'nın en büyük iki yazar derneğinden biri olan 'Grazer Autorenversammlung'un başkanlığını da yaptı.