Emery kuralı
Emery kuralı, sosyal parazitliğin yakın türler veya cinsler arasında görülme eğilimidir.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
1909'da böcek bilimci Carlo Emery, böcekler arasında görülen sosyal parazitliğin (örneğin kleptoparazitler), yakın akraba türler veya cinsler arasında görülme eğiliminde olduğunu belirtmiştir.[1] Zamanla bu kural birçok başka olayda da fark edildi ve şu anda hepsi Emery kuralı kapsamında yer alıyor.[2]
Doğada[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu kural en iyi Hymenoptera'nın çeşitli taksonlarında görülür. Örneğin, yaban arısı Dolichovespula adulterina, kendi cinsinin Dolichovespula norwegica ve Dolichovespula arenaria gibi diğer üyelerini parazitleştirir.[3][4] Emery kuralı mantarlar, kırmızı algler ve ökseotu gibi diğer alemlerin üyeleri için de geçerlidir. Bu modelin önemi ve genel geçerliliği hala bir tartışma konusudur; çok sayıda istisna mevcut olsa da, bu fenomenin ortaya çıkmasıyla ilgili ortak açıklama, parazitlerin konakçı türün kendisinde fakültatif parazitler olarak başlamış olabileceğidir (örneğin, tür içi parazitliğin formları, bazı arı türlerinde bile iyi bilinmektedir[5]). Ancak daha sonra üreme açısından izole edilmiş ve sempatik türleşmenin bir biçimi olan ata türlerinden ayrılmıştır.
Parazit tür, konakçısıyla filogenetik anlamda kardeş gruptan olduğunda bu tür bir ilişkinin Emery kuralına "katı" bir şekilde bağlı olduğu kabul edilir. Parazit, konakçının yakın akrabası olduğunda ancak kardeş türü olmadığında, ilişki kurala "gevşek" bir bağlılık içindedir.[6]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Emery, C. "Über den Ursprung der dulotischen, parasitischen und myrmekophilen Ameisen". Biologisches Centralblatt 29, 352–362 (1909)
- ^ Richard Deslippe (2010). "Social Parasitism in Ants". Nature Education Knowledge. 18 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2010.
In 1909, the taxonomist Carlo Emery made an important generalization, now known as Emery’s rule, which states that social parasites and their hosts share common ancestry and hence are closely related to each other (Emery 1909).
- ^ Carpenter, J. M., & Perera, E. P. (2006). Phylogenetic relationships among yellowjackets and the evolution of social parasitism (Hymenoptera: Vespidae, Vespinae). 18 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. American Museum Novitates, 1–19.
- ^ Dvořák, L. (2007). Parasitism of Dolichovespula norwegica by D. adulterina (Hymenoptera: Vespidae). 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Silva Gabreta, 13(1) 65–67.
- ^ Wenseleers, Tom (2011). "Intraspecific queen parasitism in highly eusocial bee" (PDF). Biology Letters. Royal Society Publishing. 7 (2): 173-176. doi:10.1098/rsbl.2010.0819. PMC 3061179 $2. PMID 20961883. 28 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Temmuz 2011.
- ^ Hines, H. M., & Cameron, S. A. (2010). The phylogenetic position of the bumble bee inquiline Bombus inexspectatus and implications for the evolution of social parasitism. 28 Aralık 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Insectes Sociaux, 57(4), 379–383.
| Kurallar |
|  |
|---|---|---|
| İlişkili |
| |