Elguca Hintibidze

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Elguja Khintibidze, (Gürcüce: ელგუჯა ხინთიბიძე; d. 7 Haziran 1937) Gürcü filolog. Tiflis Devlet Üniversitesi'nde Profesör,[1] Gürcistan Ulusal Bilimler Akademisi Akademisyeni (2012)[2] ve Uluslararası Orta Çağ Felsefe Araştırmaları Derneği'nin (SIEPM) asli üyesidir.[3]

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

1960 yılında Tiflis Devlet Üniversitesi Filoloji Fakültesi'nden mezun oldu. Ivane Cavakhişvili Tiflis Devlet Üniversitesi, Beşeri Bilimler Fakültesi, Gürcü Edebiyatı Enstitüsü'nün ve aynı zamanda Uluslararası Gürcü Dilbilimi Çalışmaları Teşvik Derneği'nin başkanıdır.

Ivane Cavakhişvili Tiflis Devlet Üniversitesi Filoloji Fakültesi Dekanı (1976-1986); TSU Bilimsel Çalışmadan Sorumlu Rektör Yardımcısı (1986-1993); Eski Gürcü Edebiyat Tarihi Bölüm Başkanı, TSU (2000-2006). "Edebiyat Bilimi Araştırmaları" dergisinin editörü (1976-2004). Uluslararası "Georgica" dergisinin yayın kurulu üyesi (1978'den beri).[4] Uluslararası iki dilli yayınlanan (İngilizce, Gürcüce) yıllık "Kartveloloji" dergisinin kurucusu ve editörüdür (1993'ten beri).[5] "Kartveloloji Okulu" ve "Kartveloloji Okul Vakfı"nın kurucusu ve başkanı (1992'den beri). Uluslararası Kartveloloji Yaz Okulu Seminerinin (1995'ten günümüze) kurucusu ve bilimsel danışmanı. Uluslararası Kartveloloji Sempozyumu’nun organizatörü ve başkanıdır. Bizanslılar ve Orta Çağ yazarlarının düzenlediği (SIEPM) Uluslararası kongrelere ve sempozyumlarına katıldı.[6] Çeşitli üniversitelerde ders verdi. 245'ten fazla bilimsel çalışmanın ve monografın yazarıdır.

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Kartvelolojiye verdiği hizmetten dolayı Uluslararası Başarı Nişanı (IOM) (Cambridge, 1994);
  • Gürcistan Şeref Nişanı (Tiflis, 2003) ile ödllendirildi.
  • Ayrıca Ivane Cavakhişvili Bilimsel Ödülü (Tiflis, 1984)’ne sahiptir.
  • Ivane Cavakhişvili adına düzenlenen bilimsel yarışmanın birincisidir. (Tiflis, 2016).

Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Elguca Khintibidze tarafından Gürcü-Bizans edebi ilişki sürecinin bilimsel olarak ele alınması ve bazı sorunların ortaya çıkarılması Gürcü-Bizans edebi ilişkilerinin araştırılması açısından da önemli bir yer tutmaktadır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz.

  • Kapadokyalıların, özellikle Kayserili Basil (Büyük Basil) ve Nissalı Gregor’ın Kartveli kökeni hakkındaki bir teorinin formülasyonu;[7]
  • Ekvtime Atoneli'nin Bizans romanı “Varlaam ve Joasaph”ın hikayesiyle yazarlık teorisinin yeni gerekçelerle kanıtlanması;[7]
  • Varlaam ve Joasaph'ın Gürcüce ve Yunanca metinleri arasındaki ilişkinin incelenmesi;

Khintibidze'nin Gürcistan tarihi ve Gürcü edebiyat tarihi alanında ele aldığı kaynak bilimi açısından ortaya çıkan yenilikleri şu şekildedir:

  • Elguca Khintibidze, İspanya arşiv malzemelerinde İspanyol hükümdarların Isabel ve Ferdinand tarafından Gürcü kralı II. Konstantin'e gönderilen mektuba cevabına dair bu zamana kadar Gürcü Bilim adamlarının tanıdık olmadığı XV. Yüzyıldan kalma bir mektup bulmuştur. Georgievsk Antlaşması ile ilgili en eski Avrupa belgesi; Kartli Kralı I. Simon'un İspanyol kraliyet sarayı hakkındaki mektubuna ilişkin bilinmeyen materyalin bulunması;
  • British Museum'da, Atoni’nin iki kayıp Gürcü el yazması parçasının keşfedilmesi (11. Yüzyıl); bunlardan biri muhtemelen George Atoneli'nin imzası;
  • Atoni'nin Gürcüce kitapları ve el yazmaları deposunda bilinmeyen el yazmalarının keşfedilmesi;
  • XIII. yüzyılda Gürcü bilim adamları tarafından bilinmeyen George Atoneli'nin hayatından bir kesitinin Yunanca ve Latince çevirisinin ortaya çıkması;[8]
  • Alaverdi Khan Undiladze'nin 16. yüzyılın sonunda 1. Şah Abbas'ın kraliyet sarayında yaptığı konuşmanın İngiltere’de basılı kaynağının ortaya çıkarılması ve yayınlaması;
  • Gürcü bilim adamları tarafından bilinmeyen, XV. yüzyılın başlarında İspanyol gezgin Rui Gonzalez tarafından Gürcistan hakkındaki kayıtların çevrilmesi ve yayınlanması;
  • Gürcü isimlerinin etimolojisi üzerine yeni kavramın ortaya çıkması;
  • Gürcü bilim adamları tarafında bilinmeyen Tiflis'in fethi hakkındaki XIII. Yüzyıl Suriye marşı;
  • İran Başkomutanı Alaverdi Khan Undiladze'nin Şah Abbas'ın sarayındaki konuşması (metnin yayınlanması).

“Kaplan Postlu Şövalye” Adlı Eserin Meseleleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Elguca Khintibidze, belirli sanatsal yüzleri, felsefi-teolojik terimleri ve yüce varlık isimleri yorumlayarak "Kaplan Postlu Şövalye"  adlı eser üzerinde çalıştı. Bu tür yorumlamaların ve Rustavelolojik bilimsel literatürün bu analizlere dayanılarak yapılması, Rustaveli’nin dünya görüşü ve genel olarak bu dünya görüşünün Orta Çağ halk edebiyatı görüşünün gelişme sürecinde öncekilerden farklı bir kavram oluşturmuştur. Bu tür araştırmalar şu tür alanları kapsamaktadır: Teolojik, felsefi, etik, astrolojik. "Kaplan Postlu Şövalye"  adlı eserde eski felsefi  bir akım ortaya çıkmıştır. Özellikle de Rustaveli'nin Orta Çağ'ın sonlarında popüler bir Aristotelesçi ruh tanımının çağrıştırılması; dostluk kavramının Aristoteles öğretisi ile de ilişkisi; "Kaplan Postlu Şövalye”ye yerleşen en iyi ve eski bir kavram; Rustaveli'nin kötülük anlayışının Platon'un bakış açısıyla ilişkisi vb.[9][10]

Araştırmacı, Rustaveli'nin düşüncesini  sadece Avrupa kamusal edebi düşüncesinin (ozanlar, Dante, Petrarca) gelişiminde niteliksel bir paralellik bulmakla kalmayıp, aynı zamanda "Kaplan Postlu Şövalye” izinin doğrudan Avrupa'nın en yüksek tezahürlerinde ortaya çıktığını belirtmektedir. E. Khintibidze'ye göre, “Kaplan Postlu Şövalye” adlı eserin hikâyesi, 17. yüzyılın başlarında İngiliz oyun yazarları - William Shakespeare, Francis Beaumont ve John Fletcher tarafından sergilendi. Bu hikâye, İngiliz kraliyet grubunun 17. yüzyıldaki popüler oyunlarında da işlenmiştir. Örneğin: Shakespeare'in “Cymbeline”, Beaumont ve Fletcher'ın “Philaster” ve “King and No King”.

Araştırmacı ayrıca, Rustaveli'nin büyük eserinin, XVI-XVII yüzyılların başında Shakespeare döneminin İngiltere'sinin döneminde (yani Gürcü asıllı devlet adamları (özellikle, Alaverdi Khan Undladze) ve Şah Abbas’ın Hristiyan eşlerinin işbirliğiyle İran kraliyet sarayında geniş bir İngiliz entelektüel delegasyonuyla birlikte terfi ettirildiği dönemi kapsamaktadır) yüksek mevkilerdeki entelektüellerin çevresine nüfuz etmesinin olası yolunu da bulmuştur.[11][12]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2022. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2022. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2022. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2022. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2022. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2022. 
  7. ^ a b Georgian-Byzantine Literary Contacts. "Tbilisi University Press", Tbilisi, 1989. 335 p (In Rusiian); Грузинско-Византийские литературные взаимоотношения, "Издательство Тбилиского университета", Тбилиси, 1989. 335 стр.
  8. ^ ''An Example of Georgian-Greek-Latin Literary Relationship in a 13th century Latin Collection'': Христианский востоk, 3(IX), Санкт-Петербург, 2002, рр. 420-431.
  9. ^ ''The World View of Rustaveli's Vepkhistqaosani (The Man in the Panther Skin)'', "Kartvelologi", 2009, 860p.
  10. ^ ''The Man in the Panther-Skin in England in the Age of Shakespeare'', Tbilisi, 2008
  11. ^ ''The Man in the Panther Skin William Shakespeare's Literary Source'', The Kartvelologist", #19, 20
  12. ^ "The Man in the Panther Skin: Cultural Bridge from East to West": Georgia (The Proceedings of International Seminar on "Georgia, Previous Experiences, Future Prospects"), Tehran 2011
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Elguca_Hintibidze&oldid=31611130" sayfasından alınmıştır