Ebu Said Altuntaş El Hacib

Kendisi Gazneli ordusunda bir komutandır. Kendisi bir memlüktür. Yani esir ya da köleyken seçilerek devlet makamlarına kadar yükselmiştir. Gazneli Sultanı Sultan Mahmud (Gazneli Mahmud) 1000-1001 yıllarında Altuntaş’ı Herat’a vali tayin etti. Altuntaş Sultan Mahmud ile Karahanlı hanı İlig Nasr Han arasında geçen savaşta sağ kanadı yönetti. Ayrıcana Altuntaş Sultan Mahmud’un Hindistan seferlerine katıldı ve Sultan Mahmud ile Yusuf Kadir Han arasındaki müzakerelere katıldı.

1017 yılında Sultan Mahmud Harezm’i Ebül Haris Muhammed El Memuni’den aldığında Altuntaş’ı Harezmşah lakabıyla Harezm’e vali atadı. Altuntaş başarılı bir şekilde Harezm’i Kıpçaklara ve Oğuz Yagbuluğuna karşı korudu. 1030 yılında Sultan Mahmud ölmüş ve yerine oğlu Mesud geçmişti. Altuntaş’ın göç eden Türkmenleri ordusuna katmasından dolayı Gazneli sultanı Sultan Mesud, Altuntaş’ın bağımsızlığı ilan etmesinden korkuyordu. Altuntaş’ı tehlike olarak gören Sultan Mesud Emir Moncuk’u Altuntaş üzerine gönderdi. Altuntaş Emir Moncuk’u yendi. Emir Moncuk’un bozguna uğradığı haberini alan Sultan Mesud Altuntaş’a haber göndererek Emir Moncuk’la bir alakası olmadığını söyledi. Altuntaş gerçeği biliyordu. Çünkü Sultan Mesud’un Emir Moncuk’a gönderdiği mektuplardan birini ele geçirmişti. Lakin Altuntaş Sultan Mesud’a inandı ve Sultan Mesud’un emriyle Buhara’da hüküm süren Ali Tegin üzerine saldırdı. Ali Tegin devlet hazinesini alarak Debusiye’ye geçti. Zorlanmadan Buhara’ya giren Altuntaş Debusiye’deki Ali Tegin üzerine yürüdü ve Debusiye’de şiddetli bir savaş yaşandı. Şiddetli geçen Debusiye Savaşında her iki tarafta sonuç alamadı. Altuntaş savaş esnasında yaralansa da yaralandığını gizleyerek Ali Tegin’le barış anlaşması imzalandı. Ordusunu Amül’e çeken Altuntaş yarası nedeniyle 1032 yılında öldü.

Kaynakça

TDV İslam Ansiklopededisi, Cild 2, sayfa 547-548