Eastmed Boru Hattı
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
| EastMed | |
|---|---|
 Boru hattının muhtemel güzergâhı | |
| Yer | |
| Ülke |  Yunanistan Kıbrıs Cumhuriyeti İsrail |
| Genel istikameti | Doğu-Batı |
| Geçtiği yer | Doğu Akdeniz |
| Genel bilgi | |
| Tür | Doğalgaz |
| Partnerler | DEPA Edison |
| Teknik bilgi | |
| Uzunluk | 1.900 km (1.200 mi) |
| Maksimum deşarj | Yıllık 10 milyar metreküp |
Doğu Akdeniz Boru Hattı veya bilinen ismiyle Eastmed Boru Hattı, karada ve denizde devam eden, Doğu Akdeniz kaynaklarını Kıbrıs ve Girit üstünden Yunanistan topraklarına ulaştırması beklenen doğalgaz boru hattıdır. Doğal gazın Yunanistan üzerinden İtalya'ya oradan da bütün Avrupa'ya aktarılması planlanmaktadır.[1][2] Boru hattının uzunluğu 1900 kilometre, derinliği 3 kilometre olarak planlanmıştır. Yılda 10 milyar metreküp doğal gaz taşıma kapasitesi bulunmaktadır.[3][4] Boru hattının 7 milyar dolara mal olacağı ve yapımının 7 yıl süreceği tahmin edilmektedir.[5][6]
2 Ocak 2020'de Yunanistan'ın başkenti Atina'da İsrail, Yunanistan ve Kıbrıs liderleri arasında Eastmed Boru Hattı projesi sözleşmesi imzalanmıştır. İsrail, Mısır, Kıbrıs, Yunanistan arasında sık sık doğal gaz forum toplantıları yapılmaktadır. Filistin ve Ürdün de bu toplantılara gözlemci göndererek katılmaktadır.[7] Türkiye bu boru hattınının güzergâhını kabul etmemiş, Libya ile yaptığı MEB anlaşması ile birlikte Doğu Akdeniz'de Türkiye-Libya kıyılarını karşılıklı olarak kontrol etmeye başlamış ve Eastmed Boru Hattı'nın geçirilmesi planan deniz sınırlarına hâkim olmuştur. Eastmed Boru Hattı'nın sahibi olan ülkeler Türkiye'yi bölgedeki barışa karşı tehdit olarak görmektedirler.[8]
Amerika Birleşik Devletleri bu süreç sonrası krize müdahil oldu. Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Türkiye'nin faaliyetlerinin kabul edilemez olduğunu açıkladı ve hiçbir ülkenin Avrupa Birliği'ni rehin alamayacağını söyledi.[9] Bu açıklamanın yapıldığı gün Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Yavuz Sondaj Gemisi'nin sondaja başlayacağını duyurdu.[10]
19 Temmuz 2020'de İsrail hükûmeti Eastmed Boru Hattı projesini onayladı.[11][12]
Güzergâh[değiştir | kaynağı değiştir]
Eastmed Boru Hattı'nın İsrail'den Kıbrıs Cumhuriyeti'ne, Kıbrıs Cumhuriyeti'nden de Yunanistan'a bağlanması planlanmaktadır. Buradan da başta İtalya olmak üzere tüm Avrupa'ya doğal gaz taşınacaktır.[13] Buna karşın Türkiye Cumhuriyeti, Libya'yla yapmış olduğu MEB anlaşması sonrası Eastmed Boru Hattı'nın geçirilmesi planlanan deniz sınırlarını tamamen kontrol etti ve Eastmed Boru Hattı'na izin vermeyeceğini belirtti. İsrail hükûmeti tarafından onaylanan Eastmed Boru Hattı projesinin geçeceği deniz sınırları 22 Temmuz 2020 itibarıyla Türkiye'nin kontrolündedir ve bu proje Doğu Akdeniz'de paylaşım eşit şekilde yapılmadığı takdirde Türkiye'ye göre "ölü doğmuş" bir projedir.[14][15]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Eastmed". IGI Poseidon. 2 Şubat 2016. 13 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2020.
- ^ "Eastmed pipeline". /www.edison.it. 24 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2020.
- ^ "Bloomberg - Are you a robot?". www.bloomberg.com. 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2020.
- ^ "EastMed: Υπεγράφη η ιστορική συμφωνία και με ρήτρα για την ασφάλεια". ProtoThema (Yunanca). 2 Ocak 2020. 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2020.
- ^ "Southern European leaders to discuss proposed EastMed pipeline at Med7 Summit". Foreign Brief (İngilizce). 13 Haziran 2019. 16 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2020.
- ^ "The Eastern Mediterranean Gas Forum Reinforces Current Regional Dynamics". 2 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2020.
- ^ "A new energy hub emerges among unlikely partners in the Mediterranean". Al Arabiya English (İngilizce). 12 Kasım 2019. 12 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2020.
- ^ Welle (www.dw.com), Deutsche. "EastMed gas: Paving the way for a new geopolitical era? | DW | 24.06.2019". DW.COM. 26 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2020.
- ^ "ABD Dışişleri Bakanı Pompeo: Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki sondaj faaliyetleri yasa dışı, hiçbir ülke Avrupa'yı rehin alamaz". BBC News Türkçe. 5 Ekim 2019. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2020.
- ^ Welle (www.dw.com), Deutsche. "ABD'den Türkiye'ye Doğu Akdeniz eleştirisi | DW | 05.10.2019". DW.COM. 6 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2020.
- ^ "Israel Approves EastMed Pipeline Deal". Greek City Times. 21 Temmuz 2020. 21 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2020.
- ^ "Israel approves pipeline deal to sell gas to Europe" (İngilizce). Reuters. 19 Temmuz 2020. 19 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020.
- ^ "Αγωγός EastMed: Γιατί είναι η πιο ανταγωνιστική λύση μεταφοράς του αερίου της Ανατολικής Μεσογείου" (Yunanca). ProtoThema. 1 Ocak 2020. 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020.
- ^ "EastMed pipeline project to fend off Turkish hegemony bid | Jareer Elass" (İngilizce). The Arab Weekly. 12 Ocak 2020. 21 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020.
- ^ "Turkey slams controversial EastMed pipeline deal signed in Athens" (İngilizce). TRT World. 2 Ocak 2020. 3 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020.