Duvar resmi
Duvar resmi, çoğunlukla bina cephelerine ve iç mekanlara mekân veya bina sahibinin izni ile çizilen, büyük boyutlu resimlerdir. Fresk, mozaik, grafiti ve maruflaj gibi tekniklerle yapılır.
Geçmişi mağara resimlerine kadar dayandırılsa da esas oluşumu ve gelişimi, insanların yerleşik yaşama geçmesi ve duvarın mimari bir unsur olarak var oluşuyla başlar.[1] Antik Çağ ve Orta Çağ'da daha çok elitler ve dini figürler tarafından siyasi propaganda, toplumu eğitime gibi amaçlarla yapılırdı. 19. yüzyıldan itibaren, duvar resimleri halkın politik mesajlarını ve toplumsal taleplerini görsel olarak ifade etme, devrimci düşünceleri yayma aracı olarak işlev gördü. Günümüzde bir sokak sanatı olarak sokaklara renk ve güzellik katarak kamusal alanları dönüştürmek, tarihî bir olayı anmak veya kaydetmek, halka politik veya sosyal bir mesaj vermek gibi amaçlarla icra edilmektedir.
İsimlendirme
[değiştir | kaynağı değiştir]"Duvar resmi" ifadesinin yanı sıra, İngilizce karşılığı olan "mural" sözcüğü Türkçe'de bu sanatı ifade etmek için aynı anlamda bir kelime olarak kullanılır ve duvar resmi yapanlar kendilerine "muralist" demektedir.[1] Duvar resmi festivalleri "mural festivali" olarak adlandırılmaktadır.[2]
Geçmişi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Duvar resmi, insanların yerleşik yaşama geçmesi, korunma ve barınma maksadıyla dört duvar ve çatının ortaya çıkmasıyla birlikte başlamıştır. Hitit, Antik Yunan, Eski Mısır, Roma gibi medeniyetlerinin sanatında anıt, tapınak, mezar gibi mimari mekânlarda duvar resmi ve diğer sanatsal disiplinler birlikte bütünsel bir biçimde gelişti.[1] Antik Roma'da büyük kamu binalarının duvarları kralların ve devlet yetkililerinin başarılarını ifade eden görsellerle süslendi. Hindistan'da da zengin bir duvar resimleri geleneği oluştu.
Batı Roma İmaparatorluğu çöktükten sonra duvar resmi sanatı Avrupa'da bir süre kayboldu ancak Doğu Roma İmparatorluğu'nda varlığını sürdürdü. Bizans sanatının en iyi duvar resimleri Ayasofya, Ravenna Katedrali, San Marco Katedrali gibi ibadet yapılarında mozaik sanatı ile meydana getirilidi.[3] Orta Çağ boyunda duvar resimleri genellikle ibadet mekânlarında dini ve toplumsal mesajları yansıtmak için yapıldı.[4]
.jpg)
14. yüzyılda Rusya'dan gelen ressamlar Kiev'n kiliselerini İncil'den sahnelerin yanı sıra yerel azizlerin ve tarihi şahsiyetlerin hayatlarını tasvir eden canlı fresklerle bezedi.[5] Batı Avrupa'da ise Rönesans'ın doğuşu ile birlikte yeniden binalar duvar resimleri ile bezendi. 18. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde Avrupa’daki Barok ve Rokoko üsluplarından etkilenerek hem başkentte, hem de Anadolu ve Rumeli’de manzara, natürmort ve figürlü kompozisyonların resmedildiği bir duvar resmi geleneği meydana geldi.[6]
Avrupa'da Aydınlanma Çağı ve Endüstri Devrimi ile birlikte sanatlar birbirinden ayrı disiplinler olarak gelişti. Duvar resmi, diğer sanatsal öğelerle birlikte değil, sonradan mekâna eklenen bir sanatsal uygulama haline geldi. Gustav Klimt, Marc Chagall, Rene Magritte, Andre Masson, Roy Lichtenstein gibi pek çok sanatçı özel alanlar için duvar resmi üretti.[1]
.jpg)
Duvar resimleri çeşitli sosyalist hareketlerin ve işçi sendikalarının etkisiye Avrupa şehirlerinde sosyal adalet ve eşitlik taleplerini görsel olarak ifade eden önemli bir araca dönüştü ve küresel bir feneomen haline geldi. Kamusal alanda duvar resmi uygulamaları, 20. yüzyıl başındaki Meksika'daki duvar resmi hareketinden etkilendi. Meksika Devrimi'nin liderleri, duvar resmi yapmaları için genç sanatçıları destekledi; böylece birçok kamu binasının iç ve dış duvarlarına gerek Meksika tarihinden gerekse devrim sürecinden sahneler boyandı.[1] Genç sanatçıları ressam Diego Rivera, José Clemente Orozco ve David A. Siqueros yönlendirdi. Rivera, 1930'lu yıllarda ABD'de duvar resminin öncülüğünü yaptı. Gerek ABD'deki ve Avrupa'daki toplumsal temelli duvar resmi hareketleri, gerekse SSCB ve Çin’de devlet desteğiyle gerçekleştirilen propaganda niteliğindeki anıtsal çalışmalar bu kaynaktan beslendi.[1]
1960'lardaki öğrenci ve işçi hareketlerinin etkisiyle birçok şehrin duvarlarında politik ve sosyal mesajlar içeren eserler arttı. Latin Amerika'da, özellikle Arjantin ve Şili'de, duvar resimleri ve grafitiler, askerî diktatörlüklere muhalefet ve direnişin sembolleri haline geldi.[4] Soğuk Savaş döneminde Berlin Duvarı üzerindeki graffiti ve duvar resimleri, bir protesto ve kültürel ifade aracı olarak işlev gördü.
.jpg)
ABD'de 1960’ların ortalarından itibaren, duvar sanatçılarının haklarını koruma, çalışmaları için fon bulma ve onlara iş alanı sağlamak için çalışma grupları oluşturuldu. ABD'deki duvar resmi hareketinin etkisi Avrupa'ya da sıçradı ve duvar resmi çalışma grupları oluştu. Almanya’nın Berlin, Bremen, Münih gibi şehirlerinde, İsveç’in Stockholm metrosunda pek çok duvar resmi boyandı.
Günümüzde duvar resmi uygulamaları, bir 'sokak sanatı' olarak gerçekleştirilmektedir. Eskiz hazırlamanına yerini hızla oluşturulabilen dijital tasarımlar; fırçanın yerini sprey boya ve ruloların kullanımı, yüzeye doğrudan fotokopiler ve dijital çıktıların yapıştırılması, stencil (şablon) gibi yöntemler kullanılmaktadır.[1] Çevre bilinci, sosyal sorunlar gibi konularda mesajlar vermede duvar resimleri kullanılmaktadır. Sosyal medya platformları siyasi duvar resimlerinin fotoğraflarını ve videolarını paylaşılarak sanatçıların ve toplumsal hareketlerin görünürlüğünü artırmada etkili olmuştur.[4]
Grafiti ile farkı
[değiştir | kaynağı değiştir]Duvar resmi ve grafiti birbirinden etkilenmiş ve iç içe geçmiş sokak sanatı türleridir.[2] Benzer tekniklerle yapılırlar, hangi çalışmanın grafiti hangisinin duvar resmi olduğunu söylemek kolay değildir. Duvar resimleri mekân sahibinin izni ile yapılır ve genellikle büyük yüzeyleri kapar. Grafiti ise izinsiz yapılır. Resmin boyutu küçüldükçe izinli olarak yapılmış olma olasılığı düşüktür. Grafitilerin kimisi anonimdir, özgün değildir ve aralarında bir sanat değeri taşımayanlar da vardır. Grafitilerde sıklıkla politik mesajlar verilir. Duvar resminde ise politik mesajlar yerine evrensel mesajlar tercih edilmektedir.[2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g Gökova, Hamdi (28 Ağustos 2021). "Duvar Resmi Uygulamalarında Yüzeye Dönük Görsel Çözümler". Akademik Sanat (13): 1-13. ISSN 2458-8776.
- ^ a b c Evcil, Ayşe Nilay; Usal, Selhan Yalçın (15 Aralık 2020). "Sağır Duvarları Sanatla Kazanmak: Duvar Resimleri". Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 3 (2): 273-287. doi:10.47948/efad.766506. ISSN 2667-4424.
- ^ Rahman, Norfarain Abd (1 Ocak 2020). "Revolutions of Mural Painting". International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences. doi:10.6007/IJARBSS/V10-I10/8279.
- ^ a b c Aslan, Yılmaz; Ayçe, Mehmet Taragay (30 Eylül 2024). "Siyasi Duvar Resimlerinde Tarihsel Süreç ve Günümüz Uygulamaları". Premium e-Journal of Social Sciences (PEJOSS). 8 (46): 1111-1119. doi:10.5281/zenodo.13625724. ISSN 2687-5640.
- ^ MIGULSKI, BOGDAN (11 Eylül 2016). "Kiev: The History of its Art" (İngilizce). 9 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2025.
- ^ Tüfekçi̇oğlu, Abdülhamit; Gümüş, İlker (2016). "Geç Dönem Osmanlı Mimarisi Duvar Resimlerinde Bazı Dokuma Tasviri Örnekleri Ve Düşündürdükleri". Arış. 0 (12): 19-29. doi:10.34242/akmbaris.2019.72. ISSN 1301-255X.
