Dukas Hanedanı sayfasının kaynağını görüntüle

{{Bizans İmparatorluğu tarihi}}
'''Dukas''' veya '''Dükas Hanedanı''' ({{Dil|el|Δούκας}}, Δούκαι ''Doukai'' veya Δούκαινα ''Doukaina'', {{Dil|la|''Ducaena''}} veya ''Ducae'') [[Bizans İmparatorluğu]]'nu 1059-1081 yılları arası yönetmiş ve tarihin çeşitli dönemlerinde var olmuş bir hanedan.

Söylentiye göre Dukas sülalesi, [[Büyük Konstantin]]'in [[Konstantinopolis|Konstantinopolis'i]] [[Roma İmparatorluğu]]'nun başkenti yaptığı zaman imparatorun bir kuzeni olarak [[4. yüzyıl]]da buraya gelip yerleşmiştir. Sülalenin tarihte ilk ön plana çıkışı, general Andronikos Dukas'ın oğlu olan Konstantinos Dukas'ın 913'te imparatorluk iddia edip [[VII. Konstantinos]]'a isyan etmesi ve bu isyanın bastırılarak idam edilmesiyle olmuştur.

Dukas sülalesinin daha önceki sülaleye kadınlar dalından akraba olan bir kolu ise [[10. yüzyıl]]da Bizans İmparatorluğu'nu ele geçirmiş ve bir ''Dukas Hanedanı'' kurmuştur. Bu hanedanın ilk üyesi 1059'da Bizans İmparatorluğu tacını giyen [[X. Konstantinos]]'tur. 1067'de X. Konstantinos'un oğlu [[VII. Mihail]] tahta geçmiştir; fakat X. Konstantinos'un dul karısının evlendiği general olan ve bu nedenle Dukas hanedanı üyesi sayılmaya başlanan [[Romen Diyojen]] ile ortak yetkili imparator olarak hüküm sürmüştür. [[Romen Diyojen]]'in[[Büyük Selçuklu İmparatorluğu|Büyük Selçuklu Devleti]] sultanı Alp Arslan'a [[Malazgirt Meydan Muharebesi]]'nda ağır bir yenilgiye uğrayıp tutsak düşmesi sonucu [[Türkler]] kısa sürede Marmara ve Ege denizi kıyılarına kadar olan [[Anadolu]] topraklarını ele geçirmişlerdir. Yine 1071-1078 yılları arasında VII. Mihail'in küçük kardeşleri olan ''Andronikos'' ve ''Konstantinos'' sembolik olarak ortak imparatorluk yapmıştır. Dukasların bu imparatorluk dönemi karışıklıklar içinde geçmiştir. Ülkede birçok ayaklanmalar çıkmış, halk ağır vergilerle ezilmiştir. Bir başka general olan [[III. Nikiforos]] Botaneiates bir askerî darbe yapıp VII. Mihail'i tahtından indirmiş ve Mihail'in karısı ile evlenip Dukas sülalesine katılarak meşruiyetini iddia etmiştir. Bizans İmparatorluğu bu dönemde yıkılmak üzereyken 1081'de [[I. Aleksios]] bir darbe yaparak imparator olmuş ve böylece Dukas Hanedanı'nın Bizans İmparatorluğu üzerindeki yetkileri sona ermiştir.<ref>Niyazi Akşit-Ferruh Sanır. A'dan Z'ye Genel Bilgi Ansiklopedisi, (1981) sf.432.</ref>

İmparatorluk hanedanı olma yetkilerini kaybetmekle beraber Dukas sülalesi Bizans içinde önemini korumaya devam etmiş ve daha sonraki hanedanlara çok yakın olmuştur. 1204'te [[Dördüncü Haçlı Seferi]] sırasında Venedikli ve Latin Haçlıların Konstantinopolis'e ikinci hücümlarından kısa süre önce [[V. Aleksios|V. Aleksios Murtzuphlos]] bir darbe ile [[II. İsaakios]] ve oğlu [[IV. Aleksios]]'u tahttan indirmiş; fakat şehri Haçlı istilasından kurtaramamıştır. Sonra [[İznik İmparatorluğu|İznik İmparatoru]] olan [[III. İoannis]] bu devletin arazilerini genişletmiş ve Haçlı Latinleri Konstantinopolis'ten atacak kadar güçlendirmiştir. Bundan bir yüzyıl sonraysa Bizans imparatorları olan [[V. İoannis]] ile [[VI. İoannis]] arasında süren iç savaşta Mihail Dukas önemli rol oynamış ve onun torunu olan [[Dukas (tarihçi)|Mihail Dukas]] ise Osmanlıların İstanbul'u fethi ile Bizans İmparatorluğu'na son vermesi hakkında çok değerli bir tarih yazmıştır. Diğer taraftan diğer önemli Bizans aileleri ile evlenen Dukaslar imparatorluğun imtiyazlı taşra eyaletlerinin hükümdarlığını yapmışlardır. Bunların başında [[Epir Despotluğu]] ve [[Selanik]] hükümdarlığı yapmış olan ''İoannis Dukas'' gelir. Ayrıca Teselya'da hüküm süren bir '''Dukas''' sülalesi dalı da bulunmuştur.

== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}

{{Bizans İmparatorluğu başlıkları}}

{{Avrupa hanedanları}}

[[Kategori:Dukas Hanedanı| ]]