Dikirion ve trikirion
Dikirion (Yunanca: δικήριον veya δίκηρον) ve trikirion (τρικήριον veya τρίκηρον), Doğu Ortodoks ve Doğu Katolik Kiliseleri metropolitleri tarafından din adamlarını ve imanlıları kutsamak için kullanılan litürjik şamdanlardır. Sözcükler sırasıyla "ikili mum" ve "üçlü mum" anlamına gelir ve topluca Yunanca çoğul biçimi olan "δικηροτρίκηρα" (dikērotríkēra) olarak söylenebilir.
Şamdanlar genellikle oldukça süslüdür. Metropolit sağ elinde trikirion'u, sol elinde dikirion'u tutar ve her ikisiyle de Haç İşaretini yapar.
Hem dikirion hem de trikirionun düz tabanları vardır, böylece dik durabilirler. Bu tabanın üzerinde şamdanlarla sonlanan dikey bir gövde bulunur. Dikirionda İsa'nın ikili "physis"ini temsil eden iki mum bulunur ve trikirionda Kutsal Üçlü'nün üç kişisini temsil eden üç mum bulunur. Şamdanlar, içlerine yerleştirilen mumlar birbirini çapraz şekilde kesişecek biçimde açılı olarak yerleştirilir.[1] Bazen Rus geleneğinde mumlar şamdana dik olarak yerleştirilir, sonra yumuşatılırarak eğidirilir, sonra ayrı mumlar buluşacak ve yukarı doğru bükülerek tek bir alevle yanacak şekilde şekillendirilir. Bunun özellikle süslü bir çeşidi, mumların ikili ve üçlü spiral şeklinde birleşmesidir. Diğer geleneklerde mumlar kesişme noktasında büyük kurdelelerle birbirine bağlanır.
Bir metropolit veya patriğin kutladığı bir İlahi Litürji sırasında dikirion ve trikirion, "altar"ın sırasıyla sol ve sağ köşelerinde veya bu köşelerin yanına yerleştirilen standlarda tutulur. Metropolit bunlara ihtiyacı olduğunda, şamdanlar yardımcı diyakozlar tarafından kendisine getirilir ve onlar da onları İlahi Litürji başlangıcındaki Girişler sırasında taşıyabilirler. Bunlardan biri, metropolitin buhurdan kullandığı sırada diyakoz tarafından veya diyakozun buhurdan kullandığı sırada yardımcı diyakozlardan biri tarafından taşınabilir.
Paskalya Trikirion'u[değiştir | kaynağı değiştir]
Paskalya Trikirion (Kilise Slavcası: Троица, Troitsa), Trikirion'un yalnızca Paskalya'da kullanılan özel bir biçimidir. Trikirion'un bu Paskalya biçimi metropolitlerin yanı sıra rahipler tarafından da taşınır ve bazen içinde renkli mumlar bulunur. (örneğin kırmızı, yeşil veya altın sarısı)
Teofani[değiştir | kaynağı değiştir]
Ukraynalı Doğu Hristiyanları arasında (Rus Ortodoks, Ukrayna Ortodoks Kilisesi (Moskova Patrikhanesi) ve Ukrayna Rum Katolik Kilisesi), rahip veya metropolit Büyük Teofani Bayramı'nda (Epifani) Büyük Su Kutsaması için üç dallı büyük bir mum kullanması yaygındır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Hans-Dieter Döpmann (2003). "Hans-Christoph Schmidt-Lauber, Michael Meyer-Blanck, Karl-Heinrich Bieritz: Handbuch der Liturgik: Liturgiewissenschaft in Theologie und Praxis der Kirche". Gottesdienst im orthodoxen Kontext. Vandenhoeck & Ruprecht. s. 131. ISBN 3525572107.