Denge ağırlığı
Denge ağırlığı yahut karşıağırlık belirli bir kütlenin simetrik olmayan biçim nedeniyle genellikle tek taraflı olan kuvvet ve torklarını dengelemek işlevi gören ögedir.
Mimarlık[değiştir | kaynağı değiştir]
Mimarlıkta geniş açıklıklı kubbelerin yatay yüklerle yanlara doğru açılmasını önlemek amacıyla, kubbeyi taşıyan ayaklara üstten eklenen ek yükü yaratmaktadır. Kuleye benzer formu nedeniyle ağırlık kuleleri olarak da adlandırılan bu ögeler,Osmanlı camilerinde kubbeyle örtülü, taştan örülmüş büyük bir silindir ya da çokgen tabanlı prizma biçimindedir.
Semavi Eyice'ye göre ağırlık kuleleri Türk mimarisinde statik, estetik ve işlev yönünden üç farklı göreve sahiptir. Kulevari şekilde dışa doğru yükselmeleri estetik bir unsur olarak ele alınmıştır. Statik bakımdan büyük kubbelerde ana kemer ve kubbenin itme gücünü karşılamaktadırlar. "Mimar Sinan’ın eserlerinden İstanbul Edirnekapı’daki Mihrimah Sultan Camii’nde ağırlık kuleleri, binanın dört köşesinde aşağıdan itibaren yükselirler ve büyük kemerler hizasında birer kubbecik ile sona ererler. Böylece bunlar caminin bütün ağırlığını taşıyan dört ana direk gibi statik görevlerini dışarıdan belli ederler."[1]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Semavi Eyice, Ağırlık Kulesi, TDV İslâm Ansiklopedisi 1. cilt, sayfa 469-470 (İstanbul 1988).