Darfur Sultanlığı
 | Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda tartışma sayfasında bir yorum yapın.
|
Darfur | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1603–1874 1898–1916 | |||||||||
 Bayrak | |||||||||
 Darfur'un 1914'teki haritası. | |||||||||
| Başkent | El Faşir (1790 sonrası) | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Fur, Arapça | ||||||||
| Hükûmet | Mutlak monarşi | ||||||||
| Sultan | |||||||||
| |||||||||
| Tarihî dönem | Erken Modern Çağ | ||||||||
| |||||||||
| |||||||||
| Günümüzdeki durumu |  Sudan | ||||||||
Darfur Sultanlığı (Arapça: سلطنة دارفور, ayrıca Fur Sultanlığı) — günümüz Sudan'da sömürge öncesi bir devleti. 1603'ten 24 Ekim 1874'e kadar vardı, Sudanlı savaş ağası Rabih üz-Zübeyr tarafından fethedildi ve yine 1898'den 1916'ya ne zaman İngilizler tarafından fethedildi ve Britanya-Mısır Sudan'ına entegre edildi.
16. yüzyılın başından 1916'ya kadar var olan saltanat. Saltanat Kurdufan'ın temelinde ortaya çıktı.[1] 16. yüzyılda, saltanat Bornu İmparatorluğu'na, sonra da Sennar'a bağlıydı.
Devletin çiçeklenmesi, 18. yüzyılda, Saltanat'ın klan Keir'in temsilcisi Süleyman Solong (1596-1637) tarafından yönetildiği zaman geldi. Saltanatı boyunca, İslam devlet dini ilan edildi.[2]
Ahmed Bahr (1682-1722) politikası (Kanem-Bornu ve Bagirmi Sultanlığı'ndan göçü teşvik eden) ülkenin ekonomik refahına katkıda bulundu. Daha sonra doğuda bulunan Saltanatın sınırları Atbara Nehri'ne genişledi.Daha sonraki yöneticiler, Sennar ve Vaday ile savaşa başladı. 18. yüzyılda, Darfur yöneticileri Func'yi fethetmeye çalıştı, ancak Nil Nehri tarafından durduruldu.
Saltanat döneminde Napolyon Bonapart'ın Mısır'da kampanya yaptığı; 1799'da Abdr-el-Rahman, Fransız generali Osmanlı imparatorluğuna karşı kazandığı zafer için tebrik eden bir mektup yazdı. Bunun üzerine Bonapart, Sultan'dan on altı yaşından büyük, güçlü ve enerjik olan 2.000 siyah kölenin bir sonraki karavanını göndermesini istedi.
1874'te saltanatın Mısır tarafından ilhak edilmesi, nüfusun geniş kesimlerinde hoşnutsuzluğa neden oldu. Sadece 1879'da Sudan genel valisi Charles Gordon, ayaklanmaları bastırmayı başardı ve tarihi hanedanlığın kuralını geri getirmeyi önerdi. Ancak vaadi yerine getirilmedi ve 1881'de Slatin Bey (Rudolf Carl von Slatin) yeni genel vali olarak atandı, Muhammed Ahmed önderliğindeki Mehdi ayaklanmasını (1881-1885) bastırmak zorunda kalan.
İngiltere'nin 1898 Eylül'ünde Sudan'ın fethinden sonra Darfur Sultanlığı bağımsızlığını tekrar kazandı. Ali Dinar hükümdar olarak ilan edildi. Mehdi ayaklanması sırasında Omdurman'da hapsedildi. Sultan yıllık bir haraç ödedi. 1915 yılının Nisan ayında, Ali Dinar, Saltanatın tamamen bağımsızlığını ilan etti. Fakat, Mayıs 1916'da ordusu İngilizler tarafından yendi ve Kasım 1916'da öldürüldü. Saltanat, Britanya-Mısır Sudanına dahil edildi.[3]
Modern Sudan'ın bir parçası olarak, eski saltanat toprağı Darfur eyaletinin bir parçası oldu.
Ekonomik yapı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Darfur Sultanlığı, Vaday, Kanem-Bornu, Sennar, Mısır devletleri ile ticari ve kültürel ilişkileri sürdürmüştür.
Sultanların köle ticareti konusunda tekelleri olmuş, gelen tüccarlar üzerinden vergi toplamış ve Mısır'da satılan köleler üzerine ihracat vergileri vermiştir. Bazı yerli köleler, Kürk'ün halkının geleneksel elitleriyle çatışmaya neden olan yeni elitin bir katmanını oluşturan, Sultan'ın mahkemesinde önemli pozisyonlarda yer almayı başardı.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]Saltanatın etnik temeli Furlardı. Ayrıca,Zagava, Masalit ve Baggara Arapları'da Darfur'da yaşıyordu[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Леонид Сергеевич Васильев. История Востока. Том 1". 9 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2014.
- ^ Ogot, Bethwell A. L'Afrique du XVIe au XVIIIe siècle. UNESCO, 1999, p. 224
- ^ "Darfur Sultanate — 1596—1916". 16 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2014.
- ^ Гаагский фальстарт//Lenta.ru, 25.10.2009
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- R. S. O'Fahey: The Darfur Sultanate: A History. Columbia University Press, New York 2008 (İngilizce)
- W. G. Browne, Travels in Africa, Egypt and Syria, Londra 1799. (İngilizce)
- Al-Tunisi, Tashidh al-adhhan bisirat al-Arab wa-l Sudan, Paris 1850, Perron'un Fransızca çevirisi "Voyage au Darfour par le cheykh Mohammed Ebn Omar El-Tounsy" (1845) ve "Voyage au Ouadday" (Paris 1851)
- G. Nachtigal, Sahara und Sudan, Leipzig 1889 (Almanca)
- R. C. Von Slatin, Fire and sword in the Sudan, Londra 1896 (İngilizce)
- Naun Shukayr, Tarikh al-Sudan, Kahire, 1903 (Arapça)
- R. L. Hill, A biographical dictionary of the Anglo-Egiptian Sudan, Oxford, 1951 (İngilizce)
- P. M. Holt, The Mahdist state in the Sudan, Oxford, 1958 (İngilizce)
- A. B. Theobald, Darfur and its neighbours under Sultan Ali Dinar (İngilizce)
- Ogot, Bethwell A. L'Afrique du XVIe au XVIIIe siècle. UNESCO, 1999, p. 224. ISBN 9232017113. (İngilizce)
- Kevin Shillington: Encyclopedia of African History. New York: Fitzroy Dearborn, 2005. ISBN 1-57958-245-1. (İngilizce)
- Roland Oliver ve Anthony Atmore: Medieval Africa 1250-1800. Cambridge University Press, 2001. ISBN 0-521-79024-7. (İngilizce)
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Darfur Sultanate – 1596–1916. Global Security.org 16 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)