Bu Shang
| Bu Shang | |
|---|---|
.jpg) Bu Shang, "至聖先賢半身像", Taipei Ulusal Saray Müzesi | |
| Tam adı | 卜商, Bǔ Shāng |
| Doğumu | MÖ 507 Wei,[1] Henan[2] |
| Ölümü | MÖ 400 |
| Çağı | Antik Çin |
| Okulu | Konfüçyüsçülük[3] |
Etkilendikleri | |
Bu Shang (MÖ 507 – MÖ 400),[1] yaygın olan nezaket adıyla (zì, courtesy name) Zixia ya da “Üstad Bu”, antik Çinli bir filozoftu ve Konfüçyüs'ün en yetenekli öğrencilerinden biri[4] olarak kabul edilir. Konfüçyüs'ün öğretilerini aktarmada başlıca sorumluluğu üstlenen beş öğrenciden biriydi. Şiir Klasiği ve I Ching gibi klasiklerin aktarılmasında önemli bir rol oynadı.[1] Kendi okulunu kurarak, Wei'nin hükümdarı Marquess Wen gibi önemli devlet adamlarına eğitim verdi.[5]
Öğrencileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu Shang, erken dönem "Legalist" düşünürü Li Kui’nin öğretmeni olarak bilinir. Öğretim esasında liyakati kayırmacılığa tercih etme ilkesiyle tanınır.[6]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Konfüçyüs'ün öğrencisi olarak, Bu Shang'ın hangi devletten geldiği belirsizdir. Antik kaynaklar, memleketini Wey, Wei ya da Wen (溫) gibi farklı şekillerde belirtmektedir.[7] Ch'ien Mu da dahil olmak üzere, modern bilim insanları, genellikle Wei'den geldiği konusunda hemfikirlerdir.[8] MÖ 507 yılında doğmuş olup, Konfüçyüs’ten 44 yaş küçüktür.[8]
Bu Shang’ın en çok belirtilen özelliği kitap öğrenimine olan sevgisidir. Klasik eserlerde geniş bir birikimi olduğu bilinir. "Yakın olan şeyler üzerine düşün" (jinsi) ifadesi, onun ünlü sözlerinden biridir[1] ve bu ifade daha sonra Neo-Konfüçyüsçülüğün önemli eserlerini oluşturan kitaplarını kaleme almış Zhu Xi’nin çalışmalarında başlık olarak kullanılmıştır.[1] Bununla birlikte, öğrenmeye yönelik aşırı titizlik gösterdiği eleştirilerine maruz kalmıştır; Konfüçyüs de onun kültürel öğrenimine övgüler düzerken, erdemli davranışların öğrenmeden daha üstün olduğunu hatırlatmıştır.[1]
Sonraki Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu Shang, diğer bazı Konfüçyüs'un öğrencilerinin yaptığı gibi hocasının ölümünden sonra öğretilerini yaymaya devam etti. Wei Devleti'nde Xihe'de bir okul kurdu ve burada birçok öğrenci yetiştirdi. Bu öğrenciler arasında Marquess Wen gibi etkili kişiler de bulunuyordu. Bununla birlikte Gongyang Gao ve Guliang Chi, Bahar ve Güz Yıllıkları üzerine çalışmalarıyla tanınan öğrencilerinden bazılarıdır.[9][7]
Mirası
[değiştir | kaynağı değiştir]Tang Hanedanı döneminde İmparator Xuanzong, Bu Shang’a ölümünden sonra Wei Markisi unvanını vermiştir. Song Hanedanı sırasında ise Hedong Dükü ve Wei Dükü unvanları verilmiştir. Bu Shang’ın soyundan gelenler, Beş Klasik Doktoru unvanını taşımışlardır.[9][10]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f Taylor & Choy 2005, s. 642.
- ^ Бу Шан (Ukraynaca), 16 Ekim 2020, erişim tarihi: 9 Ekim 2024
- ^ "Bu Shang". www.wikidata.org (İngilizce). 31 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2024.
- ^ Huang 1997, s. 203.
- ^ Yang 2003, s. 72.
- ^ Peng He 2014. p.68. Chinese Lawmaking: From Non-communicative to Communicative. https://books.google.com/books?id=MXDABAAAQBAJ&pg=PA68
- ^ a b Legge 2009, s. 117.
- ^ a b Han 2010, ss. 4605–6.
- ^ a b Wu Xiaoyun. "Bu Shang" (Çince). Taipei Confucian Temple. 11 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2014.
- ^ H.S. Brunnert; V.V. Hagelstrom (15 Nisan 2013). Present Day Political Organization of China. Routledge. ss. 494-. ISBN 978-1-135-79795-9.