Beşik - Yassıtepe Höyüğü
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Beşik - Yassıtepe Höyüğü |
| il: | Çanakkale |
| İlçe: | Ezine |
| Köy: | Yeniköy |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | |
| Tescil durumu: | Tescilli[1] |
| Tescil No ve derece: | 2413 |
| Tescil tarihi: | 26.05.1995 |
| Araştırma yöntemi: | Kazı |
Beşik - Yassıtepe Höyüğü, Çanakkale İl merkezinin güneydoğusunda, Yeniköy'ün yaklaşık olarak 2 km. güneyinde yer alan bir höyüktür. Troya'dan 7 km. mesafededir. Bu konumuyla doğal olarak Troya'nın uydu yerleşimlerinden biri olarak görülmektedir.[2] Beşige Koyu kuzeyinde küçük bir burun üzerindedir.[3]
Kazılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Höyükte tarihöncesi döneme ilişkin buluntulara ilk olarak Davit French ve J. Cook tarafından rastlanmıştır. Geniş çaplı yüzey araştırmaları ise Almanya'nın Tübingen Üniversitesi'nden[4] Prof. Dr. Manfred Korfmann başkanlığındaki bir ekip tarafından 1981 yılında yapılmıştır. Aynı ekip 1982-86 yılları arasında höyükte kazılar yapmıştır. Ekibin Troya kazılarına başlaması nedeniyle höyükteki kazı çalışmalarına son verilmiştir.[3]
Tabakalanma[değiştir | kaynağı değiştir]
Höyükteki kazılarda ana toprağa kadar inilmiş, kültür toprağının 4-5 metre kalınlıkta olduğu saptanmıştır. Bunun 3 metresi Erken Tunç Çağı'nı kapsamaktadır. Tabakalanma ise en üstte Bizans, onun altında iki tabaka halinde Helenistik Dönem, bir altta Troya VI. – VII. tabakalar ve en atta Erken Tunç Çağı I. evreye tarihlenen Troya I tabakası bulunmaktadır. Troya I tabakasında 7 yapı katı ortaya çıkarılmıştır.[3]
Buluntular[değiştir | kaynağı değiştir]
Troya I döneminde yapılar megaron tipinde olup çoğunlukla 14 x 5-6 metre boyutlarındadır. En alttaki yapı katında duvarlar dal örgü tekniğiyle yapılmıştır. Daha yukarıda 4-6 yapı katlarında taş temeller vardır. Sadece bir binanın ortasında yuvarlak bir ocak bulunmaktadır.[3]
Merkezi bir yapı olduğu düşünülen bir yapıda kuş başlı bakır bir iğne, kültür tarihi açısından en önemli buluntulardan biri olarak görülmektedir. Bu iğnenin benzeri, Lesbos Adası'ndaki Thermi antik kazılarında bulunan iki iğnedir.[5]
Birkaç yerdeki buluntular höyükte kısa süreli bir Geç Troya VI yerleşmesi olduğunu göstermektedir. Bu safhaya ait buluntuların yanında Geç Hellas IIIB ve Geç Hellas IIIC Miken buluntuları da ele geçmiştir. Geçiş devresi olarak değerlendirilen bu safha kazı başkanı tarafından MÖ 1.190 – 1.180 yıllarına tarihlendirilmektedir.[6]
Yontma taş aletlerde çakmak taşı, obsidiyene göre daha çok kullanılmıştır. Obsidiyen aletlerin incelenmesi, hammadde kaynağının Melos Adası olduğunu göstermektedir.[3]
Helenistik Dönem'e tarihlenen en az iki safhalı yerleşmede bir ziyafet sofrasına yetecek miktarda çanak çömlek ele geçmiştir. Pişmiş topraktan bir maske gibi ilginç bir örneği de içeren bu toplu buluntu, Anadolu'da pek az Erken Helenistik Dönem yerleşiminde ele geçmektedir. Buluntular, MÖ 3. yüzyılın ilk yarısına tarihlenmektedir.[7]
İki safhalı Bizans Dönemi yerleşimi erken safhası MS 12. yüzyıl sonlarına tarihlenmektedir. Anıtsal taş temeller 1 metre genişlikte ve 80 cm. derinlikte olup çevresi tahkimli bir depo binasına aittir. Bir üstteki safha MS 13. yüzyılın ilk yarısına tarihlendirilmiş olup bir yangın geçirmiştir.[8]
Troya I tabakalarında bulunan hayvan kalıntıları, kara av hayvanlarının az olduğunu, bunların içinde en çok alageyik avlandığını göstermektedir. Ancak Beşige Koyu'nun balık avcılığı yönünden oldukça elverişli bir durumda olduğu, çok iri ton balığı kalıntılarından anlaşılmaktadır.[9]
Değerlendirme[değiştir | kaynağı değiştir]
Troya I'le çağdaş olan tabakalarla ilgili radyokarbon tarihleme yöntemi sonuçları MÖ 2.900 – 2.700 tarihlerinin vermektedir. M. Korfmann'ın bir yayınında düzeltilmiş tarih MÖ 3.100 – 2.900 olarak önerilmektedir.[3] Diğer yandan kazı başkanı M. Korfmann, 7. Kazı Sonuçları Toplantısı için hazırladığı bildiride Troya I tabakası yerleşiminin MÖ 4. binyıl sonunda başladığını kaydetmektedir.[10]
Beşik – Yassıtepe Höyüğü kazıları, Avrupa – Asya geçişinde yer alan bu kültür hakkında güvenilir sonuçlar çıkarmak için çok geniş buluntular sağlamıştır. Örneğin Demircihöyük Kültürü bölgesinden ithal buluntular, hem Demircihöyük, hem de Bulgaristan'daki Ezero'ya kadar uzanan bir köprü kurmaya olanak vermektedir.[11]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ TAY – Yerleşme Ayrıntıları
- ^ Yenibademli Höyük: Kuzeydoğu Ege Denizi'nde Bir Erken Tunç Çağı Yerleşmesi 11 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 19/1, Sh.: 32
- ^ a b c d e f "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2012.
- ^ 6. Kazı Sonuçları Toplantısı, (1984) Sh.: 107
- ^ 6. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 108-109
- ^ 6. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 109-110
- ^ 6. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 110
- ^ 6. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 110-111
- ^ 7. Kazı Sonuçları Toplantısı, (1985) Sh.: 230
- ^ 7. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 264
- ^ 7. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 231