Bell AH-1 Cobra sayfasının kaynağını görüntüle

{{kaynaksız|tarih=Temmuz 2020}}
{{Diğer anlamı2|Kobra}}
{{Uçak bilgi kutusu
|adı = AH-1 HueyCobra/Cobra
|resim = Ah-1cobra_1.jpg
|başlık = 
|türü = Saldırı helikopteri
|ulusal köken = {{bayrakülke|ABD}}
|üretici = [[Bell Helicopter]]
|tasarımcı = 
|ilk uçuş = 7 Eylül 1965
|hizmete giriş = 1967
|hizmetten çıkış = 
|durumu = Etkin
|ana kullanıcı = [[ABD Hava Kuvvetleri]]
|diğer kullanıcılar =  [[Türk Hava Kuvvetleri]]<br>[[Japonya Öz Savunma Kuvvetleri]]<br>[[Ürdün Hava Kuvvetleri]]<br>[[İsrail Hava Kuvvetleri]]
|üretim aralığı = 1967-
|üretim sayısı = 1,116
|program maliyeti = 
|birim maliyeti = US$11.3 milyon (1995) (AH-1 HueyCobra)
|gelişimi = [[Bell UH-1 Iroquois]]
|değişimleri = [[Bell AH-1 Süper Kobra|Bell AH-1 SeaCobra/SuperCobra]] <br/>[[Bell 309|Bell 309 KingCobra]]
}}

'''AH-1 Kobra''', [[Bell Helicopter]] firması tarafından üretilen tek ve çift motorlu taarruz [[helikopter]]i. Türünün öncülerindendir ve modelleri bugün dünyanın birçok ordusu tarafından hâlâ kullanılmaktadır. Yüksek performans ve ateş gücünü küçük bir gövdeye sığdırmış nadir savaş helikopterlerindendir.

AH-1 helikopterleri Amerikan ordusunun taarruz helikopter filosunun bel kemiğini oluşturmaktaydı fakat Ordu yeni alınan AH-64 Apachelerle değiştirilmiştir. Buna rağmen AH-1 helikopteri [[Güney Kore]], [[İsrail]], [[İran]], [[Japonya]], [[Pakistan]], [[Tayvan]] ve [[Türkiye]] başta olmak üzere diğer uluslar ve ordular tarafından kullanılmaya devam edilmektedir. Ayrıca çift motorlu verisiyonları Amerikan deniz piyadeleri kolordusunda ana taarruz helikopteri olarak kullanılmaya devam etmektedir. Bazı ihtiyaç fazlası AH-1 helikopterleri de yangın söndürme helikopterlerine dönüştürülmüştür.

== Gelişim Süreci ==
[[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]], [[Vietnam Savaşı]]'nı kazanmanın yolunun helikopterlerden geçtiğini düşünerek ulaştırma maksatlı modeller üretmeye karar verdi. Bu amaçla, sivil benzerleri göz önüne alınarak bazı ulaştırma helikopterleri üretildi. Ancak bu ilk örnekler, kapıya monte edilen makineli tüfekler tarafından sağlanan savunma dışında düşman etkilerine karşı oldukça savunmasızdılar. Acil bir durum olduğunda [[Jet uçakları]] helikopterlerin yardımına gidebiliyordu fakat çoğu zaman bu yeterli değildi. Ayrıca jet motorlu uçakların stol süratleri nedeniyle helikopterler gibi yavaş uçan araçlarla birlikte hareket ederek onlara refakat etmesi çok zordu.

Bell firması 1950'den beri helikopter üretiyordu, ürettikleri [[UH-1]] ABD Ordusu'nda geniş çaplı olarak kullanılıyordu. Tasarlanan yeni savaş helikopteri ise küçük, hafif, yüksek performanslı ve ince gövdeli olmalıydı. Gövdenin ince tutulması helikopterin isabet alma ihtimalini azaltacaktı.

Vietnam Savaşı'nın uzamasıyla birlikte daha çok helikoptere ihtiyaç duyulmaya başlandı. Bu savaşta kullanılması düşünülen [[Lockheed Martin|Lockheed]] firmasının [[Ah-56 Cheyene]] helikopterinin eksikleri vardı ve çok hantaldı. Bunun üzerine AH-1'lerin kullanılmasına karar verildi. Kısa süre sonra AH-1'ler vazgeçilmez olduklarını kanıtladılar. O zamanki AH-1'lerin ateş gücü; burun altındaki 20&nbsp;mm.'lik üç namlulu otomatik top, [[TOW]] Anti-tank füzeleri ve [[Hydra(roket)|Hydra]] roketlerinden oluşuyordu.

[[AH-64 Apache]]'lerin gelmesiyle geçmişte ABD ordusu filosunun belkemiğini oluşturan AH-1'lerin neredeyse tamamını Apache'lerle değiştirmiştir. Şu anda sadece [[Amerikan Deniz Piyade Kolordusu]] [[Amerikan Hava Süvari Taburu]] AH-1 kullanmaktadır. Diğer AH-1 ve UH-1'ler [[Amerikan Ulusal Muhafızları|Ulusal Muhafız]]'lara tahsis edilmiştir. AH-1'lerin tasfiye edilmesi askerler tarafından pek iyi karşılanmamıştır. Daha geniş elektronik donanıma sahip olsa da AH-64, AH-1'lerin hızına ve manevra kabiliyetine sahip değildi. Bu yüzden [[Amerikan Deniz Piyadeleri]] '''AH-1W Super Cobra''' helikopterlerini kullanmaktadır ve daha üst bir modeli olan AH-1Z Viper cobra da geliştirilmektedir.

Super Cobra, normal AH-1'den daha kuvvetli motora ve daha yeni elektronik ekipmana sahiptir. Ayrıca Super Cobra'lara [[AIM-9 Sidewinder]] (''Saydvindır'') havadan havaya füzeleri ve [[HELLFIRE]](''Helfayr'') füzeleri monte edilebilir.

== Kullanıldığı Muharebeler ==
ABD Ordusu tarafından 1968'de [[Vietnam Savaşı]]'ndaki [[Tet saldırı]]sında kullanılan AH-1 Kobra, 1983 yılındaki [[Grenada]] işgali sırasında da Deniz Piyadeleri'ni desteklemekle görevlendirildiler.

[[İran-Irak Savaşı]]'nda Irak ordusuna ait 6 adet [[Mi-24]] İran '''AH-1J''''ler tarafından düşürüldü.

[[Çöl Fırtınası Operasyonu]]'nda Amerikan Deniz Piyade Kolordusuna ait 78 adet AH-1 Cobra ve Sea Cobra 1.273 sorti yapmış ve hiç kayıp vermemiştir.

[[İsrail]] geçmişte bu helikopterleri [[Suriye]]'ye ait tankları yok etmekte de kullanmıştır. Bunların arasında modern [[T-72]] Sovyet tankları da vardır.

Türkiye uzunca bir süredir AH-1'leri [[PKK]]'ya karşı düzenlenen operasyonlarda kullanmaktadır.

== Kullanan Ülkeler ==
[[Dosya:Cobra chin turret.jpg|upright=1.14|küçükresim|sağ|20mm'lik otomatik top]]
[[Dosya:Cobra Front 2.jpg|upright=1.14|küçükresim|sağ|AH-1'in ön taraftan görünüşü (ince gövdeye dikkat)]]
* {{ABD}}
** ''[[Amerikan Ordusu]]''
** ''[[Amerikan Deniz Piyadeleri]]''
*** AH-1W (yaklaşık 269 adet)
** ''[[Amerikan Deniz Kuvvetleri]]''
*** AH-1W (7 adet)
* {{BHR}}
** AH-1E (12 adet)
** TAH-1P eğitim (6 adet)
* {{KOR}}
** AH-1S (42 adet)
** AH-1F (20 adet)
* {{Bayrakülke|nation=İran}}
** AH-1J (70 adet)
* {{ISR}}
** AH-1S "Zefa" צפע (yaklaşık 50 adet)
* {{JPN}}
** AH-1S ([[Fuji Heavy Industries, Ltd.|Fuji Heavy Industries]] tarafından üretilmiş 89 adet)
* {{PAK}}
** AH-1S (20 adet)
** AH-1F (20 adet + 20 adet sipariş verildi)
* {{THA}}
** AH-1F (3 adet)
* {{Bayraksimge|Çin Cumhuriyeti}}
** AH-1W (63 adet)
* {{TUR}}
** AH-1W (10 adet)
** AH-1P/S (27 adet)¹
* {{JOR}}
** AH-1F (33 adet)

[[Türk Silahlı Kuvvetleri]] tarafından, [[PKK]] ile mücadelede ihtiyaç duyulması dolayısıyla alınmaya başlanmıştır. Şu anda Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde 35¹ adet AH-1 Kobra helikopteri vardır. [[TUSAŞ T-129 Atak|T-129]] Atak Helikopterleriyle değiştirilmektedir{{Kaynak belirt}}.

<small>''¹Resmi değildir''</small>

== AH-1 Modelleri ==
''(kronolojik olarak sıralanmıştır)''

* '''AH-1G''' - ABD için üretilen ilk model, 1966
* '''AH-1Q''' - tamamen yeni silah ve hedefleme sistemleri, bütün ekipmanların motorun altına alındı
* '''AH-1S''' - Amerikan ordusunu modernleştirme projesi gereği TOW roketlerinin silah ateşleme sistemleri yenilenmiştir, 1980
* '''AH-1P''' - denemeler için yeni GFK rotorları takıldı, [[kokpit]] ve gece görüş ekipmanları yenilendi
* '''AH-1E''' - denemeler için ana silah teknolojisi yenilendi
* '''AH-1F''' - Standart Cobra olarak bilinen model, hedefleme sisitemi ve [[radar]] uyarı sistemi yenilendi.
* '''AH-1J Sea Cobra''' - Amerikan Deniz Piyadeleri ilk model, 2 türbinlidir
* '''AH-1T Sea Cobra''' - performans artırıldı
* '''AH-1W Super Cobra''' - çoğu parça tamamen değiştirildi, performans artırıldı, yeni silah ve elektronik uçuş sistemleri takıldı
* '''AH-1Z Viper''' - 4 palli rotora geçildi, gece görüş sistemi geliştirildi ve [[Lockheed Martin]] üretimi hedefleme sistemi takıldı
* '''[[Bell 309 King Cobra]]'''

== Teknik Veriler ==

=== AH-1G ===

{|class="wikitable"
|-
!colspan="2"|Fiziksel Özellikler
|-
| Ağırlık || yüksüz → 2.993&nbsp;kg (6.6600&nbsp;lb), yüklü → ? kg 
|-
| Uzunluk || 16,2 m (44&nbsp;ft, 7 in)
|-
| Genişlik || rotorla → 13,41 m, rotorsuz → ?
|-
| Yükseklik ||	4,1 m (13&nbsp;ft 5 inç)
|-
| Mürettebat || 2; pilot, silahçı (aynı zamanda yardımcı pilot)
|-
!colspan="82"|Performans
|-
| Motor ||1× [[Lycoming]] T53-L-703 turboşaft motoru, 1.100 SBG (820&nbsp;kW)
|-
| Hız || 227&nbsp;km/s, 171 mil/s
|-
| En Yüksek Kalkış Ağırlığı || 4.535&nbsp;kg (10.000&nbsp;lb)
|-
| Menzil || 574&nbsp;km, 357 mil 
|-
| Hizmet Tavanı || 3.720 m, 12.200&nbsp;ft
|-
| Güç/Ağırlık Oranı || ?
|-
!colspan="2"|Ateş Gücü
|-
| Birincil Silah || [[M197]] 20&nbsp;mm'lik otomatik top
|-
| Güdümlü Füzeler || TOW 
|-
| Roketler || 2.75 inch roket
|-
!colspan="2"|Ek Donanımlar
|-
| Elektronik Donanımlar || ?
|-
|}

----

=== AH-1S ===
[[Dosya:Bell AH-1F SuperCobra 3-view line drawing.png|upright=1.14|küçükresim|sağ|'''AH-1F''' modelinin çizimi]]
{|class="wikitable"
|-
!colspan="2"|Fiziksel Özellikler
|-
| Ağırlık || yüksüz → 2.993&nbsp;kg (6.6600&nbsp;lb), yüklü → ? kg 
|-
| Uzunluk || 13,6 m (44&nbsp;ft, 7 in)
|-
| Genişlik || rotorla → 13,41 m, rotorsuz → ?
|-
| Yükseklik ||	4,1 m (13&nbsp;ft 5 inç)
|-
| Mürettebat || 2; pilot, silahçı (aynı zamanda yardımcı pilot)
|-
!colspan="82"|Performans
|-
| Motor ||1× [[Lycoming]] T53-L-703 turboşaft motoru, 1.800 SBG (1.300&nbsp;kW)
|-
| Hız || 195&nbsp;km/s, 120 mil/s
|-
| En Yüksek Kalkış Ağırlığı || 4.535&nbsp;kg (10.000&nbsp;lb)
|-
| Menzil || 510&nbsp;km, 315 mil 
|-
| Hizmet Tavanı || 3.720 m, 12.200&nbsp;ft
|-
| Güç/Ağırlık Oranı || ?
|-
!colspan="2"|Ateş Gücü
|-
| Birincil Silah || [[M197]] 20&nbsp;mm'lik otomatik top
|-
| Güdümlü Füzeler || [[BGM-71 TOW]]
|-
| Roketler || 20&nbsp;mm Hydra Yüksek patlayıcı başlıklı roket
|-
!colspan="2"|Ek Donanımlar
|-
| Elektronik Donanımlar || ?
|-
|}

----

=== AH-1W ===
[[Dosya:AH-1 Cobra.jpg|küçükresim|upright=1.14|sağ|'''AH-1W Super Cobra''']]
{|class="wikitable"
|-
!colspan="2"|Fiziksel Özellikler
|-
| Ağırlık || yüksüz → 4.670&nbsp;kg (? lb), yüklü → 6,690&nbsp;kg 
|-
| Uzunluk || 16,26 m (? ft)
|-
| Genişlik || kanatlarla → 13,41 m, kanatsız → ?
|-
| Yükseklik ||	4,17 m (? ft)
|-
| Mürettebat || 2; pilot, silahçı (aynı zamanda yardımcı pilot)
|-
|-
!colspan="2"|Performans
|-
| Motor ||2× [[General Electric]] 2 × 1.690 [[Beygir gücü|BG]] T-700-GE-401 türbinli motor 
|-
| Hız || 281&nbsp;km/s, ? mil/s
|-
| En Yüksek Kalkış Ağırlığı || 4.535&nbsp;kg (10.000&nbsp;lb)
|-
| Menzil || 590&nbsp;km, ? mil 
|-
| Hizmet Tavanı || 5,480 m, 17.970&nbsp;ft
|-
| Güç/Ağırlık Oranı || 980&nbsp;kg
|-
|-
!colspan="2"|Ateş Gücü
|-
| Birincil Silah || [[M197]] 20&nbsp;mm'lik otomatik top
|-
| Güdümlü Füzeler || [[TOW]], [[AIM-9]]
|-
| Roketler || 12
|-
|-
!colspan="2"|Ek Donanımlar
|-
| Elektronik Donanımlar ||AHB Bigisayar donanımı
|-
|}

== Ayrıca bakınız ==
* [[T-129]]
* [[AH-64D Apache Longbow]]
* [[Mi-28]]
* [[Mi-24]]
* [[Kamov Ka-50]]
* [[AH-2 Kızıl Şahin]]
* [[Eurocopter Tiger]]

{{Commons-ufak|AH-1 Cobra}}

== Kaynakça ==
{{kaynakça}}

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Bell helikopterleri|AH-1 Cobra]]
[[Kategori:Askerî helikopterler]]