Beş neden
Beş neden, belirli bir sorunun altında yatan neden-sonuç ilişkilerini araştırmak için kullanılan yinelemeli bir sorgulama tekniğidir.[1] Tekniğin temel amacı, beş defa "neden?" sorusunu tekrarlayarak bir kusurun veya sorunun temel nedenini belirlemektir. Beşinci neden sorusunun cevabı sorunun temel nedenini ortaya çıkarmalıdır.[2]
Teknik, Toyota Motor Corporation'dan Taiichi Ohno tarafından tanımlandı. Toyota'daki ve başka yerlerdeki diğerleri, beş neden tekniğini çok basit olduğu ve temel neden analizi aracı olarak yapay olarak sığ bir derinliğe sahip olduğu için eleştirdiler.
Örnek[değiştir | kaynağı değiştir]
Soruna bir örnek: araç çalışmıyor.
- Neden? – Aküsü bitmiş.
- Neden? – Alternatör çalışmıyor.
- Neden? – Alternatör kayışı kopmuş.
- Neden? – Alternatör kayışı kullanım ömrünün çok ötesindeydi ve değiştirilmedi.
- Neden? – Aracın bakımı önerilen servis planına göre yapılmadı. (bir temel neden)
Bu örnek için sorgulama altıncı, yedinci veya daha yüksek bir düzeye çıkarılabilir, ancak neden sorusunun beş kez tekrarlanması genellikle temel nedene ulaşmak için yeterlidir.[3]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Olivier D., Serrat (Şubat 2009). The Five Whys Technique. Asya Kalkınma Bankası. 30 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2024.
- ^ Ohno, Taiichi (1988). Toyota production system: beyond large-scale production. Portland, OR: Productivity Press. ISBN 0-915299-14-3.
- ^ Serrat, Olivier (2017). "The Five Whys Technique". Knowledge Solutions. ss. 307-310. doi:10.1007/978-981-10-0983-9_32. ISBN 978-981-10-0982-2.