Balkan Savaşları sayfasının kaynağını görüntüle

{{Savaş bilgi kutusu
| çatışma           =         Balkan Savaşları
| parçası           = 
| resim             = Balkan Wars Boundaries.jpg
| resim_boyutu      = 300px
| başlık            = [[I. Balkan Savaşı|I.]] ile [[II. Balkan Savaşı]] sonrası sınırlar (1912-1913)
| tarih             = 8 Ekim 1912 - 10 Ağustos 1913<br>({{Yıl, ay, hafta ve güne göre zaman |ay1=10|gün1=08|yıl1=1912|ay2=08|gün2=10|yıl2=1913}})
| yer               = [[Balkan Yarımadası]]
| bölge             = 
| sebep             = 
| sonuç             = '''[[Birinci Balkan Savaşı]]''': [[Balkan Birliği]] kazandı ve [[Osmanlı İmparatorluğu]] yenildi, [[Londra Antlaşması (1913)|Londra Antlaşması]] imzalandı. <hr > '''[[İkinci Balkan Savaşı]]''': [[Bulgaristan Krallığı|Bulgaristan]] yenildi, [[Bükreş Antlaşması (1913)|Bükreş Antlaşması]] (1913) imzalandı.
| coğrafi_değişiklikler = 
| savaşan1          = {{Daha küçük|'''[[Birinci Balkan Savaşı]]'''<br />{{Bayrakülke|Osmanlı İmparatorluğu}} }}
<hr />
{{Daha küçük|'''[[İkinci Balkan Savaşı]]'''<br />{{Bayrakülke|Bulgaristan Krallığı}} }}
| savaşan2          = {{Daha küçük|'''[[Birinci Balkan Savaşı]]'''<br />{{Bayrakülke|Sırbistan Krallığı}}<br />{{Bayrakülke|Karadağ Krallığı}}<br />{{Bayrakülke|Yunanistan Krallığı}}<br />{{Bayrakülke|Bulgaristan Krallığı}} }}
<hr />
{{Daha küçük|'''[[İkinci Balkan Savaşı]]'''<br /> {{Bayrakülke|Sırbistan Krallığı}}<br />{{Bayrakülke|Karadağ Krallığı}}<br />{{Bayrakülke|Yunanistan Krallığı}}<br />{{Bayrakülke|Romanya Krallığı}}<br />{{Bayrakülke|Osmanlı İmparatorluğu}} }}
| komutan1          = {{Daha küçük|{{bayraksimge|Osmanlı İmparatorluğu}} [[Kâmil Paşa]]<br />{{bayraksimge|Osmanlı İmparatorluğu}} [[Nâzım Paşa]]<br />{{bayraksimge|Osmanlı İmparatorluğu}} [[Zeki Kolaç|Zeki Paşa]]<br />{{bayraksimge|Osmanlı İmparatorluğu}} [[Kölemen Abdullah Paşa|Abdullah Paşa]]<br />{{bayraksimge|Osmanlı İmparatorluğu}} [[Ali Rıza Paşa (sadrazam)|Ali Rıza Paşa]]<br />{{bayraksimge|Osmanlı İmparatorluğu}} [[Mahmut Muhtar Katırcıoğlu|Mahmud Muhtar Paşa]] {{Çatışmada yaralı}}<br />{{bayraksimge|Osmanlı İmparatorluğu}} [[Hasan Rıza Paşa (1871-1913)|Hasan Rıza Paşa]]{{Çatışmada ölüm}}<br />{{bayraksimge|Osmanlı İmparatorluğu}} [[Mehmet Esat Bülkat|Esad Paşa]]{{Teslim oldu}}<br />{{bayraksimge|Osmanlı İmparatorluğu}} [[Mehmed Şükrü Paşa]]{{Teslim oldu}}<br />{{bayraksimge|Osmanlı İmparatorluğu}} [[Hasan Tahsin Paşa]]{{Teslim oldu}}<br />{{bayraksimge|Osmanlı İmparatorluğu}} [[Mehmet Yaver Paşa]]{{Teslim oldu}}<br />{{bayraksimge|Osmanlı İmparatorluğu}} [[Mehmet Kürşat Yazıcıoğlu|Kolağası Mehmet Kürşat]] }}
<hr />
{{Daha küçük|{{bayraksimge|Bulgaristan Krallığı}} [[I. Ferdinand (Bulgaristan)|I. Ferdinand]]<br/>{{bayraksimge|Bulgaristan Krallığı}} [[Mihail Savov]]<br/>{{bayraksimge|Bulgaristan Krallığı}} [[Vasil Kutinçev]]<br/>{{bayraksimge|Bulgaristan Krallığı}} [[Nikola Ivanov]]<br/>{{bayraksimge|Bulgaristan Krallığı}} [[Radko Dimitriyev]]<br/>{{bayraksimge|Bulgaristan Krallığı}} [[Stiliyan Kovaçev]]<br/>{{bayraksimge|Bulgaristan Krallığı}} [[Stefan Toşev]]}}
| komutan2          = {{Daha küçük|{{bayraksimge|Bulgaristan Krallığı}} [[I. Ferdinand (Bulgaristan)|I. Ferdinand]]<br/>{{bayraksimge|Bulgaristan Krallığı}} [[Mihail Savov]]<br />{{bayraksimge|Bulgaristan Krallığı}} [[Ivan Fiçev]]<br />{{bayraksimge|Bulgaristan Krallığı}} [[Vasil Kutinçev]]<br />{{bayraksimge|Bulgaristan Krallığı}} [[Nikola Ivanov]]<br />{{bayraksimge|Bulgaristan Krallığı}} [[Radko Dimitriyev]]<br />{{bayraksimge|Yunanistan Krallığı}} [[I. Konstantin (Yunanistan)|Prens Konstantin]]<br />{{bayraksimge|Yunanistan Krallığı}} [[Panayotis Danglis]]<br />{{bayraksimge|Yunanistan Krallığı}} [[Pavlos Kunturiotis]]<br />{{bayraksimge|Sırbistan Krallığı}} [[Radomir Putnik]]<br />{{bayraksimge|Sırbistan Krallığı}} [[Petar Bojović]]<br />{{bayraksimge|Sırbistan Krallığı}} [[Stepa Stepanović]]<br>{{bayraksimge|Sırbistan Krallığı}} [[Živojin Mišić]]<br />{{bayraksimge|Karadağ Krallığı}} [[I. Nikola]]<br />{{bayraksimge|Karadağ Krallığı}} [[Danilo (Karadağ Prensi)|Prens Danilo Petrović]]<br />{{bayraksimge|Karadağ Krallığı}} [[Mitar Martinović]]<br />{{bayraksimge|Karadağ Krallığı}} [[Janko Vukotić]]}}
<hr />
{{Daha küçük|{{bayraksimge|Yunanistan Krallığı}} [[I. Konstantin (Yunanistan)|Prens Konstantin]]<br />{{bayraksimge|Yunanistan Krallığı}} [[Panayotis Danglis]]<br />{{bayraksimge|Yunanistan Krallığı}} [[Pavlos Kunturiotis]] <br>{{bayraksimge|Sırbistan Krallığı}} [[Radomir Putnik]]<br />{{bayraksimge|Sırbistan Krallığı}} [[Petar Bojović]]<br />{{bayraksimge|Sırbistan Krallığı}} [[Stepa Stepanović]]<br />{{bayraksimge|Sırbistan Krallığı}} [[Živojin Mišić]]<br />{{bayraksimge|Karadağ Krallığı}} [[I. Nikola]]<br />{{bayraksimge|Karadağ Krallığı}} [[Danilo (Karadağ Prensi)|Prens Danilo Petrović]]<br />{{bayraksimge|Karadağ Krallığı}} [[Mitar Martinović]]<br />{{bayraksimge|Karadağ Krallığı}} [[Janko Vukotić]]<br/>{{bayraksimge|Romanya Krallığı}} [[I. Carol]]<br/>{{bayraksimge|Romanya Krallığı}} [[I. Ferdinand (Romanya kralı)|I. Ferdinand]]<br/>{{bayraksimge|Romanya Krallığı}} [[Alexandru Averescu]]<br />{{bayraksimge|Osmanlı İmparatorluğu}} [[V. Mehmed]]<br />{{bayraksimge|Osmanlı İmparatorluğu}} [[Ahmed İzzet Paşa]]<br />{{bayraksimge|Osmanlı İmparatorluğu}} [[Enver Paşa]] }}
| komutan3          = 
| güç1              = 
| güç2              = 
| güç3              = 
| kayıp1            = 
| kayıp2            = 
| kayıp3            = 
| notlar            = 
}}
'''Balkan Savaşları''', [[Osmanlı İmparatorluğu]]'nun [[Balkanlar]]daki 8 Ekim 1912 - 10 Ağustos 1913 arasında dört devlete karşı yaptığı savaşlardır. Çatışmaların temel nedeni [[Bulgaristan Krallığı]] ile [[Sırbistan Krallığı]]'nın [[Balkanlar]]da hızlanan yayılma faaliyetleridir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://ttk.gov.tr/balkan-harbi/|başlık=Balkan Harbi|arşivtarihi=8 Ekim 2024|arşivurl=https://web.archive.org/web/20241008090721/https://ttk.gov.tr/balkan-harbi/|çalışma=İsmet GÖRGÜLÜ|yayıncı=TÜRK TARİH KURUMU}}</ref>

== Arka plan ==
1878 tarihli [[Berlin Antlaşması (1878)|Berlin Antlaşması]]'nda umduğunu bulamayan Bulgaristan, 1908 yılında bağımsızlığını kazandıktan sonra [[Balkanlar]]da etkin bir politika izlemeye başlamıştı. [[Avusturya-Macaristan İmparatorluğu]]'nun yine 1908 yılında [[Bosna-Hersek]]'i ilhak etmesi ise [[Sırbistan Krallığı]]'nı aynı yönde bir politika izlemeye itti.

1912 yılında [[Rus İmparatorluğu]] bu iki devletin çıkarlarının çatışmaması için [[Bulgaristan Krallığı|Bulgaristan]] ve [[Sırbistan Krallığı|Sırbistan]] arasında ara buluculuk ve düzenleyicilik yapmaya başladı. Osmanlı İmparatorluğu'na karşı yapılan ittifaka [[Yunanistan Krallığı]] ve [[Karadağ Krallığı]] da katıldı.

[[Rus İmparatorluğu]]'nun Balkan devletleriyle antlaşması: [[Osmanlı İmparatorluğu]]'nun Balkanlardaki varlığına son vermek isteyen Yunanistan Krallığı, Bulgaristan Krallığı, Sırbistan Krallığı ve Karadağ Krallığı; [[Rus İmparatorluğu]] aracılığıyla aralarında anlaşarak Türkleri, Balkanlardan atmak istediler. [[Trablusgarp Savaşı]] da onları cesaretlendirdi.

== I. Balkan Savaşı ==
{{Ana|I. Balkan Savaşı}}
8 Ekim 1912 - 30 Mayıs 1913 tarihleri arasında Bulgaristan Krallığı, Sırbistan Krallığı, Yunanistan Krallığı ve Karadağ Krallığı'ndan oluşan [[Balkan Birliği]], Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkanlardaki topraklarının çoğunu ele geçirdi. Arnavutluk da bağımsızlığını kazandı.

[[Dosya:Turkish volunteers join the army in the Balkan Wars, 1912.jpg|küçükresim|upright=1.14|Yola çıkan Türk gönüllü savaşçılar (1912, İstanbul)|sol]]
[[Dosya:Bulgarian army adrinople.jpg|küçükresim|upright=1.14|Bulgar askerleri [[Edirne]] saldırısı öncesinde|sol]]
[[Dosya:Muhajir.jpg|küçükresim|upright=1.14|[[Birinci Balkan Savaşı]] sırasında [[Balkanlar]]dan göç eden Türk muhacirler ([[İstanbul]], 1912)]]
=== Osmanlı'nın savaşı kaybetme nedenleri ===
* [[Trablusgarp Savaşı]]'nın çıkması (1911),
* Balkanlarda bir karışıklığın meydana gelmeyeceği fikriyle bölgeden, 200 taburluk (75.000 askerlik) bir kuvvetin terhis ettirilmesi,
* Ordunun [[teçhizat]]ının düşman güçlerden çok daha üstün olmasına rağmen birliklerin sabotaj ve baskınlara açık ileri mevkilerde mevzilendirilmesi,
* Sırbistan'ın, Almanya'dan satın aldığı ağır silahların [[Selanik]] Limanı üzerinden geçirilmesine şaşırtıcı bir biçimde izin verilmiş olması ve dolayısıyla Balkan Devletleri'nin silahlanması hususunda kayıtsız kalınması,
* Askerlikle politikanın, birbiri içine dahil edilmesi neticesinde [[İttihat ve Terakki Fırkası]] ile [[Hürriyet ve İtilaf Fırkası]] mensubu [[subay]] ve [[general]]lerin, sırf siyasi görüş farklılıkları sebebiyle birbirine yardımdan yüz çevirmesi.

Çok kısa zaman zarfında:
* Osmanlı İmparatorluğu yüz binlerce asker ve yılların çabasıyla elde edilmiş binlerce top ile silah stoklarını kaybetti.
* Savaş, çok sayıda [[Türkler|Türk]], [[Pomak]], [[Arnavutlar|Arnavut]] ve diğer Müslümanların birçoğunun katline ve mecburen göçüne yol açtı. Balkanlar'daki nüfus dağılımı büyük ölçüde değişti.
* Ordu tecrübesiz ve mesuliyet duygusundan uzak subaylarca idare edildiğinden Doğu ve Batı cephesi olarak iki tertipte savaşan Osmanlı Ordusu'nun ilk önce doğu kısmı Bulgarlar tarafından mağlup edilmiştir. Daha sonra Batı cephesiyle irtibatı kesilen Osmanlı Ordusu, Sırp ve Yunanlarla savaşan birliklerini de kaybetmiştir.
* Arnavutların çoğu Osmanlı tarafında savaşırken, 1910'daki olaylar ve 1911'deki ayaklanma nedeniyle Arnavutların bir kısmı Osmanlı devletinin karşısında yer almıştır.<ref name="HRP">{{Kitap kaynağı|başlık=Hasan Riza Pasha: Mbrojtës i Shkodrës në Luftën Ballkanike, 1912-1913|yazar=Prenk Ulli|eşyazarlar=|yıl=1995|yayıncı=Albin|yer=[[İşkodra]], [[Arnavutluk]]|sayfalar=34-40|url=http://books.google.nl/books?id=ccUzHAAACAAJ&dq=Hasan+Riza+Pasha&hl=nl&ei=lx32TfXBGomZOuzuiLYH&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCsQ6AEwAA|erişimtarihi=13 Haziran 2011|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210304165433/https://books.google.nl/books?id=ccUzHAAACAAJ&dq=Hasan+Riza+Pasha&hl=nl&ei=lx32TfXBGomZOuzuiLYH&sa=X&oi=book_result&ct=result|arşivtarihi=4 Mart 2021|ölüurl=hayır}}</ref>
* [[Batı Trakya Türkleri|Trakya Türkleri]] ancak 45.000 civarında bir seferberlik çıkarabilmiştir.
* Öte yandan savaşın kısa sürmesi Osmanlı İmparatorluğu'nun [[Anadolu]] ve [[Arap Yarımadası]]'ndaki birliklerinin bölgeye nakledilmesine dahi fırsat tanımamıştır.

=== Osmanlı'nın kaybettiği topraklar ===
[[Dosya:Chataldja armistice.jpg|küçükresim|upright=1.14|Osmanlı kuvvetleri ile Bulgar kuvvetleri arasında imzalanan Çatalca Ateşkesi sonrası Türk ve Bulgar subaylar]]Bulgaristan ordusu, [[Çatalca]]'ya kadar ilerleyerek, [[İstanbul]]'u tehdit etmeye başladı. Sırbistan, Karadağ ve Yunanistan orduları, [[Makedonya (bölge)|Makedonya]]'yı tamamen işgal ettiler. Diğer Balkan ülkelerini kendine karşı tehdit olarak gören [[Arnavutluk]], mecburen bağımsızlığını ilan etti. Yunanistan, [[Gökçeada]] ve [[Bozcaada]] dışındaki [[Ege Adaları]]'nı işgal etti.

Taraflar arasında savaşı bitiren anlaşma 1913 yılı Mayıs ayında [[Londra]]'da imzalandı. [[Londra Antlaşması (1913)|Londra Antlaşması]]'na göre:

* [[Arnavutluk]] bağımsızlığını kazandı.
* [[Girit]] Adası Yunanistan'a verildi.
* Osmanlı İmparatorluğu'nun [[Trakya]] sınırı [[Edirne]] ve [[Kırklareli]] illerini dışarıda bırakacak şekilde [[Midye-Enez Hattı]] olmuştur.

== II. Balkan Savaşı ==
{{Ana|II. Balkan Savaşı}}
Bulgaristan'ın daha fazla toprak almasını kabul etmeyen Yunanistan, Karadağ, Sırbistan ve [[I. Balkan Savaşı]]'na katılmayan [[Romanya Krallığı]] birleşerek, Bulgaristan'a karşı savaş açtılar. Bulgarların üst üste yenilerek Doğu [[Trakya]]'daki birliklerini batıya kaydırmasından faydalanan Osmanlı Ordusu, Midye-Enez çizgisini aşarak, Edirne ve Kırklareli'ni geri aldı.

II. Balkan Savaşı Ağustos 1913 tarihli [[Bükreş Antlaşması (1913)|Bükreş Antlaşması]] ile bitti. Bu antlaşma ile Bulgaristan; [[Dobruca]]'yı Romanya'ya, [[Kavala]]'yı Yunanistan'a vermiş ve Makedonya'dan ufak bir toprak parçası almıştır.

=== Osmanlı İmparatorluğu'nun yaptığı antlaşmalar ===
Bu antlaşmayı takiben [[Osmanlı İmparatorluğu]] yine 1913 yılında [[İstanbul Antlaşması (1913)|İstanbul Antlaşması]]'nı yaptı. [[Kırklareli]] ve Dimetoka, Osmanlı İmparatorluğu'na geri verildi. Batı [[Trakya]] ve [[Dedeağaç]], Bulgaristan'da kaldı.

Osmanlı İmparatorluğu bu savaşın sonunda Yunanistan'la [[Atina Antlaşması]]'nı yaptı. Girit ve Ege Adaları, Yunanistan'a verildi. Yunanistan'da kalan Türklerin durumu da düzenlendi. Sırbistan ve Karadağ'ın, Osmanlı İmparatorluğu'yla sınırı kalmadığı için antlaşma imzalanmamıştır.

Osmanlı İmparatorluğu, Sırbistan ile de Bulgaristan'la yaptığından farklı bir İstanbul Antlaşması imzalamıştır.

Her üç anlaşmada da Balkan devletlerinin sınırları içinde kalan Türk topluluğunun durumuna ilişkin hükümler bulunmakta, Balkanlardaki Türk halkının din ve mezhep özgürlüğü, [[Türkçe]] öğretim yapan ilk ve orta okulların açılması gibi hususlara yer verilmektedir.

=== Elçiler Konferansı ===
[[İtalya]] ile Yunanistan'ın işgaline uğramış ve hukuken Osmanlı toprağı olan Ege Adaları konusunda bu anlaşmalarda herhangi bir hüküm yoktur. Bu konu ile [[Londra]]'da toplanmış bulunan "'''Elçiler Konferansı'''" uğraşıyordu. Konferans 1914 şubat ayında Meis adası dışında İtalya'nın işgal ettiği adalar [[İtalya]]'ya, Gökçeada ve Bozcaada dışında Yunanistan'ın işgal ettiği adalar ise Yunanistan'a bırakılması kararını aldı. Ancak, yine konferansa göre bu kararın hukuki değer kazanabilmesi için İtalya ve Yunanistan'ın Osmanlı Devleti ile ayrı ayrı birer antlaşma yapması gerekiyordu. Bu antlaşmalar imzalanamadan [[I. Dünya Savaşı]] patlak vermiştir.

== Sonuçlar ==
{{I. Dünya Savaşı'na götüren olaylar}}
[[Dosya:Zapleneti turski topovi od strana na srpskata vojska pred crkata vo Kumanovo, Balkanska vojna, 1912.tif|küçükresim|Savaş sonrası [[Kumanova]]'da Sırpların ele geçirdiği Türk silahları bir kilise önünde sergileniyor]]
Osmanlı son dönemde kaybettiği topraklardan birazını geri kazanmış, Balkan Savaşı sonrasında Osmanlı İmparatorluğu yeni kurulan devletler karşısında büyük bir yenilgiye uğramış, Meriç Nehri'nin batısındaki tüm topraklarını kaybetmiş, Ege Adaları'nın kaderini de büyük devletlerin eline bırakmak zorunda kalmıştır.

== İlgili kitaplar ==
* "''Balkan Harbi Tarihi''", Aram Andonyan (Türkçeye çeviren: Zaven Biberyan), Sander Yayınları, İstanbul, 1975
* <nowiki>''</nowiki>Yazılmamış Destanlar<nowiki>''</nowiki>, Mehmet Niyazi Özdemir (Yazan) Ötüken Yayınları, İstanbul 1990.
* Dimitris Michalopoulos, “The First Balkan War: What went on behind the Scenes”, ''Osmanlı Devleti’nin Dağılma Sürecinde Trablusgarp ve Balkan Savaşları, 16-18 Mayıs 2011/İzmir''. Bilderiler (Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2013), p.&nbsp;183-191[[Spezial:ISBN Suche/9789751626547|(ISBN 978-975-16-2654-7]])
* Necmettin Alkan ve Selanik Düştü. 1912-1913 Balkan Savaşı, Timaş Yayınları, İstanbul 2014. ISBN 978-605-08-1612-9

== Ayrıca bakınız ==
{{Commons kategori|Balkan Wars}}
* [[Proşçaniye Slavyanki]]
* [[Milunka Savić]]
* [[Balkan Savaşları Müzesi (Selanik)]]
* [[Balkan Savaşları'nda Yunanistan]]
* [[Balkan Savaşları sırasında yakılan yerler listesi]]

== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
{{V. Mehmed dönemi}}
{{Balkanlar}}
{{Müslüman - Türk katliamları}}
{{Balkan Savaşları}}
{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Balkan Savaşları| ]]
[[Kategori:VikiProje Tarih kaynak bekleyen maddeler]]