Bağdaştırma

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bağdaşıklık ile karıştırılmamalıdır.

Bağdaştırma, iki veya daha fazla sözcüğün bir araya gelerek yeni bir anlama bürünmesi.[1] Bağdaştırmalara daha çok isim ve sıfat tamlamalarında rastlanır; bununla birlikte fiillerde, edatlarda ve bağlaçlarda da görülür. Tamlamayı meydana getiren sözcüklerin teker teker anlamlarına bakıldığında, sözcük öbeğinin kolektif anlamından oldukça farklı olduğu görülür.

Alışılmış bağdaştırma[değiştir | kaynağı değiştir]

Alışılmış bağdaştırmalar, adından da anlaşılacağı üzere, günlük kullanımda sık rastlanan ve genellikle görünen anlamını yansıtan sözcük öbekleridir:

  • çavdar ekmeği, çatlak bardak, su böreği
  • Demir kapının sürgüsü usulca çekildi.
  • Demir kapının sürgüsü usulca çekildi.

Alışılmamış bağdaştırma[değiştir | kaynağı değiştir]

Alışılmamış bağdaştırmalarda sözcükler sıra dışı anlamlarda kullanılır. Bu tür kullanımlara gündelik konuşmada pek rastlanmaz, hatta kullanımı kulağa tuhaf gelebilir; ancak şiir gibi edebî eserlerde yaygın olarak kullanılır. Aşağıdaki kalın yazılmış sözcük grupları alışılmamış bağdaştırmalara örnektir:

Kurudu artık otlar, bitmiyor tazeleri
Birikinti sularda yaprak cenazeleri[1]
Hicabın çığlığına takılır özlemlerim
Kurt uyur, kuş uyur, zindan uyurdu
Dışarıda gürül gürül akan bir dünya

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b Bağdaştırma 25 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. e-okul, MEB. Erişim: 25 Ekim 2014