Büyük Hamam (Mohenjo-daro)
Büyük Hamam, günümüz Pakistan'ın Sind eyaletindeki Mohenjo-daro'da kazılan Harappa Medeniyeti kalıntıları arasında en bilinen yapılardan biridir.[1][2][3] Arkeolojik kanıtlar, Büyük Hamamın MÖ 3. binyılda, üzerinde bulunduğu "kale" yükseltisinin yapılmasından hemen sonra inşa edildiğini göstermektedir.[4]
Özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]
Büyük Mohenjo-daro Hamamı, "antik dünyanın en eski halka açık su deposu" olarak bilinmektedir.[5] Yaklaşık 12 metre (40 ft) x 7 metre (23 ft) boyutlarındadır ve maksimum 2,4 metre (8 ft) derinliğe sahiptir.[6] Biri kuzeyden, diğeri güneyden olmak üzere iki geniş merdiven yapıya giriş görevi görüyordu.[7] Bu merdivenlerin alt uçlarında, hamamın tüm genişliği boyunca uzanan 1,4 metre (4 ft 7 inç) yüksekliğinde bir çıkıntı bulunmaktadır. Eğimli zemin, tankın güneybatı köşesinde, kullanılmış suyu banyodan dışarı çıkaran bindirme kemerli drenajı birbirine bağlayan küçük bir çıkışa açılmaktadır.[8]
Tankın tabanı, kenarlarına alçı sıva ile döşenen ince tuğlalar sayesinde su geçirmez hale getirilmiş ve yan duvarlar da benzer şekilde inşa edilmiştir. Tankı daha da su geçirmez hale getirmek için havuzun kenarlarına ve muhtemelen zemine de kalın bir bitüm (su geçirmez katran) tabakası döşenmiştir. Doğu, kuzey ve güney kenarlarında tuğla sütunlar keşfedilmiştir. Korunmuş sütunların, ahşap paravanları veya pencere çerçevelerini tutabilecek basamaklı kenarları bulunmaktadır. İki büyük kapı güneyden komplekse açılmakta, bir başka giriş ise kuzeyden ve doğudan sağlanıyordu. Binanın doğu kenarı boyunca bir dizi oda yer alıyordu ve odalardan birinde, tankı doldurmak için gereken suyun bir kısmını sağlayan bir kuyu vardı. Yağmur suyu da bu amaçla toplanmış olduğu düşünülmektedir ancak herhangi bir giriş drenajı bulunamadı. Su geçirmez tuğlalardan yapılmış uzun bir yüzme havuzuna sahip olduğu düşünülmektedir.[9]
"Çoğu bilim insanı, bu tankın, suyun yıkananların sağlığını iyileştirmek ve arındırmak için kullanıldığı özel dini işlevler için kullanıldığı konusunda hemfikir. Bu, çok eski zamanlardan beri kutsal tanklarda, havuzlarda ve nehirlerde törensel yıkanmaya verilen önemi gösteriyor." J.M. Kenoyer[9]
Rahipler Koleji[değiştir | kaynağı değiştir]
Büyük Hamam'ın karşısında, birkaç odası ve üç verandası olan, çatıya ve üst kata çıkan iki merdiveni olan büyük bir bina bulunmaktadır. Büyüklüğü ve Büyük Hamam'a yakınlığı göz önüne alındığında bu bina geçici olarak Rahipler Evi olarak kullanılmış ve "Rahipler Koleji" olarak adlandırılmıştır.[4]
Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]
-
1922-1927 arkeolojik kazıları sırasında -
Açıklama tabelası -
Genel görünüm -
Her iki merdivenle birlikte tankın görünümü -
Merdiven -
Duvar detayı
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "SD Area". Ancient India. British Museum. 3 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Great Bath 10 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." Encyclopædia Britannica Online. Retrieved 9 June 2010.
- ^ Tikkanen, Amy (26 Ocak 2018). "Great Bath". Encyclopædia Britannica. 3 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Singh, Upinder (2008). "The Harappan Civilization, c. 2600–1900 BCE". A History of Ancient and Early Medieval India: From the Stone Age to the 1100s. New Delhi: Pearson Education. ss. 149-150. ISBN 978-81-317-1120-0.
- ^ Kenoyer, slide 8 of 90 25 Eylül 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Kenoyer, slide 24 of 103 28 Kasım 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Kenoyer, slide 25 of 103 8 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Kenoyer, slides 29 19 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.-32 of 103 19 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., outlet and corbelled drain.
- ^ a b Kenoyer, slide 8 of 90 30 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]
- Kenoyer, Jonathan Mark. Two sets of indexed images: Mohenjo-daro!, 103 slides. See "Great Bath, SD Area", slides 23-32; and Around the Indus in 90 Slides, introduction and slides 8-9 & 12. 1995–2022. Accessed 2 July 2012, re-accessed 11 July 2022.