Büyük Cami Çeşmesi
 | |
| Diğer ad(lar) | Alman Çeşmesi Çarşı Çeşmesi |
|---|---|
| Genel bilgiler | |
| Tür | Meydan çeşmesi |
| Konum | Merkez, Kırklareli, Türkiye |
| Koordinatlar | 41°44′09″K 27°13′27″D / 41.73583°K 27.22417°D |
| Yaptıran | İnşaatı başlatan Haydar Vaneri İnşaatı tamamlatan İbrahim Süreyya Yiğit |
| Tamamlanma | 1913 ya da 1914 |
| Teknik ayrıntılar | |
| Malzeme | Mermer |
Büyük Cami Çeşmesi, Alman Çeşmesi ya da Çarşı Çeşmesi, Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan bir çeşmedir.[1]
Tarihçesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Büyük Cami Çeşmesinin kitabesi kazındığı için inşa edildiği tarihe ve yaptıran kişiye dair farklı bilgiler bulunmaktadır. Kırklareli ile ilgili yayınlarda genellikle 19. yüzyılın sonlarında Hacı Adil Bey tarafından yaptırıldığı[2][3] ifade edilse de Osmanlı arşiv belgeleri ışığında bu bilginin doğru olmadığı anlaşılmaktadır.[4] Bir diğer görüş de "Eski Cami" olarak anılan mevkide bulunan Serdar Ali Paşa Camii'nin Balkan Harbinde yıkılmasından sonra Hızır Bey Camii'ne çok yakın olduğu gerekçesiyle yeniden inşa edilmediği ve yerine Hacı Hasan Ağa vakfından dört lüleli bir çeşme yapıldığı şeklindedir.[5]:75 Hacı Hasan Ağa Vakfının son mütevellitlerinden olan Fitnat Özdil ve Melek Özdil'in ifadelerine göre çeşme Hacı Hasan Ağa Vakfı'na aittir.[6] Çeşmenin inşaatına Kırklareli Sancak Beyi B. Haydar Vaneri tarafından H. 1332 (M. 1913-1914) yılında başlandığı sonrasında onun yerine göreve gelen İbrahim Süreyya Yiğit tarafından tamamlandığı belirtilmektedir. Daha sonra çeşme inşa edildiği yerden Hızır Bey Camii avlu duvarının kenarına taşınmıştır.[5]:115
2020 yılında Su ile Gelen Medeniyet - Tarihi Çeşmelerin Restorasyonu Projesi kapsamında Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan diğer 9 çeşme ile birlikte restore edilmemiş, yapılacak yeni bir meydan düzenlemesi ile çeşmenin eski yerine döndürüleceği ve onarımının ondan sonra yapılacağı ifade edilmiştir.[7]
Mimarisi[değiştir | kaynağı değiştir]
.jpg)
Kare planlı, sivri kemerli, dört cepheli bir meydan çeşmesi olarak mermer malzemeden inşa edilmiştir.
Kırmızı ve beyaz renkli mermerlerden yapılan sivri kemerlerin içerisinde dikdörtgen aynalık bölümleri bulunmaktadır. Çeşmenin aynalığının üstündeki kitabelik bölümü kazındığı için kitabe okunamamaktadır. Sivri kemerlerin köşeliklerinin ortasında birer adet kabara süsleme bulunmaktadır.
Çeşmedeki bu mimari unsurlar diğer cephelerde de tekrarlanmaktadır ancak kuzey cephesi Hızır Bey Camii avlu duvarına bitişik olduğundan bu cephedeki yalak ve musluk kısımları kaldırılmıştır.
Çeşmenin eski fotoğraflarından edinilen bilgilere göre yapının özgün üst örtüsü küçük boyutta bir soğan kubbeden oluşmaktadır. Günümüzde çeşmenin üst örtüsü düz bir beton plaka şeklindedir.[4]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Büyük Cami Çeşmesi". Erişim tarihi: 8 Haziran 2024.
- ^ Yıldız, A., & Yüksek, İ. (2008). Kırklareli Tarihi Çeşmelerinin Geleneksel Kent Dokusu İçerisindeki Yeri ve Önemi [Sempozyum Bildirisi].
- ^ Kurtişoğlu, H. (2006). Kırklareli’ndeki Osmanlı Dönemi Su yapıları [Yayınlanmamış Lisans Tezi] Selçuk Üniversitesi
- ^ a b Bulut, Ö. (2019). Kırklareli ve İlçelerindeki Tarihi Su Yapıları [Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
- ^ a b Dursunkaya, Ali Rıza (1948). Kırklareli Vilayetini Tarih, Coğrafya, Kültür ve Eski Eserleri Yönünden Tetkik. Yeşilyurt Basımevi.
- ^ Karaçam, Nazif (1995). Efsaneden Gerçeğe Kırklareli. Kırklareli Belediye Başkanlığı Yayınları. s. 114.
- ^ "Kırklareli'de Tarihi Çeşmeler Restore Edilecek". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2023.
| Otorite kontrolü |
|
|---|
