Büyük Bazar camii
 | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum |  Lenkeran, Azerbaycan |
| Koordinatlar | 38°45′06″K 48°50′49″D / 38.75167°K 48.84694°D |
| İnanç | İslam |
| Mimari | |
| Mimari tür | Cami |
| Mimari biçim | İslami mimari |
| Tamamlanma | 1864 |
| Özellikler | |
| Kapasite | 500 kişilik |
| Minare sayısı | 1 |
| Minare yüksekliği | 36 m. |
Büyük Bazar Camii, Azerbaycan'ın Lenkeran şehrinde bulunan bir tarihi-mimari eserdir. Cami 1864 yılında Büyük Bazar semtinde inşa edilmiştir.
Cami, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun 2 Ağustos 2001 tarih ve 132 sayılı kararı ile yerel öneme sahip taşınmaz tarihi ve kültürel anıtlar listesine dahil edilmiştir.
Hakkında
[değiştir | kaynağı değiştir]Büyük Bazar Camii, 1864 yılında Lenkeran'ın Büyük Bazar mahallesinde inşa edilmiştir.[1][2] Cami, Kerbelayi Gulu, Kerbelayi Ağagulu, Hacı Mirağa ve Büyük Bazar mahallelerinde yaşayan halkın topladığı paralarla inşa edildi.[3] Adını bulunduğu mahalleden almıştır. Mimarı Usta Hadi'ydi.[4]
Sovyet işgalinden sonra 1928'den itibaren resmi olarak dine karşı mücadele etmeye başladılar. Aynı yılın Aralık ayında Azerbaycan Komünist Partisi Merkez Komitesi birçok cami, kilise ve sinagogu eğitim amaçlı kullanılmak üzere kulüplere devretti. Azerbaycan'da 1917'de 3.000 cami varsa, 1927'de bu sayı 1.700, 1933'te 17'dir.[5] Büyük Bazar camisi de kapatılarak depo, kütüphane ve resim galerisi olarak kullanıldı. 1929 yılına kadar caminin avlusunda Kerbelai Hüseyin, General Hacı Mirabbas Han Talişinski, Kerimovlar, Hacı Manaf, Hacı Alasgar ve Hacı Hacıağa Ekberov adına toplam 6 takiya bulunuyordu.[6][7] 1930'lu yıllarda Hacıağa Ekberov'un takiyesi dışındaki diğer takiyeler, 1938'de ise caminin minaresi yıkılmıştır.[7] Cami binasında 1938-1980 yılları arasında fırın, 1980-1990 yılları arasında ise resim galerisi yer almıştır.[7][8]
Cami, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun 2 Ağustos 2001 tarih ve 132 sayılı kararı ile yerel öneme sahip taşınmaz tarihi ve kültürel anıtlar listesine dahil edilmiştir.[9] 1995 yılında yerel halkın girişimiyle caminin yanına 36 m yüksekliğinde bir minare inşa edildi.[7] Camide Devlet Komitesi tarafından kayıtlı bir dini topluluk faaliyet göstermektedir.[10]
Mimarisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Caminin uzunluğu 31,5 metre, genişliği ise 12,7 metredir.[7] Yapımında orman ürünleri ve pişmiş tuğlalar kullanılmıştır. Üstü kiremitle kaplıdır. Alanı 500 m2'dir. metre, kapasitesi 550 kişidir.[11] Tavanı dikdörtgen olup 6 sütun üzerinde durmaktadır.[12] Cami ana ve yardımcı binalardan oluşmaktadır.[13]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Həsənoğlu, Həşim (2015). Azərbaycanın dini-tarixi abidələri, ziyarətgahları, seyidləri, övliyaları (PDF) (Azerice). Bakı: Nasir. s. 196.
- ^ Azərbaycanın seçilmiş İslam abidələri (PDF) (Azerice). Bakı: Dini Qurumlarla İş Üzrə Dövlət Komitəsi. 2015. s. 102. 19 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Ağustos 2024.
- ^ Mirhaşım Talışlı, Etibar Əhədov (2017). Lənkəran Ensiklopedik Məlumat (PDF) (Azerice). Baku: 3 saylı Bakı Mətbəəsi. s. 97. 6 Nisan 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ ""Məscid (Böyük bazar)"". irs.gov.az. 1 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2024.
- ^ Arif Yunus (2004). Ислам в Азербайджане (PDF). Bakü: Zaman. s. 78. ISBN 9952-8052-0-9. 5 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Mart 2023.
- ^ Mistanlı, Aqşin (2020). Cənub bölgəsinin abidələr ensiklopediyasi (Azerice). Bakı: Adiloğlu. s. 108. ISBN 978-9952-37-379-0.
- ^ a b c d e Mirhaşım Talışlı, Etibar Əhədov (2017). Lənkəran Ensiklopedik Məlumat (PDF) (Azerice). Baku: 3 saylı Bakı Mətbəəsi. s. 98. 6 Nisan 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "150-dən çox yaşı olan Lənkəranın Böyük bazar məscidi". cenublu.az. 11 Mayıs 2022. 6 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2024.
- ^ "Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust Tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir" (PDF) (Azerice). mct.gov.az. 2 Ağustos 2001. 7 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2022.
- ^ "Məscidlər və dini icmalar". irs.gov.az. 9 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2024.
- ^ Abdullayeva, S. (1 Ekim 2013). "Azərbaycandakı məscidlər: mənəviyyat və tarixi-memarlıq abidələri". 525.az. 1 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2024.
- ^ Azərbaycan Respublikası Məscidlərinin Ensiklopediyası (PDF) (Azerice). Bakı: Beynəlxalq Əlhuda. 2001. s. 174. ISBN 964-8121-59-1. 23 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Lənkəran şəhəri Böyük Bazar məscidi". sirat.az. 21 Şubat 2022. 4 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2024.