Ayşe Şan
Ayşe Şan (1938, Diyarbakır - 18 Aralık 1996, İzmir), Kürt dengbêj. Eyşana Kurd, Eyşe Xan, Eyşana Elî isimleriyle de tanınır.[1][2] Bir dengbej'in kızı olarak Diyarbakır'da doğdu, daha sonra sırasıyla Gaziantep, İstanbul, Almanya, Bağdat ve İzmir'de yaşadı. Türkçe ve Kürtçe şarkılar söyleyerek radyolarda çalıştı, konserler verdi ve kasetler doldurdu. Annesi dışında ailesinin tamamının müzikle ilgilenmesine karşı çıkması nedeniyle doğduğu şehre vasiyetine rağmen öldükten sonra da dönemedi. Almanya'da bir çocuğunu kaybetti, daha sonra üç çocuğu daha oldu.[3]
Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
Ailesinin müzikle ilgilenmesine karşı çıkması ve baskı yapması nedeniyle Diyarbakır'dan Gaziantep'e gitti. Kürtçenin yasak olması nedeniyle radyoda Türkçe şarkılar söyledi. 1963'te ekonomik sıkıntılar nedeniyle İstanbul’a göç etti ve orada Kürtçe ve Türkçe konserler vermeyi sürdürdü. İlk olarak ‘Ez Xezalım’ adlı parçayla ünlendi, daha sonra Kürtçe-Türkçe ilk kasetini çıkarttı. Ancak tanınmak, üzerindeki baskıları artırdı ve Türkiye’yi terk ederek Almanya’ya gitti. Orada 18 aylık kızı Şahnaz’ı kaybetti.[4]
Bir süre sonra üç çocuklu bir anne olarak İstanbul’a geri döndü. Bu kez, ailesinin baskılarının yanı sıra söylediği şarkılar nedeniyle de tehditler ile karşılaştı. 1979 yılında Bağdat’a gitti ve Bağdat’ın Sesi Radyosu’nda Eyşana Eli adıyla sesini duyurmaya başladı. Bağdat, Musul, Hewlêr, Duhok’ta konserler verdi.[5]
18 Aralık 1996'da İzmir’de kanser nedeniyle öldü.[6] Doğduğu şehre gömülmeyi vasiyet etti, ancak bu yerine getirilemedi.[7]
Bazı şarkıları[değiştir | kaynağı değiştir]
- Ez Xezalım
- Qederê
- Dayikê
- Lê lê bêmal
- Lorkê lorkê
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Biography of Eyse San 7 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Archived Şubat 7, 2015 at the Wayback Machine
- ^ Diken, Şeyhmus (2007). Amidalılar: sürgündeki Diyarbekirliler. İstanbul: İletişim. s. 165. ISBN 978-975-05-0493-8.
- ^ "AYŞE ŞAN KİMDİR ?". www.sabah.com.tr. 31 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2016.
- ^ "Ayşe Şan Hayat Hikayesi". biyografi.kurtcebilgi.com. 10 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2016.
- ^ "Kürt müziğinin önemli seslerinden Ayşe Şan'". www.hocvanhabergazetesi.com. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2016.
- ^ "Stranen Bijarti albümü". www.cafrande.org. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2016.
- ^ "Ayşe Şan'ın vasiyetini kim yerine getirecek?". www.ilkehaber.com. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2016.
