Atipik trigeminal nevralji
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Haziran 2024) |
| Atipik trigeminal nevralji | |
|---|---|
| Diğer adlar | Tip II trigeminal nevralji |
| Uzmanlık | Nöroloji  |
Atipik trigeminal nevralji (ATN) veya tip 2 trigeminal nevralji, beşinci kraniyal sinirdin bozukluğundan kaynaklanan trigeminal nevraljinin bir türüdür. ATN'ye bağlı baş ve yüz ağrısının hem nadir görülmesi hem de diğer bazı baş ağrısı bozukluklarıyla örtüşen semptomlara sahip olması nedeniyle tehşisi genel olarak zordur.[1] ATN birden çeşitli semptomlara sebep olabilir, kimi zaman hafif bir baş ağrısı şeklindeyken kimi zaman tipik trigeminal nevraljideki (tip 1 TN) gibi şiddetli ağrılar görülebilir, bunun yanı sıra yanma, batma hissiyatı gibi duyusal semptomlar görülebilir.[2]
Semptomlar[değiştir | kaynağı değiştir]
ATN ağrısı süreklidir. etkilenen bölgelerde bası, yanma, batma şeklinde. Bazı hastalarda sürekli migren benzeri baş ağrıları görülebilir. Bazı dğier hastalar ise üç trigeminal sinir dalının birinde veya tamamında, dişleri, kulakları, sinüsleri, yanakları, alnı, üst ve alt çeneyi, gözlerin arkasını ve kafa derisini etkileyen yoğun ağrılar yaşayabilir. Ayrıca ATN hastası kişiler tip 1 TN'de görülen şok veya batma durumlarını da yaşayabilirler.
Birçok TN ve ATN hastasının değişen tetik bölgelerine hafif dokunuşla "tetiklenen" ağrısı vardır. ATN ağrısı konuşma, gülümseme, çiğneme veya serin bir esinti gibi eylemlere bağlı olarak kötüleşebilir. ATN'den kaynaklanan ağrı genellikle süreklidir, remisyon periyodları kısa ve nadirdir. Hem TN hem de ATN iki taraflı olabilir, ancak ağrının karakteri genellikle her iki tarafta herhangi bir zamanda farklıdır.[3][4]
Nedenleri[değiştir | kaynağı değiştir]
ATN genellikle sinir demiyelinizasyonuna veya inflamasyona bağlı olarak gelişir. Bu olayların enfeksiyon, demiyelinizan hastalıklar veya trigeminal sinirin sıkışmasından kaynaklandğı düşünülmektedir. Dental problemler sonucu sinire verilen hasar da bu durumda etkili olabilir.[5][6]
Tehşisi[değiştir | kaynağı değiştir]
ATN'nin tehşisi, tipik TN'den daha zor ve karmaşıktır. ATN tehşisi, nöropatik ağrı tanılarına benzer şekilde düşük dozda trisiklik antidepresan ilaçlara (amitriptilin veya nortriptilin gibi) verilen pozitif yanıtla desteklenebilir.[7]
Tedavisi[değiştir | kaynağı değiştir]
Farmakolojik[değiştir | kaynağı değiştir]
ATN şüphesi olan kişilerde tedavi genellikle ilaç ile başlanır. Yüz nevraljisi için tercih edilen ilk ilaç karbamazepindir. Aancak bu ilacın bazı yan etkileri ve tehlikeleri nedeniyle, son zamanlarda alternatif olarak okskarbazepin, lamotrijin ve gabapentin gibi ilaçlar da ilk basamak tedavide kullanılmaktadır. Bu ilaçlara verilen pozitif hasta yanıtı, hali hazırda konulmuş olan tehşisi güçlendirir.[5] ATN ve TN için standarize bir test bulunmamaktadır.[6]
Eğer hasta bu ilaçlara yanıt vermez ise, trisiklik antidepresanlar tedavide kullanılabilir. Tek başına veya anti epileptik bir ilaç ile kombinasyon halinde denenebilecek diğer ilaçlar arasında baklofen, pregabalin ve oksikodon gibi ilaçlar yer alır.[kaynak belirtilmeli]
Ameliyat[değiştir | kaynağı değiştir]
İlaç tedavisinin etkisiz olduğu veya tolare edilemeyen yan etkilere neden olduğu durumlarda, çeşitli beyin cerrahisi prosedürlerinden birine başvurulabilir. Mevcut prosedürlerin ATN'de TN'ye kıyasla daha az etkili olduğu bilinmektedir. Mevcut prosedürler arasında en etkili ve en uzun ömürlü olanı mikrovasküler dekompresyon (MVD)'dur. Bu ameliyat, sinire bası yapan bir damar var ise o damarı sinirden uzaklaştırır.[8]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Quail, Geoffrey (Ağustos 2005). "Atypical facial pain--a diagnostic challenge". Australian Family Physician. 34 (8): 641-645. ISSN 0300-8495. PMID 16113700.
- ^ Team, Neurosurgeons of New Jersey-Facial Wellness (25 Temmuz 2019). "Atypical Trigeminal Neuralgia Symptoms". Neurosurgeons of New Jersey (İngilizce). Erişim tarihi: 10 Haziran 2024.
- ^ "Classification and Treatment of Chronic Face Pain". www.lawhern.org. Erişim tarihi: 10 Haziran 2024.
- ^ Koh, Wenjun; Lim, Huili; Chen, Xuanxuan (1 Ocak 2021). "Atypical triggers in trigeminal neuralgia: the role of A-delta sensory afferents in food and weather triggers". The Korean Journal of Pain. 34 (1): 66-71. doi:10.3344/kjp.2021.34.1.66. ISSN 2005-9159. PMC 7783845 $2. PMID 33380569.
- ^ a b "Trigeminal Neuralgia – Causes, Symptoms and Treatments". www.aans.org (İngilizce). Erişim tarihi: 10 Haziran 2024.
- ^ a b "Trigeminal Neuralgia". www.hopkinsmedicine.org (İngilizce). 14 Şubat 2023. Erişim tarihi: 10 Haziran 2024.
- ^ "Trigeminal Neuralgia | National Institute of Neurological Disorders and Stroke". www.ninds.nih.gov (İngilizce). Erişim tarihi: 18 Haziran 2024.
- ^ Sindou, Marc; Leston, José; Decullier, Evelyne; Chapuis, François (1 Aralık 2007). "Microvascular decompression for primary trigeminal neuralgia: long-term effectiveness and prognostic factors in a series of 362 consecutive patients with clear-cut neurovascular conflicts who underwent pure decompression". Journal of Neurosurgery (İngilizce). 107 (6): 1144–1153. doi:10.3171/JNS-07/12/1144. ISSN 1933-0693.