Amerikan beyaz kelebeği

Amerikan beyaz kelebeği (Hyphantria cunea), başta dut, akçaağaç, elma, armut, vişne, kiraz, erik, fındık olmak üzere 200’den fazla bitki çeşidinin yapraklarını yemek suretiyle zararlı olabilmektedir.

Esas rengi beyaz, dorsali ve ventrali kül rengindedir. Bazı erkek ve dişi bireylerde üst kanatlarda siyah nokta şeklinde lekeler bulunmaktadır. Abdomenin üzerinde siyah noktacıklardan oluşan zikzak şeklinde bir sıra şerit abdomenin sonuna kadar uzanmaktadır.

Yumurta kümeleri yeşilimsi beyaz görünümleriyle kolayca fark edilmektedir. Larvaların vücut rengi soluk sarımsı yeşilden siyaha kadar değişir. Pupa mumya pupa tipinde ve koyu kahverengidir.

Kışı pupa halinde geçirmektedir. Kışlayan pupalardan çıkan birinci döle ait kelebek uçuşu mayısın ilk haftası ile üçüncü haftasında, ikinci döle ait kelebek çıkışları ise temmuzun üçüncü haftasında olmaktadır. Her iki dölün kelebek uçuş süresi 24-33 gün sürmesine karşın, ergin ömrü 4-15 gündür. Dişiler yumurtalarını genel olarak yaprakların alt, bazen de üst yüzlerine bırakmaktadırlar. Yumurtalar 1- 3 günde açılır. Larvalar yumurtadan çıkarken, yumurta kabuklarını kısmen yiyerek yuvalarını örmeye başlarlar.

Amerikan beyaz kelebeği yılda 2-3 döl verir. Yumurta kümelerinden çıkan larvalar, yaprağın alt yüzünde ipeksi ağlar örer, sonra ağı arttırmak suretiyle daldaki diğer yapraklarla ilk yaprağı bağlarlar. Genç larvalar yaprağın parankimasını üst epidermise kadar yerler. Daha sonra yaprağın üst yüzeyine geçerek, üst epidermisi tahrip ederler. Olgunlaşmaya başlayan larvalar ağ kümelerinden çıkarak bireysel yaşamaya başlar ve yaprakları sadece ana damarları kalacak şekilde yerler. Ayrıca körpe ve olgunlaşmaya başlayan meyveleri de yiyerek ürünün azalmasına veya tamamen yok olmasına neden olurlar.

Zararlının aralarında kuşların da olduğu oldukça fazla sayıda parazitoit ve predatörleri bulunmaktadır.

Zararlı ile mücadele teknik talimatlar doğrultusunda üç yöntemle yapılabilmektedir. Bunlar mekanik, biyolojik ve kimyasal mücadele yöntemleridir.

Mekanik Mücadele:

Kısa gövdeli ağaçlara bırakılan yumurta paketleri toplanıp bahçeden uzaklaştırılmalıdır. Haziran ve Ağustos aylarında zararlı ile bulaşık ağaçlarda ağ içinde bulunan larva kümeleri kesilip bahçeden uzaklaştırılmalıdır. Birinci ve ikinci dölün çıktığı aylarda (Haziran-Ağustos) zararlı ile bulaşık ağaçlarda 3–4 cm eninde oluklu karton şeritler (tuzak bantlar) veya 50–60 cm uzunluğunda ve 10–15 cm eninde telis çuval ve benzeri kuşaklar ağaçların gövdelerinde bir veya iki yerde iple sarılmalıdır. Ağ ile birlikte toplanan larva kümeleri, içinde larva ve pupa bulunan kuşaklar, parazitoit çıkışına izin veren ancak zararlının doğaya bulaşmasını engelleyen tel kafeslere konularak zararlının imha edilmesi sağlanır. Ancak doğal düşmanların çıkışı sağlanır.

Biyolojik Mücadele: Erginlerinin pupa döneminde (durgun dönem) %70'in üzerinde parazitlenebildiği saptanmıştır. Doğal dengeyi bozmamak amacıyla özellikle dut ve orman alanlarında bulunan zararlının mücadelesi mutlaka biyopreparatlarla yapılmalıdır.

Kimyasal Mücadele: Zorunlu olmadıkça kimyasal mücadele uygulanmamalıdır. Ancak, popülasyon yoğunluğunu yüksek olduğu veya zararlının epidemi yaptığı yıllarda kimyasal mücadele zorunluluk olabilmektedir. Haziran ayında (1.döl), Ağustos ayında (2.döl), çıkarsa Eylül ayında 3.döl için mücadele ihtiyacı ortaya çıkabilir. Mücadelede 1. dölün çıktığı zamanı kaçırmamak önemlidir. Bu dönemde yapılacak mücadele maliyeti düşürecek ve başarıyı artıracaktır. Mücadeleye larvalar epidermis arasından çıkıp ağlarını örmeğe başladıkları zaman (larvalar 2.ve 3. dönemde) veya yumurta kümelerindeki bütün yumurtalar açıldığında başlamalıdır.

Fındık yetiştirilen alanlarda eylül ayından itibaren yağmurların başlaması ve özellikle geceleri hava sıcaklıklarının düşmesi nedeniyle 3.döl zarar yapmamaktadır. Her döle karşı bir ilaçlama yapılması yeterlidir. Kimyasal mücadele yapılırken doğal düşmanlarının varlığı düşünülmeli ve doğal düşmanlara en zararsız olan preparatlar kullanılmalıdır.

Mücadelede kullanılacak zirai mücadele alet ve ekipman tercihi ve kalibrasyonu önemlidir. Ruhsatlı alet ve makinalarla mücadele yapılmalıdır. Geniş alanlarda mücadele edilmesi gerektiğinde bacalı tip pülverizatörlerle başarılı sonuçlar alınmaktadır.