Ambar Ana
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Ambar Ana - Türk ve Altay mitolojisinde Dişilik Tanrıçası. Kadınları ve kadınların yaptığı işleri gözetir.[1] Kadınların çalışmalarına bolluk verir. Kendisi için yapılan törenler vardır.[2] Kadın şamanlar ondan yardım dilerler.
"Ambar Ana" Zengi Baba'nın eşi olarak görülmüştür. Harezm dışındaki uygarlıklarda bu tanrıçayla ilgili görüşlere rastlanmaz. Bir olasılığa göre, kökeni Avesta'daki Bolluk İlahesi olan "Anahit"e dayanır. Otağanlar (kadın şamanlar, kadın baksılar) zaman zaman bir koruyucu ruh olarak yardım etmesi için "Ambar Ana"ya başvururlar.[1]
Kiler, depo manası taşıyan Arapça Ambar sözcüğü ile kökensel bir ilgisi olmasa bile kelime benzerliği nedeniyle zamanla Kilerin Koruyucu Ruhu anlamını da içerir hale gelmiştir. Çünkü evde kilerler ile en çok muhatap olan kişiler kadınlardır. Üstelik Ambar İyesi adı verilen bir koruyucu ruh da bazı kültürlerde mevcuttur.
Ambar/Anbar İyesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Abbar İyesi (Azerice: Anbar İyesi) Kilerin koruyucu ruhudur. Azerbaycan kültüründe evin kilerinde ya da tahıl deposunda yaşadığına inanılan bir varlıktır. Kilerdeki tahılları, buğdayları yer. Zaman zaman kedi kılığına girerek, buraya dadanan fareleri kovalar. Bazen ambardaki kedileri besler. Dişi ve erkek iki türü bulunur:
- Ambar Ana: Kilerin Koruyucu Ruhu. (Dişi)
- Ambar Ata: Kilerin Koruyucu Ruhu. (Erkek)
Aslında bu tabirlerin (Ambar İyesi, Ambar Ana, Ambar Ata) hepsi de aynı varlığı işaret eder.
Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
(Am/Em) kökünden türemiştir. Bu kök Türkçede dişilik bildirir.[3] Örneğin emmek ve emzirmek dişil içeriğe sahiptir. Depo, kiler anlamındaki Arapça Ambar sözcüğüyle ilgisi yoktur. Em kökü aynı zamanda iyileştiricilik ve ilaç anlamlarıyla da bağlantılıdır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa - 59)
- ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Mongolian Dictionary, Andras Rajki, ("am")". 16 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2011.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca (Ambar Ona)
| Türk mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |