Amadou Cheiffou
Amadou Cheiffou (d. 1 Aralık 1942), Nijerli siyasetçi. Cheiffou, Afrika ülkesi Nijer'de 26 Ekim 1991'den 17 Nisan 1993'e kadar başbakan olarak bir geçiş hükûmetine başkanlık etmiştir. Cheiffou, Ocak 2004'te kurulduğundan bu yana siyasi parti olan Sosyal Demokrat Hareketi (RSD-Gaskiya) partisine liderlik ediyor. Cheiffou, Ocak 2006'dan Şubat 2010'a kadar Nijer Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Konseyi'nin (CESOC) başkanıydı ve Ağustos 2011'den Aralık 2015'e kadar resmî Ombudsman görevini yürüttü.
Siyasi kariyer[değiştir | kaynağı değiştir]
Fula[1] etnik grubuna üye olan Cheiffou, 1942'de Maradi Departmanı'na bağlı Kornaka'da doğdu Cheiffou, başbakan olmadan önce Dakar'da Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü'nün (ICAO) Orta ve Batı Afrika temsilcisi olarak çalıştı. 1991 Ulusal Konferansı'nda Yurt Dışındaki Nijerliler Derneği'nin delegesiydi; Konferansta, hükûmeti temsil eden delegelerin karşı çıkmasına[1] rağmen, 26 Ekim 1991'de başbakanlık pozisyonu için uzlaşmacı bir seçim olmuştur.[2][3] Siyasi deneyimsizliği ve Seyni Kountché ve Ali Saibou'nun eski rejimiyle ilişkisi olmaması başbakan olarak seçilmesine önemli bir etken olmuştur. Cheiffou, çok partili seçimlere giden geçiş döneminde 1991'den 1993'e kadar görev yapan geçiş hükûmetine başkanlık etti.[1] O dönemde Milli Savunma Bakanı olarak da görev yaptı.[4] Başkan Saibou ve Cumhuriyet Yüksek Kurulu Başkanı André Salifou ile birlikte Ulusal Konferans tarafından Şubat 1993 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olması yasaklandı.[5]
2002 itibarıyla Cheiffou, ICAO'nun Batı ve Orta Afrika Ofisi Bölge Direktörüydü.[6]
Cheiffou, Ocak 2004'te o partiden ve onun başkanı Mahamane Ousmane'den ayrılmadan ve kendi partisi Sosyal Demokrat Birlik'i (RSD-Gaskiya) kurmadan önce Demokratik ve Sosyal Konvansiyon'un (CDS-Rahama) başkan yardımcısıydı 16 Kasım 2004'te yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Cheiffou, oyların %6,35'ini alarak altı aday arasından dördüncü oldu. Aralık 2004 parlamento seçimlerinde Maradi seçim bölgesinde RSD adayı olarak Ulusal Meclis'e seçildi.[7]
85 üyeli Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Konsey (CESOC) 3 Ocak 2006'da Başkan Mamadou Tandja tarafından kurulduğunda, Cheiffou CESOC Başkanı oldu.
RSD, 2009 siyasi krizi sırasında başkan Tandja'yı destekledi ve Ekim 2009 parlamento seçimlerine katıldı. Başkan Tandja'nın iktidarda kalabilmesi için anayasayı değiştirme çabalarına tepki gösteren muhalefet, seçimi boykot etti. Siyasi krizin çözülmesi umuduyla seçimin ertelenmesini isteyen Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS), seçimin hemen ardından Nijer'in üyeliğini askıya aldı. Cheiffou, 9 Kasım 2009'dan itibaren ECOWAS ile görüşmek üzere Abuja'ya giden 22 kişilik Nijer heyetine dâhil edildi[8]
CESOC başkanlığı devam ettiği bir süreçte, Aralık 2009'daki yerel seçimlerinde aday olarak yer aldı ve Kornaka'da belediye meclis üyeliğine seçildi. Nijer'deki büyük siyasi liderlerin bunu yapması ender bir durum olduğundan, Cheiffou'nun yerel görev için aday olma kararı çarpıcı kabul edildi.[9]
Tandja, Şubat 2010'da bir askeri darbeyle devrildi. Geçici bir cunta altında düzenlenen Ocak 2011 başkanlık seçimlerinde, Cheiffou yeniden aday oldu, ancak oyların yalnızca küçük bir kısmını aldı. 10 Şubat 2011'de, Mart 2011 düzenlenecek ikinci turunda ilk turda birinci olan Mahamadou Issoufou'ya desteğini açıkladı. Issoufou'yu diğer birçok başarısız adayla birlikte destekleyerek Issoufou'nun ikinci tur rakibi Seyni Oumarou'ya karşı konumunu güçlendirdi.[10] Issoufou'nun seçimi kazanmasının ardından, Cheiffou 24 Ağustos 2011'de Ombudsman olarak atandı[11]
13 Aralık 2015'te Cheiffou, Şubat 2016 cumhurbaşkanlığı seçimleri için RSD adayı olarak belirlendi.[12] Adaylığının ışığında, yasal olarak istifa etmesi gerekmediğini vurgulamasına rağmen, Ombudsman olarak istifasını 21 Aralık 2015 tarihinde başkan Issoufou'ya sundu.[13] Şubat 2016 parlamento seçimlerinde Ulusal Meclis'e seçildi. Mevcut en yaşlı milletvekili olarak, 24 Mart 2016'da[14] toplanmaya başladığında Ulusal Meclis'e 25 Mart'ta Ousseini Tinni'nin Ulusal Meclis Başkanı olarak seçilmesine kadar başkanlık etti.[15]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c Myriam Gervais, "Niger: Regime Change, Economic Crisis, and Perpetuation of Privilege", in Political Reform in Francophone Africa (1997), ed. John F. Clark and David E. Gardinier, pages 96 and 107 (note 23).
- ^ Marie-Soleil Frère, Presse et démocratie en Afrique francophone, Karthala Editions, page 117 (Fransızca).
- ^ "Oct 1991 - Niger: Elections", Keesing's Record of World Events, volume 37, October 1991, Niger, page 38,520.
- ^ ""Gouvernements de la transition de Cheffou Amadou"". 11 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2007., Nigerien presidency website (2009 archive page) (Fransızca).
- ^ "Niger's 1st Democratic Vote Beset by Revolt and Famine" 5 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The New York Times, 14 February 1993, section 1, page 22.
- ^ "First Meeting of the AFI Air Traffic Services Providers" 29 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., ICAO website, 26–28 November 2002.
- ^ "List of deputies elected in the 2004 election by constituency". 13 Şubat 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2005., National Assembly website (Fransızca).
- ^ "Crisis talks on Niger start in Abuja", Agence France-Presse, 9 November 2009.
- ^ "Cheiffou Amadou élu conseiller municipal" 3 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Roue de l'Histoire, issue 488, 31 December 2009 (Fransızca).
- ^ "Niger's Issoufou expands alliance ahead of run-off", Reuters, 11 February 2011.
- ^ "Le communiqué du Conseil des ministres" 17 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi, Le Sahel, 25 August 2011 (Fransızca).
- ^ Mathieu Olivier, "Niger : l’ancien Premier ministre Cheiffou Amadou candidat à la présidentielle" 9 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Jeune Afrique, 14 December 2015 (Fransızca).
- ^ "Médiature de la République: Cheiffou Amadou rend le tablier" 9 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., ActuNiger, 2 January 2017 (Fransızca).
- ^ Mathieu Olivier, "Niger : l’opposition boycotte la séance inaugurale de la nouvelle Assemblée nationale" 11 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Jeune Afrique, 24 March 2016 (Fransızca).
- ^ Mathieu Olivier, "Niger : Ousseini Tinni, député du PNDS, nouveau président de l’Assemblée nationale" 9 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Jeune Afrique, 25 March 2016 (Fransızca).
