Ali Salem el Beidh
| Ali Salem al Beidh | |
|---|---|
| |
| Yemen Cumhurbaşkanı Yardımcısı | |
| Görev süresi 22 Mayıs 1990 - 6 Mayıs 1994 | |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
| Yerine gelen | Abdrabbuh Mansur Hadi (Başkan Yardımcısı) |
| Yemen Sosyalist Partisi'nin Genel Sekreteri | |
| Başkan | Ali Abdullah Saleh (Başkanlık Konseyi Başkanı) |
| Başbakan | Haidar Abu Bakr al-Attas Muhammad Said al-Attar |
| Yerine geldiği | Ali Nasir Muhammad |
| Yerine gelen | Ali Saleh Obad (Moqbel) |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 10 Şubat 1939 Ar Raydah Wa Qusayar, Aden Protectorate (günümüz Yemen) |
| Partisi | Yemen Sosyalist Partisi Al Hirak |
Ali Salem al-Beidh (Arapça: علي سالم البيض, romanize: 'Alī Sālim al-Bīḍ; d. 10 Şubat 1939), Güney Yemen'de Yemen Sosyalist Partisi (YSP) Genel Sekreteri ve 1990'daki birleşmenin ardından Yemen Cumhurbaşkanı Yardımcısı olarak görev yapmış Yemenli bir siyasetçidir.[1] 1993'te birleşme hükûmetinden ayrılarak 1994'te Yemen'de iç savaşa yol açmış ve ardından Umman'a sürgüne gitmiştir. Al Hirak olarak bilinen Güney bağımsızlık hareketinin lideridir.
Güney Yemen'de Liderlik[değiştir | kaynağı değiştir]
Ticaret eğitimi aldı ve 1961 yılında Mukalla'da öğretmen oldu. Ulusal Kurtuluş Cephesi'ne 1963 yılında Mukalla'da Yerel Komite kurucusu olarak katıldı ve 1965 yılında yeraltına indi. 1966 yılında NLF'nin Hadramut İl Komitesi'ne kabul edildi. Bağımsızlıktan sonra YSP'ye katıldı. 1971 yılında Hadramut İl Komitesi Genel Sekreteri olarak seçildi ve YSP Ulusal Merkez Komitesine Aday Üye olarak kabul edildi. 1975'te Merkez Komite Asil Üyeliğine ve Okul Eğitimi ve Mesleki Eğitim Bakan Yardımcılığına seçildi. 1977'de YSP Politbüro Aday Üyeliğine, 1981'de ise tam Politbüro üyeliğine kabul edildi. Ali, eski başkan Abdül Fettah İsmail'e sadık güçler ile dönemin başkanı Ali Nasır Muhammed arasında 1986'da yaşanan 12 günlük iç savaşın ardından YSP'nin başına geçti. İsmail'in müttefiki olan Ali, Muhammed'in yenilgisi ve firarı ile İsmail'in ortadan kaybolmasının ardından kontrolü ele geçirdi.[2][3] Ali, 4.000 ila 10.000 kişinin hayatını kaybettiği darbede hayatta kalan birkaç üst düzey yetkiliden biriydi.[4]
1986'dan 1989'a kadar Sovyetler Birliği'nden aldığı yardımın yarısından fazlasını kaybeden ve iki ülke arasındaki sınırda olası petrol rezervlerine ilgi duyan Ali hükûmeti,[5] Kuzey Yemen yetkilileriyle birleşme yönünde çalıştı.[6][7]
Birleşme ve İç Savaş[değiştir | kaynağı değiştir]
Güney Yemen'in 1990'da Yemen Arap Cumhuriyeti ile birleşmesinin ardından, birleşik Yemen'in geçiş hükûmetinde başkan yardımcılığı görevini üstlendi. Ancak 1993 yılında Ali, yeni hükûmetin güney halkının ihtiyaçlarını göz ardı ederek güney halkını sistematik olarak marjinalleştirdiğini iddia ederek hükûmetten ayrıldı ve eski güney başkenti Aden'e döndü. 21 Mayıs 1994'te Güney'in askeri pozisyonunun zayıflaması üzerine Ali, Yemen Demokratik Cumhuriyeti'ni ilan etti. Ali, 21 Mayıs'tan 7 Temmuz 1994'e kadar DRY'nin tek Cumhurbaşkanı olarak görev yaptı. Ali, ayrılığın başarısız olmasının ardından komşu Umman Sultanlığı'na kaçtı.
Güney Yemen hareketi[değiştir | kaynağı değiştir]
On beş yıl sürgünde yaşadıktan sonra Ali Salim el-Beidh, Yemen'in birleşmesinin 19. yıldönümü arifesinde siyasi kariyerine yeniden başladı. Bu, güneyde protestocular ve Yemen güvenlik güçleri arasında çatışmalar ve şiddet olaylarıyla tırmanan gerilimin ortasında gerçekleşti. Eski Cumhurbaşkanı Avusturya'nın Kitzbühel kentinden yaptığı televizyon konuşmasında Güney Yemen'e geri dönülmesi çağrısında bulundu.[8][9] O zamandan beri hareketin gücünü göstermek için çeşitli gösteriler çağrısında bulundu.[10] Bu gösteriler 2011 yılında da devam etti.[11] Artan katılımı sonucunda vatandaşlık koşullarını ihlal ederek Umman'da kalma hakkını kaybetti.[12] 2011 Yemen ayaklanmasının ardından Güney Yemen'in ayrı bir ülke olarak yeniden kurulması çağrılarını yineledi.[13]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Yemeni governments of the 1990s". al-bab.com. 28 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Busky, Donald, Communism in history and theory: Asia, Africa, and the Americas, Greenwood Publishing Group, 2002, page 74
- ^ Rouhollah K. Ramazani and Joseph A. Kechichian, The Gulf Cooperation Council: record and analysis, University of Virginia Press, 1988, page 125
- ^ Halliday, Fred, Revolution and Foreign Policy: The Case of South Yemen, 1967-1987, Cambridge University Press, 2002, page 42
- ^ Hurd, Robert and Noakes, Greg, North and South Yemen Lead Up to the Break Up 20 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Washington Report on Middle East Affairs, July/August 1994, Page 48
- ^ Jonsson, Gabriel, Towards Korean reconciliation: socio-cultural exchanges and cooperation, Ashgate Publishing, Ltd., 2006, pages 38-40
- ^ Coswell, Alan, 2 Yemens Let Animosity Fizzle into Coziness 15 Ekim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., New York Times, 20 October 1989
- ^ صبرنيوز - SBR NEWS. "President Ali Salem al-Baid in a dialogue with Al GULF NEWS". 18 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2015.
- ^ "Full Translated Speech of Ali Salem Al-Beidh". 1 Haziran 2009. 12 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Rally in Aden". 18 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2023.
- ^ "Civil Disobedience Paralyzes Life in Some Southern Cities - Yemen Post English Newspaper Online". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2015.
- ^ "Oman Strips Yemeni Dissident of Citizenship for Returning to Politics". 25 Mayıs 2009. 23 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Ali Salim al-Beidh calls for secession". UPI. 19 Mayıs 2012. 21 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2015.