Aksaray malaklısı
 | Bu maddenin içeriğinin Türkçeleştirilmesi veya Türkçe dilbilgisi ve kuralları doğrultusunda düzeltilmesi gerekmektedir. Bu maddedeki yazım ve noktalama yanlışları ya da anlatım bozuklukları giderilmelidir. (Yabancı sözcükler yerine Türkçe karşılıklarının kullanılması, karakter hatalarının düzeltilmesi, dilbilgisi hatalarının düzeltilmesi vs.) Düzenleme yapıldıktan sonra bu şablon kaldırılmalıdır. |
| Aksaray Malaklısı | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||
| Rumuzlar | Anadolu Aslanı | ||||||||||||||||
| Ülke | Türkiye Aksaray | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Köpek (Canis lupus familiaris) | |||||||||||||||||
Aksaray malaklısı, Türkiye'de Aksaray ve çevresinde görülen iri bir köpek cinsidir.[1] Bacak ve ayakları kalın, kafası büyük, dudağı sarkıktır. Aksaray yöresinde dudağa "malak" dendiğinden bu adı almıştır.[1] Evliya Çelebi tarafından Anadolu Aslanı adı verilmiştir. Bu nedenle diğer bir ismi de Anadolu Aslanıdır.[2]
Erkekleri ortalama olarak kalçadan buruna 130 cm. uzunluğa, 90 cm. omuz yüksekliğine ve 90 kg. ağırlığa ulaşabilir.[1] Mülayim ve iyi bir karaktere sahiptir. Sürü koruma köpeği olarak kullanılabilmektedir.
Salya akıtması, hareketli olması ve karakter olarak eve uygun olmaması sebebiyle, apartman veya evde beslenmesi uygun değildir.[3] Çevresi çitlerle çevrili bahçe veya geniş arazilerde beslenmesi gerekir.[3]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Aksaray malaklı köpekleri 3500 yıl önce orta Asya'dan Sümerler tarafından Mezopotamya havzasına getirilmiştir. 2000 yıl önce de Anadolu'da Asur'lar savaşlarda düşmanlarına karşı savaş köpeği olarak kullanılmıştır. Aksaray malaklı köpeği koyun sürülerinde bekçi köpeği olarak kullanılır. İyi bir canavar kurt düşmanıdır. Yetiştirme tarzına göre saldırgan veya sakin bir köpek olarak beslenebilinir. Ev fabrika buna benzer yerlerde bekçi olarak da bulundurulur.
Aksaray malaklısı ırk standardı fiziki oluşum ve görünümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Aksaray malaklısı ırk standardı fiziki oluşum ve görünümü suratı gözlerinin üst tarafı kırışık olur olmayanda vardır. Gözleri alt tarafı dış tarafa doğru dökmelidir üst kapakları göz bebeğinin üstüne doğru kapatacak şekilde düşüktür. Ağız yapısı üst ve alt çenesi kısa olmakla birlikte küt bir görünüme sahiptir alt dudakları dışarı ve aşağıya doğru sarkıktır üst dudakları aşağı doğru sarkıktır.Bu dudak yapısına yöremizce AKSARAY MALAKLISI adıyla anılmakta ve söylenmektedir.Kulak yapısı kafa yapısına göre normal ve büyük olanıda vardır.Dişleride normal çoban köpeklerindeki ağız diş yapısına göre benzerliğiyle bilinmekte pek de nadir olsa çatal dişli olanları da görülmektedir. Kafa yapısı Aksaray malaklısında çok aranılan fiziki görünümünden dolayı çok önemlidir kafa yapısının büyüklüğü iki göz hizasının birleştiği ortasının alt kısmının düşüklüğünden sonra burnuna kadar olan hiza AKSARAY MALAKLISINDA bulunan bir özelliktir. Burnunun üstünde beyaz çakal bulunanda vardır Gerdanın yeleli olması ve kabarık olması da ayrıca özelliklerindendir. Aksaray malaklısının vücut yapısı göğüs kafesi geniş olup bel tarafı incedir. Kuyruk yapısı kamçı kuyruk 'Le' kuyruk kıvrık kuyruk olanlarda vardır .Ayak yapısı kalın bilekler uzun ayaklar geniş patiler arka ayaklarda çift mahmuz tek mahmuz mahmuzsuz olanlarda vardır.AKSARAY MALAKLISI'nın rengi boz karabaş duman ve griye benzer karabaş ala renk pekde nadir olsa çapar malaklılar yavrulamaktadır bunun yanında AKSARAY MALAKLISI ayak patisi bileklerinde beyaz renkler olmaktadır .Bu özellik AKSARAY MALAKLISINA kanında ala malaklılar olduğundan dolayı boz karabaşların büyük çoğunluğunda ön ayaklarında beyaz yama vardır arka ayaklarında olanlarda görülür ayrıyeten ön göğsünün iki ayağın birleştiği yerin ön tarafında arka tarafında arasında beyaz yamalar bulunabilir kısır tüylü normale yakın tüylü olurlar.Anne AKSARAY MALAKLISI ekseriyetten sekiz veya on memelidir. Bir batında üç yavrudan onbir yavruya kadar doğurur.Gebelik süreleri altmışüç günle birlikte yetmişbir güne kadar çıkan olur. Yeniden eşe gelme süresi altı ila sekiz ay arasındadır eşe gelipte boş geçilirse yeniden eşe gelme tahmini dört ay sürer.
Annelik ve Gebelik
[değiştir | kaynağı değiştir]Anne malaklıların eşleşme süreleri 5 gün civarında olur hamilelik süreleri 63-70 gün civarında olur anne sütü emmeleri 20-40 gün arasında olur. Anne malaklı yavruları sütten kestikten sonra 6 veya 8 ay sonra eşleşmeye gelebilir . 7 gün eşleşme öncesi adet günüdür. 8 gün bekletilir, 9 günde eşleşmeye bırakılır anne malaklılar genellikle 8 memelidir. Nadirde olsa 10 memelileri vardır anne malaklılar eşleşmede 3 ile 9 yavru arasında yavru yaparlar malaklı köpeklerinde yakın akraba eşleşmeleri ırkın başka köpeklerle eşleşmeleride kanunen yasaktır yavru malaklılar 20 ile 40 gün sonra anne sütünü keser ve bundan sonra inek şütü suyla bire bir karıştırılır içine arpa unu bir adet yumurta kabugu ile kırılır bu karışıma yal denilir büyüdükçe orantı fazlaşılır 60 günden sonra gençlik aşıları yapılır 4 veya 5 aylık olduklarında dişleri yenilenir bu zamanda ateşlenmeleri meydana gelir bütün bu süre içinde veteriner kontrolünde bulundurmanız önemlidir.
Irk çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Irk tespit çalışmaları uluslararası (FCI, KIF VE AKMİD) olarak sürdürülmektedir. Türkiye'de (KIF ve AKMİD) ortak çalışmaları halen devam etmektedir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Öner Aydın (yönetmen). EN-5. TRT Belgesel. 15 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "'Aksaray Malaklısı' köpeklere yoğun talep - Sayfa 2". CNN Türk. 4 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
- ^ a b "Aksaray Malaklısı". aksaraymalakli.com. 15 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2016.
 | Köpek ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |