Afrodisias Müzesi

Afrodisias Müzesi
Açılış	1979
Konum	Aydın, Geyre
Tür	Arkeoloji
Resmî site	aphrodisias.org

Afrodisias Müzesi, 1979 yılında Aydın'da bulunan Afrodisias Antik Kenti'nden çıkan arkeolojik eserlerin sergilenmesi amacıyla kurulmuştur.

Eserlerin büyük bir kısmı heykellerden oluşmaktadır. Afrodisias ören yerindeki kazılardan önce, 1961 yılına kadar çıkan buluntular İzmir ve İstanbul Arkeoloji Müzelerine götürülmüştü. Ancak 1961 yılında Prof. Dr. Kenan Erim tarafından başlatılan kazılarla birlikte çıkan buluntular, kazı evi depoları ve kasaları ile Müzenin Önündeki Deveci Hanı'na konulmaya başlandı. Bu buluntuların korunması ve sergilenmesi için ören yerinde bir müze kurulmasına karar verildi. Şimdiki yer önerilen müze yeri olarak seçildi. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün mimarlarından Erten Altaban tarafından çizilen müze planının inşaatı 1971-1972 kışında başladı ve 1977 sonbaharında tamamlandı. İnşaatın tamamlanmasının hemen ardından teşhir çalışmalarına başlandı. Teşhir çalışmalarının tamamlanmasının ardından, Aphrodisias Müzesi resmi bir törenle dönemin Aydın Valisi Münir Güney tarafından hizmete açıldı. Afrodisyas'ta bulunan ilk müze oldukça küçüktü. Ancak daha sonra yapılacak olan büyük müzenin yerine, mevcut müzeye ek bir bina inşa edilmesine karar verildi. Bu ek binada Sebastion yontuları sergilenecekti. Bu karar Kültür Bakanlığı ve Anıtlar Kurulu tarafından alındı.

Müze ek binasının altında, Roma ve Bizans dönemlerine ait önemli olmayan duvar kalıntıları bulunmaktadır. Müze içi, çelik bir yapı ile tasarlanmış ve yapı kazıklarına oturtulacak şekilde düşünülmüştür. Kazıklar, herhangi bir duvar kalıntısıyla temas etmeyecek ve hiçbir ağaca zarar vermeyecek şekilde yerleştirilmiştir. Sebastion ve yontuların sergileneceği alana uygun olan çelik ayaklar, 180 cm aralıklarla yerleştirilmiş ve 5.40 m açıklığı olan çelik kirişlere oturtulmuştur. Böylece, havada tutulan yapının altına girilerek her şey rahatlıkla görülebilmektedir. Aphrodisias Müzesi'nin dış duvarı, yerli bir marka olan Çanakkale Seramik tarafından özel ölçülerle üretilmiş klinkerlerle kaplanmıştır. Ardından hava boşluğu, ısı yalıtımı, nem yalıtımı ve tekrar bir hava boşluğu yer alır. İç mekanda ise alçıpan kullanılmıştır. Yapının ışık dağılımı, Yıldız Teknik Üniversitesi'nin ilgili biriminde incelenmiştir. Tüm yapı, 2007'nin Ekim ayında sadece 7 ay içinde tamamlanmıştır. Toplam inşaat alanı ise 745 m²'dir.

Afrodisyas, MÖ 1. yüzyıldan MS 5. yüzyıla kadar nitelikli eserler üreten bir heykel okuluna ev sahipliği yapmıştır. Kentin mermerleri, kentin 1 kilometre kuzeyinde bulunan mermer ocaklarından getirilirdi. Aphrodisias Müzesi, batı Anadolu'da bilinen en etkileyici ve olağanüstü müzelerden biridir. Kazılar sırasında ortaya çıkan anıtlar burada sergilenmektedir. Bulguların ilk halleriyle incelenmesi, antik anıtların görkemini anlamak için yeterlidir. Özellikle Aphrodisias'ın antik heykeltraş okulunun çalışmaları, bu sanatın gelişim seviyelerini göstermektedir. Müzeye giriş yapıldıktan hemen sonra sağa dönülerek gezintiye başlanır. Satış reyonunun karşısındaki duvarda, bazı ünlü antik filozof ve devlet adamlarına ait tondo büstler bulunmaktadır. Sonraki salonda, imparator heykelleri, portre heykelleri, portre büstleri ve mevsimleri temsil eden figürlerin yer aldığı özgün bir lahit bulunmaktadır. Koridorda sergilenen kabartmalar, kentin ikinci kurucusu Zoilos'un anıt mezarına aittir ve Avgustus dönemi olarak adlandırılan ikinci klasik çağa tarihlenmektedir. Melpomene salonunda, giyimli devlet adamları, tragedya perisi Melpomene ve Apollon'a ait heykeller sergilenmektedir.

Boksör ve oturan sanatçı heykellerinin sergilendiği salon, Odeon salonu olarak adlandırılmaktadır. Diğer bölüme geçmeden önce köşede bitmemiş heykeller sergilenmektedir. Bu koleksiyon, heykel yapım teknikleri ve evreleri hakkında dünya çapında bilgi veren önemli bir koleksiyondur. Yakınlardaki ve Aphrodisias'tan bulunan prehistorik malzemelerin sergilendiği vitrinler, önceki duvar vitrinlerinde sikke ve hikâyelerle birlikte yer almaktadır.

Akhilleus ve Pentasilia heykelinin adını taşıdığı salonda, Truva Savaşı'nın trajik bir hikâyesinden esinlenerek yapılan heykel bulunur. Ayrıca Diskoforos, genç Herkül ve Dionysos'u taşıyan Satir Heykelleri de burada sergilenmektedir. Sonraki salonda ise kentin ana tanrıçası Aphrodithe'nin kült heykeli yer alır. Heykelin hemen arkasında, Aphrodithe Tapınağı'nın baş rahibi Diogenes ve hemen sağında ise karısı Clodia Antonya Tatiana'nın heykelleri bulunur. Soldaki iki heykel, İmparator Constantin devrindeki rahip heykelleridir. Sol taraftaki dev heykel ise Demos'u temsil etmektedir, yani kent halkını.